Sprawozdania roczne
Sprawozdanie 2023
Ukazało się polsko-angielskie sprawozdanie podsumowujące rok 2023 w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz. Swój wstęp dyrektor dr Piotr M. A. Cywiński poświęcił roli pamięci w budowaniu naszej powojennej tożsamości.
„Zaledwie jedno pokolenie temu świat zachłysnął się utopijną perspektywą »końca historii«. W przededniu 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz wszyscy obserwujemy i odczuwamy powrót starych, dehumanizacyjnych, antysemickich i rasistowskich demonów oraz wzrost nowych napięć i międzynarodowych konfliktów” – czytamy we wstępie.
„Wolny, demokratyczny i humanitarny świat nie ma wielu innych narzędzi rozpoznania niż swoje własne doświadczenie. Nasza powojenna tożsamość jest budowana na pamięci o Zagładzie i losach ofiar Trzeciej Rzeszy. To właśnie pamięć jest dziś niezbędnym spoiwem ochrony świata przed groźnymi wpływami wszelkich ideologii nienawiści i odczłowieczenia” – napisał dyrektor Cywiński.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2022
Ukazało się polsko-angielskie sprawozdanie podsumowujące rok 2022 w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz. We wstępie dyrektor dr Piotr M. A. Cywiński napisał: „Inwazja Rosji na suwerenną i niepodległą Ukrainę pogwałciła w sposób jawny nie tylko międzynarodowe gwarancje dane temu państwu. Retoryka i agresja Kremla w jednoznaczny sposób zakończyła w Europie powojenność rozumianą jako porządek świata wynikły z doświadczenia II wojny światowej”.
”Tym bardziej potrzebujemy stabilnych, nienaruszalnych punktów odniesienia, w oparciu o które będziemy podejmowali próby ponownego definiowania wspólnej przestrzeni bezpieczeństwa, pokoju i demokracji. Takim właśnie bezwzględnym punktem odniesienia pozostaje nadal bardzo czytelne i tragiczne doświadczenie Auschwitz. Dziś wszyscy widzimy i lepiej pojmujemy, jak bardzo potrzebujemy pamięci, będącej kluczem dla projektowania naszej przyszłości.”– czytamy we wstępie.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2021
Ukazało się polsko-angielskie sprawozdanie podsumowujące rok 2021 w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz. W swoim wstępie dyrektor dr Piotr M. A. Cywiński napisał: „Dzieckiem mądrości jest przestroga. A owa przestroga wynika z pamięci”.
„Nigdy wcześniej ludzie nie mogli i nie potrafili tak wiele, jak mogą i potrafią dziś. Tymczasem wszyscy bardziej dbamy o to, by samych siebie urządzić w swoim świecie, niż tworzyć świat lepszy dla dzieci i dla całej przyszłości” – czytamy we wstępie.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2020
Ukazało się polsko-angielskie sprawozdanie podsumowujące rok 2020 w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz. W swoim wstępie dyrektor dr Piotr M. A. Cywiński napisał: „Gorsza od zapomnienia jest taka pamięć, która nie rozbudza w nas moralnego niepokoju”. Sprawozdanie rozpoczyna przypomnienia obchodów 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, w których wzięło udział ponad 200 Ocalałych z Auschwitz i Holokaustu, a także przedstawiciele ponad 50 państw. Było to ostatnie wielkie wydarzenie na świecie przed wybuchem pandemii koronawirusa i ogólnoświatowym lockdownem.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2019
Ukazało się polsko-angielskie sprawozdanie podsumowujące rok 2019 w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz. W swoim wstępie dyrektor dr Piotr M. A. Cywiński podkreślił, iż ludzka nienawiść może doprowadzić do ogromnej zbrodni, jednak wszystko zaczyna się od słów. „Rampa to nie to samo, co peron. Numer to nie to samo, co imię. Segregacja czy selekcja to nie to samo, co wybór. Barak to nie to samo, co budynek. I dziś słowa mają swoją moc. Jakże niszczycielską.” – napisał dyrektor we wstępie. „W Internecie, w dyskusji, na forum, w komentarzach. W mediach, tytułach, podpisach. W zestawieniach pojęć, gdy ukazuje się ludzi biednych, zastraszonych, uciekających… z zarazkami i chorobami. W języku debaty politycznej, w demagogii, w populizmie.” – podkreślił Piotr Cywiński
