Aktualności
Żydzi w Oświęcimiu. Sesja edukacyjna dla nauczycieli.
W dniu 8 kwietnia br. Międzynarodowe Centrum Edukacyjne w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu we współpracy z Fundacją Edukacyjne Centrum Żydowskie w Oświęcimiu organizuje drugą w tym roku sesję edukacyjną dla nauczycieli.
Program sesji obejmuje 8 godzin dydaktycznych, w tym wykład wprowadzający prof. Kaczmarka traktujący o Żydach w Polsce w okresie międzywojennym, wykład Lucyny Filip na temat Żydów żyjących w Oświęcimiu w latach 1918-1945 oraz spotkanie w Synagodze Chewra Lomdei Misznajot z Arturem Szyndlerem. W ramach programu odbędą się także warsztaty edukacyjne w terenie związane z powyższą tematyką.
Do udziału w konferencji zapraszamy wszystkich, którzy zainteresowani są problematyką Auschwitz, historią Oświęcimia i pobliskich miejscowości przed założeniem obozu i w czasie pierwszych lat jego funkcjonowania.
Nauczyciele otrzymają zaświadczenia i materiały konferencyjne. Koszt uczestnictwa w sesji wynosi 35 zł od osoby, płatne na miejscu. Nie zwracamy kosztów podróży. Wyżywienie oraz ubezpieczenie we własnym zakresie.
Ze względu na ograniczoną ilość miejsc w sali kinowej pisemne zgłoszenia przyjmujemy do 31 marca br. Po tym terminie prosimy o kontakt telefoniczny.
Koordynator:
Alicja Białecka, Ewa Matlak - Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście
Tel.: 033 8448062 lub 8448063
Fax: 033 8431934
E-mail: lub
Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
ul. Więźniów Oświęcimia 20
32-603 Oświęcim
Program sesji w dniu 8 kwietnia 2006 r.
9.00-10.00
„Żydzi w Polsce w okresie międzywojennym”
Wykład wprowadzający (sala konferencyjna w bloku 12) – prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek
10.00-10.30
Przerwa na kawę
10.30-11.30
„Żydzi w Oświęcimiu”
Wykład (sala konferencyjna w bloku 12) - Lucyna Filip
11.30-12.00
Przejście przez Zasole do Starego Miasta
12.00-13.30
„Śladami Żydów oświęcimskich”
Zajęcia warsztatowe w terenie - Lucyna Filip
13.30-14.30
„Wybrane sylwetki Żydów oświęcimskich”
Zajęcia warsztatowe w Edukacyjnym Centrum Żydowskim - Lucyna Filip
14.30-15.30
„Dzieje oświęcimskich Żydów od początków osadnictwa do roku 1867”
Wykład - Artur Szyndler
Oświęcimscy Żydzi
Do połowy XV w. na terenie księstwa oświęcimskiego byli jedynie Żydzi przejezdni. Pozwolenie na stałe osiedlenie się otrzymali oni dopiero po wykupieniu księstwa oświęcimskiego przez króla polskiego (1457 rok).
W 1563 r., w celu uregulowania napływu ludności żydowskiej do Oświęcimia, król Zygmunt August wydał dokument, w którym zabronił zwiększenia dotychczasowej liczby Żydów w mieście, a ponadto zakazał im nabywania i budowania domów w rynku. W roku 1588 zbudowana została pierwsza drewniana synagoga.
W 1636 r. król Władysław IV Waza nadał Żydom miasta Oświęcimia przywilej, w którym zapewnił im prawo zamieszkiwania, posiadania domów i posesji zarówno w mieście, jak i poza murami oraz prawo korzystania z synagogi i cmentarza.
W drugiej połowie XVIII w. wielu Żydów z Wadowic i Żywca przeniosło się do Oświęcimia i założyło tutaj siedzibę obwodu wadowickiego. Na przełomie XVIII i XIX w. został założony (w obecnym miejscu) cmentarz żydowski (kirkut). W pierwszych latach XX wieku wybudowano nową synagogę, zniszczoną przez Niemców we wrześniu 1939 r.
W momencie wybuchu II wojny światowej Żydzi stanowili ponad połowę 12-tysięcznej populacji Oświęcimia. W październiku 1939 r. część ziem polskich została włączona w granice Rzeszy Niemieckiej. Między włączonymi terenami znalazł się m.in. powiat bialski, a w tym i Oświęcim. Z rady miejskiej Niemcy usunęli wszystkich radnych pochodzenia żydowskiego (w połowie listopada rada miejska przestała istnieć. Władzę w mieście przejęli całkowicie Niemcy).
W 1940 r. na terenie przyszłego KL Auschwitz prowadzone były prace porządkowe, z udziałem około 300 skierowanych tam przymusowo oświęcimskich Żydów. W 1941 r. przygotowując budowę IG Farben, wysiedlono wszystkich Żydów z Oświęcimia (głównie do gett w Chrzanowie, Sosnowcu i Będzinie).
We wrześniu 1945 r. społeczność żydowska w Oświęcimiu liczyła 186 osób. Przybyli po wojnie do Oświęcimia Żydzi wybrali emigrację, głównie do Niemiec, USA i Izraela.
W maju 2000 r. zmarł w Oświęcimiu Szymon Klueger, ostatni żyjący tam jeszcze Żyd. Cztery miesiące po jego śmierci, we wrześniu 2000 r. została ponownie otwarta sąsiadująca z jego domem synagoga Chewra Lomdej Misznajot.
