Konserwacja
Dział Konserwacji Muzeum zajmuje się ochroną wszystkich obiektów zachowanych na terenie dawnego KL Auschwitz-Birkenau. Dysponuje on jedną z najnowocześniejszych na świecie pracowni konserwatorskich i zatrudnia zespół dyplomowanych konserwatorów zabytków oraz specjalistów z różnych dziedzin technicznych. Kontrolują oni stan zachowania obiektów, a także wykonują niezbędne prace konserwatorskie.
Dział odpowiada za planowane i wykonywane prace o charakterze remontowym, konserwatorskim i inwestycyjnym. Nadzorem objętych jest 155 obiektów nieruchomych (m.in. bloków, baraków, budynków poobozowych), około 300 ruin i śladów poobozowych, w tym szczególnie ważne dla historii Auschwitz ruiny czterech komór gazowych i krematoriów w dawnym obozie Auschwitz II-Birkenau, ponad 13 km ogrodzenia z 3,6 tys. słupów betonowych i wiele innych urządzeń. Na blisko 200 hektarach znajdują się kilometry dróg, rowów melioracyjnych, tory kolejowe z bocznicą i rampą wyładowczą, dwie poobozowe oczyszczalnie ścieków, baseny przeciwpożarowe itp. Stałej konserwacji poddana jest także zieleń niska oraz drzewostan historyczny i powojenny (w tym ok. 20 hektarów lasu).
Dużą część przeprowadzanych prac stanowią zabiegi konserwatorskie obiektów ruchomych ze zbiorów Muzeum. To m.in. około 110 tys. butów, około 3,8 tys. waliz, ok. 12 tys. garnków, 470 protez i ortez, 350 sztuk odzieży obozowej, 250 tałesów a także 4,5 tysięcy dzieł sztuki. Natomiast w muzealnym archiwum znajduje się prawie 250 metrów bieżących dokumentów, m.in. 48 tomów obozowych „Ksiąg zgonów”, 248 tomów dokumentów Centralnego Zarządu Budowlanego Waffen SS i Policji w Auschwitz, 64 tomy dokumentów Instytutu Higieny SS, a także 16 tomów akt personalnych więźniów o 8 tysięcy listów obozowych.
Realizowane prace wykonywane są z wykorzystaniem najnowszych możliwości technologicznych, oczywiście przy uwzględnieniu możliwości finansowych Muzeum. Wyraźny akcent stawiany jest na maksymalną ochronę pozostałej oryginalnej i jeszcze zachowanej materii, przy zminimalizowaniu dodatkowych, widocznych elementów wprowadzanych w celu jej ratowania, uczytelnienia lub udostępnienia do zwiedzania. Konieczne zmiany są wprowadzane tak, by były zauważalne i są zawsze szczegółowo dokumentowane. Prace konserwatorskie realizowane są, w miarę możliwości, w sposób umożliwiający odwracalność poszczególnych procesów konserwatorskich. Stwarza to możliwość dokonania w przyszłości rekonserwacji z wykorzystaniem bardziej zaawansowanych technologii.
Proces konserwacji każdego obiektu, zarówno pojedynczego przedmiotu, jak i całego budynku, jest szczegółowo dokumentowany. W specjalnych teczkach umieszczany jest nie tylko dokładny zapis fotograficzny poszczególnych etapów prac konserwatorskich, ale także szczegłówa analiza dokonana przed rozpoczęciem danego projektu, dokładny opis zastosowanych działań konserwatorskich oraz dokumentacja obiektu po zakończeniu konserwacji.
Dział konserwacji tworzą 2 podstawowe komórki: sekcja konserwatorska i sekcja remontowo-budowlana. W sumie zatrudniamy 41 osób — specjalistów reprezentujących różne dziedziny:
- dyplomowani konserwatorzy zabytków specjalizacji: konserwacja papieru i skóry, konserwacja malarstwa, konserwacja materiałów budowlanych
- specjalista do spraw konserwacji zieleni
- inżynierowie branży budowlanej, konstrukcyjnej i instalacyjnej
- rzemieślnicy różnych specjalizacji: stolarze, cieśle, murarze, malarze, ślusarze, elektrycy i automatycy.