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2018
Rok 2018 w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz podsumowuje polsko-angielskie sprawozdanie. W swoim wstępie dyrektor dr Piotr M. A. Cywiński podkreślił, jak ważne jest zmierzenie się w kontekście historii Auschwitz z naszą współczesną odpowiedzialnością. „– Młodzi muszą odwiedzać to Miejsce, by w przyszłości ich świat wyglądał inaczej! – Co będzie, gdy odejdzie ostatni Ocalały??? Oba zdania powracają nieustannie, w niemalże każdej rozmowie. Martwią mnie” - napisał Piotr Cywiński. „Jedno jest figurą przyszłości, drugie – coraz bardziej przeszłości. Tymczasem problemem jest nasza codzienna teraźniejszość. Te dwa najczęstsze zdania, to ucieczki od naszej dzisiejszej odpowiedzialności. Próba zrzucenia jej na ramiona przeszłości lub przyszłości, byle nie podważała naszego tu i teraz. Nie wróży to dobrze” – podkreślił.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2017
Oblicze czasów, w których żyjemy, nie budzi specjalnego entuzjazmu ani optymizmu. Przemiany zmierzają w kierunkach mało przewidywalnych. Wielu powtarza, że brakuje dziś prawdziwych mężów stanu, autorytetów. W wielu miejscach odradzają się antysemityzm, rasizm i ksenofobia. Ideologie nienawiści podnoszą głowę i hasła nacjonalistyczne coraz mocniej obecne są w przestrzeni publicznej. Prezentujemy sprawozdanie z naszych działań podejmowanych w Miejscu Pamięci w roku 2017, których tak ważnym celem jest, by wartości stojące w kontrapunkcie do tragicznego doświadczenia ofiar Auschwitz – czyli pokój, wolność, fundamentalne prawa człowieka, demokracja, wzajemność i szacunek – pozostawały czytelnymi i uznawanymi drogowskazami rozwoju naszych społeczeństw.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2016
W czasach, w których odradzają się populizmy, wzmacnia się nieufność i znieczulica względem potrzebujących, zanika zdolność reagowania na zło, na ludobójcze konflikty i śmierć, a także rośnie lęk przed wszystkim, co inne, powracają obrazy zorganizowanej ideologicznie nienawiści, pogardy, rasizmu i antysemityzmu. Nigdy bardziej Europa i Świat nie potrzebowały jasnego świadectwa płynącego z najciemniejszych kart swojej własnej historii. Dziś i każdego następnego dnia – być może jak nigdy wcześniej – każdy z nas powinien przemyśleć swoją osobistą lekcję Auschwitz. Wszyscy potrzebujemy tego rytuału przejścia. Na 84 stronach polsko-angielskiego wydawnictwa znalazły się informacje o najważniejszych wydarzeniach minionego roku w Muzeum. Szczególne miejsce zajmują tu Światowe Dni Młodzieży oraz wizyta papieża Franciszka 29 lipca 2016 r. Dla pielgrzymów spotkanie z autentyzmem poobozowej przestrzeni było niezwykłym doświadczeniem i lekcją historii, natomiast dla Muzeum było to największe organizacyjne i logistyczne wyzwanie w jego prawie siedemdziesięcioletniej historii.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2015
Siedemdziesiąt lat po wojnie nasz współczesny świat coraz bardziej niepokoi. Wszyscy widzimy i odczuwamy narastanie populizmu, ksenofobii, nacjonalizmu, antysemityzmu, terroryzmu, wojen. Tymczasem wiemy dobrze – aż za dobrze – dokąd prowadzi zaślepiająca moc nienawiści. Dlatego tak ważne jest, by – zwłaszcza młode pokolenia – poczuły siłę krzyczącego przekazu, jaki płynie z Auschwitz, z tragedii Szoa i obozów koncentracyjnych. To te pokolenia będą już niebawem dokonywały swoich dojrzałych wyborów życiowych. One muszą umieć przeciwstawić się nienawiści, zanim jej spirala nie rozkręci na nowo huraganu wyniszczenia wśród naszych społeczeństw. Były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau to dzisiaj przestrzeń pamięci i edukacji przez doświadczenie jego autentyzmu. Dajmy młodym ludziom szansę
