Zahnstation
Opis dokumentu
Przechowywana w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Książka więźniarskiej stacji dentystycznej w KL Auschwitz I dotyczy więźniów i więźniarek leczonych stomatologicznie w obozowej przychodni dentystycznej (Zahnstation), mieszczącej się na parterze bloku 21 w obozie macierzystym Auschwitz I.
Dokument ten ma postać brulionu w szerokie linie, formatu 16,5x21 cm, oprawionego w twarde, ciemne okładki. Książka obejmuje 38 stron. Karty dokumentu posiadają opisane rubryki, do których wpisywano informacje dotyczące „pacjentów” stacji dentystycznej. Każda strona podzielona jest na 16 rubryk. Wpisywano do nich, m. in.: numer bieżący („Lfd. Nummer” – Laufende Nummer), numer więźniarski („Hftl. Nr.” – Häftling Nummer), nazwisko („Name”) więźnia leczonego w gabinecie dentystycznym. Oprócz tego pisarz odnotował: numer bloku, z którego przeszedł więzięń, diagnozę, rodzaj leczenia lub wykonanego zabiegu, a także datę przybycia i datę zakończenia leczenia.
W obozowej stacji dentystycznej nie tylko usuwano zęby, ale z czasem wykonywano w miarę możliwości wszystkie zabiegi stomatologiczne, a nawet ciężkie zabiegi szczękowe. W różnym okresie czasu w Zahnstation pracowało: po kolei czterech specjalistów stomatologów: Roman Szuszkiewicz (nr 25122), Janusz Krzywicki (nr 74593), Jerzy Budny (nr 76897) i Johann Bosch (nr 200197); pięciu pomocników techników: Czesław Duzel (nr 3702), Karl Risch (nr 92499), Dawid Stern (A-4651), Peter Goldstein (nr A-12518), Aleksander Elefant (nr B-14499). Na stanowisku pisarza stacji dentystycznej zatrudniono po kolei: Antoniego Jabłońskiego (nr 146200), Zygmunta Pociechę (nr 1016), Tadeusza Hołuja (nr 62937), Bolesława Głębowicza (nr 57317) i Hansa Richtera (nr 92497).
Na podstawie analizy wpisów dokonanych w Książce więźniarskiej stacji dentystycznej można przypuszczać, że dokument ten był prowadzonych przez dwóch pisarzy. Prawdopodobnie byli to Bolesław Głębowicz i Hans Richter, którzy pracowali na stanowisku pisarza stacji dentystycznej do końca istnienia obozu.
Czas powstania
Zachowana Książka więźniarskiej stacji dentystycznej w KL Auschwitz I była prowadzona w okresie od 10.5.1944 do 17.1.1945 roku
Historia zachowania dokumentu
W dniu 11.11.1961 roku Książka więźniarskiej stacji dentystycznej została przekazana do zbiorów Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce.
Baza danych: „Zahnstation”
Całkowitą digitalizacją Książki więźniarskiej stacji dentystycznej Repozytorium Cyfrowe zajęło się w 2002 roku. Prace rozpoczęto od skanowania dokumentu, następnie odczytano i wprowadzono do bazy danych „Zahnstation” wszystkie informacje zawarte w Książce. W sumie baza posiada 665 rekordów osobowych, które połączono z materiałem ikonograficznym.
Baza „Zahnstation” została włączona do Centralnego Rejestru Więźniów prowadzonego przez Repozytorium Cyfrowe Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Opracowała Małgorzata J. Hałat
