Zbiory historyczne
Miejsce Pamięci Auschwitz to nie tylko rozległy teren i autentyczne poobozowe bloki, baraki, wieże strażnicze…, ale także dziesiątki tysięcy przedmiotów o szczególnym charakterze, wymowie i symbolice.
- To przede wszystkim osobiste rzeczy przywiezione przez deportowanych i odnalezione po wyzwoleniu na terenie obozu. Stanowią one unikatowy zbiór przedmiotów związanych z cierpieniem ludzi przywiezionych do Auschwitz bezpośrednio na zagładę, jak i tych, których Niemcy zmusili do niewolniczej pracy.
- To także obiekty związane z życiem więźniów w obozie. Świadczą one o prymitywnych warunkach mieszkalnych i higienicznych, głodzie, ale także o próbach zachowania człowieczeństwa za drutami Auschwitz.
- W zbiorach Muzeum znajdują się także przedmioty związane z załogą SS, czyli sprawcami zbrodni.
W zbiorach Muzeum znajduje się m.in.:
- 40 m3 obuwia;
- około 3800 waliz, w tym 2100 z napisami pozostawionymi przez ich właścicieli;
- ponad 12000 garnków;
- 470 protez i ortez;
- 397 sztuk odzieży obozowej, tzw. pasiaków;
- 246 tałesów;
- ok. 4 100 prac plastycznych (w tym ok. 2000 wykonanych przez więźniów).
Rzeczy osobiste pozostałe po deportowanych
To przede wszystkim osobiste rzeczy przywiezione przez deportowanych i odnalezione po wyzwoleniu na terenie obozu. Stanowią one unikatowy zbiór przedmiotów związanych z cierpieniem ludzi, w ogromnej większości Żydów deportowanych do Auschwitz przez Niemców bezpośrednio na zagładę, jak i tych, których zmuszano do niewolniczej pracy. To tysiące przedmiotów codziennego użytku, takich jak: naczynia, buty, okulary, pudełka pasty do butów, szczotki czy grzebienie. Świadczą one nie tylko o skali dokonywanej przez niemieckich nazistów grabieży mienia, ale także o cierpieniu i śmierci właścicieli tych przedmiotów. Walizy z nazwiskami, datami urodzenia, numerami transportów, czy adresami zamieszkania, posiadają również istotną wartość dokumentacyjną, będąc niejednokrotnie jedynym zachowanym dowodem deportacji danej osoby do Auschwitz.
Przedmioty więźniarskie
To przedmioty związane bezpośrednio z egzystencją więźniów w obozie. Świadczą one o prymitywnych warunkach życia, upokorzeniu ludzi przez sprawców, ale także o próbach zachowania człowieczeństwa za drutami Auschwitz. Ilustrują one także przejawy oporu i samopomocy oraz ukazują podejmowane przez więźniów próby przekazania światu prawdy o zbrodniach popełnionych przez niemieckich nazistów w obozie.
Przedmioty obozowe
Kolejna grupa to przedmioty związane z funkcjonowaniem obozu: sprzęt z wyposażenia bloków i baraków, w których mieszkali więźniowie, wyposażenie obozowych szpitali, a także przedmioty związane z administracją i organizacją obozu, m.in. różnego rodzaju tablice.
Przedmioty związane z procesem zagłady
W zbiorach Muzeum przechowywane są także dowody zbrodni związane bezpośrednio z prowadzoną w obozie przez niemieckich nazistów zagładą Żydów. Są to m.in. puszki po Cyklonie B, który służył do uśmiercania ludzi w komorach gazowych, a także wiele pozostałości po krematoriach i komorach gazowych, których nie udało się zniszczyć podczas ewakuacji obozu.
Przedmioty poesesmańskie
W zbiorach znajdują się przedmioty pozostałe związane ze sprawcami zbrodni - załogą SS. To m.in. hełmy czy buty wartownicze. Są wśród nich także narzędzia wykorzystywane do znęcania się nad więźniami: pejcze i pałki do bicia czy kozioł do wykonywania kary chłosty.