poznania, zrozumienia i mądrego wyboru.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2014
Nie sposób zrozumieć powojennej Europy i świata bez dogłębnej konfrontacji swojego wyobrażenia o człowieku z pozostałościami Auschwitz. Półtora miliona ludzi – w większości młodych – przeszło w 2014 r. przez tereny byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. To trudne zanurzenie się w najczarniejszym czasie ludzkości. Dziś jest dla nas swoistym rytuałem przejścia. Wielkim pytaniem pozostaje, na ile ten rytuał rodzi zobowiązania moralne w sferze życia społecznego, polityki, kultury... Na ile pomaga nam w codziennych ludzkich wyborach? Ten raport to opowieść o ludziach, którzy wybrali swoją własną odpowiedź na te pytania. Oddali swój czas, swoje siły, emocje i nadzieje, aby odpowiedzialnie zająć się na co dzień tym przerażającym Miejscem Prawdy. Aby milionom innych ludzi umożliwić ich własny rytuał przejścia.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2013
Tego miejsca nie da się ominąć. To miejsce stanowi punkt zwrotny w historii ludzkości. Nic, z tego co było przedtem, już nie będzie. Tu swoją śmierć przeżyły etyka, moralność, prawo, wiara, nauka, oświecenie, pozytywizm… Człowiek nie odzyska swego lubianego, wygodnego poczucia niewinności. Dlatego jeśli dziś istnieje jakikolwiek niezbędny rite de passage w życiu człowieka, to jest nim przejście przez pozostałości Auschwitz. Każdy człowiek powinien przeżyć swoje własne zrozumienie. Więcej: powinien poczuć ciężar swojej własnej dzisiejszej odpowiedzialności. W przyszłym roku będziemy obchodzić siedemdziesiątą rocznicę wyzwolenia Auschwitz. Wówczas powiemy Ostatnim, że ich słowa głęboko zapadły w naszą pamięć. Zapewnimy ich również, że relikty ich piekła – świadectwo Człowieka – są bezpieczniejsze, niż kiedykolwiek wcześniej. Stało się to dzięki wsparciu tych rządów i tych ludzi, dla których przyszłość nie jest obojętna.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2012
Geheimnisträger, nosiciele tajemnicy. Tym pojęciem w obozie nazywano szczególne grupy więźniów. Przede wszystkim tych, którzy na własne oczy widzieli jądro Zagłady, więźniów Sonderkommando, obsługujących krematoria Auschwitz‑Birkenau. Więźniowie tej kategorii, odseparowani od pozostałych, byli bezwzględnie skazani na wymordowanie po zakończeniu zadania. W ten sposób nic z mrocznej tajemnicy miało nie przeniknąć do zewnętrznego świata. Geheimnisträger mieli być ostatnim ogniwem pamięci. Po nich już nic więcej. Cisza. Plan się nie udał. Ludzie przeżyli, dali świadectwa. Dzisiaj to dzięki ich słowom, a także zachowanym pozostałościom przestrzeni obozowej, wiemy, pamiętamy i próbujemy zrozumieć. Wiedza, którą otrzymaliśmy, straszliwie nas obliguje. Dzisiaj to my wszyscy w pewien sposób jesteśmy Geheimnisträger i od nas – wyłącznie od nas – zależy to co będą wiedziały, pamiętały i rozumiały przyszłe pokolenia. Dajmy świadectwo prawdzie.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2011
Dla powojennej Europy Auschwitz stał się stałym punktem odniesienia, najpełniej uzasadniając cały powojenny wysiłek tworzenia Europy innej, nowej, bardziej ludzkiej i wrażliwej. Dziś, gdy tyle mówimy o kryzysie Europy, warto o tym pamiętać. Nie wszystko jest już wygrane i nic nie jest dane raz na zawsze. Z każdej frustracji może się odrodzić pogarda i nienawiść. Właśnie dziś musimy ponownie odczytać lekcję płynącą spod znaku Arbeit macht frei, płynącą z dramatu europejskich Żydów, polskich więźniów, Romów, jeńców sowieckich i wszystkich ofiar Auschwitz oraz całej niemieckiej nazistowskiej Trzeciej Rzeszy. Nauczmy się zrozumieć źródła dzisiejszego świata i hierarchii jego wartości. Pamięć wymaga od nas odpowiedzialności, a odpowiedzialność może zrodzić się tylko z pamięci.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2010
Dziś są jeszcze wśród nas Świadkowie tamtych dni. Niedługo zostaniemy sami. Pozostaną wśród nas Ich – Ocalałych – świadectwa, relacje, opisy. I pozostanie autentyzm Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau. Największego obozu koncentracyjnego i jedynego wielkiego ośrodka Zagłady, którego nie udało się Niemcom zrównać z ziemią. Symbolu potwornej całości. Pars pro toto. Wyłącznie od nas zależy, czy pokolenia naszych wnuków będą mogły zobaczyć pozostałości poobozowe. Dziesięć lat temu prawie wszystkie z 45 baraków murowanych byłego obozu kobiecego Birkenau były dostępne dla zwiedzających. Dziś otwartych pozostało zaledwie kilka. Prace konserwatorskie muszą rozpocząć się w 2012 r. i nabrać możliwie szybko regularnego rytmu. W przeciwnym razie jeszcze za naszych czasów stojące baraki obrócą się w ruiny.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2009
Z każdym rokiem świadków pamiętających piekło Auschwitz jest wśród nas coraz mniej. Pozostajemy wraz z autentycznym Miejscem Pamięci. To ono musi dziś świadczyć i mówić do nas tak, byśmy niemalże słyszeli w tle głosy tych, którzy zamilkli. Wszyscy musimy dbać o Miejsce, w którym wydarzyło się to co na zawsze naznaczyło naszą europejską i ogólnoludzką cywilizację. Auschwitz symbolizuje całe dzieje Szoa i cały system obozów koncentracyjnych. Auschwitz symbolizuje bezprecedensowe przesilenie zła. Nie zrozumiemy siebie bez zrozumienia Auschwitz. Dbałość o to Miejsce nie jest wyłącznie powinnością względem pokoleń minionych, względem ofiar i ocalałych. W dużej mierze jest to także powinność względem tych pokoleń, które nadchodzą.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2008
Auschwitz do dziś pozostaje najbardziej wymownym miejscem dla kształtowania sumienia człowieka odpowiedzialnego za przyszłość naszych społeczeństw, narodów i państw. Po ponad sześćdziesięciu latach ludzie z całego świata wciąż odwiedzają to Miejsce, aby zobaczyć ruiny fabryki śmierci. One przemawiają do wyobraźni każdego. Tylko wspólnym wysiłkiem możemy zachować autentyzm tego Miejsca i jego wymowę. W 2008 r. podjęliśmy starania o stworzenie specjalnego Funduszu, którego celem będzie konserwacja Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau. Wierzymy, że kraje demokratycznego świata i ludzie świadomi jego kruchości wesprą nasze wysiłki.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2007
Auschwitz pozostaje miejscem pamięci, które dla każdego może być lustrem ludzkiej duszy i pryzmatem, przez który spojrzeć można głębiej również na nas samych. Jednak – jak ujął to Elie Wiesel – Auschwitz jest również „Miejscem Prawdy”. To symbol czytelny, jednoznaczny i dotykający w całej pełni ludzkiej wrażliwości. Nie przypadkiem z roku na rok coraz więcej ludzi odwiedza tereny byłego obozu. W 2007 r. było ich ponad 1,2 miliona.
Pliki do pobrania
Sprawozdanie 2006
Rok 2006 był pierwszym, pełnym rokiem funkcjonowania Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Pomimo braku siedziby Centrum rozwija nowe programy, przygotowuje się do rozpoczęcia edukacji poprzez sieć internetową. Staramy się przygotowywać różne programy nauczania, konferencje, spotkania, seminaria. Jesteśmy przekonani o celowości i wyjątkowości naszej misji. Wiemy, że nie ma na ziemi takiego miejsca jak Auschwitz, gdzie można tak prawdziwie być człowiekiem i człowiekiem się stawać. Każde sumienie do głębi poruszone dziejami tego Miejsca to szansa na wielkie zwycięstwo człowieczeństwa i cywilizacji prawdy. Wasza pamięć o Auschwitz i jego Ofiarach jest sensem istnienia tego Miejsca dziś i jutro. Jest sensem codziennej pracy wielu ludzi – od prawie sześćdziesięciu lat.