Rozmiar czcionki:

MIEJSCE PAMIĘCI I MUZEUM AUSCHWITZ-BIRKENAU BYŁY NIEMIECKI NAZISTOWSKI
OBÓZ KONCENTRACYJNY I ZAGŁADY

Aktualności

Wyjątkowa wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III” od 30 października w Miejscu Pamięci Auschwitz

19-09-2018

„David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III” – to tytuł wyjątkowej monograficznej wystawy prac byłego więźnia Sonderkommando w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz, która 30 października zostanie otwarta w Miejscu Pamięci Auschwitz.

 

Krematorium III w akcji (ze zbiorów Ghetto Fighters House)
Krematorium III w...
Gazowanie (ze zbiorów Muzeum Auschwitz)
Gazowanie (ze...
Moja pierwsza rozmowa (ze zbiorów Yad Vashem)
Moja pierwsza...
Niezdolni do pracy (ze zbiorów Memorial de la Shoah)
Niezdolni do pracy...

Będzie to największa jak do tej pory ekspozycja ukazująca poruszające malarstwo i rysunki artysty, bowiem na wystawie zobaczyć będzie można niemal całość unikatowej twórczości związanej z traumatycznymi przeżyciami artysty w obozie. Oprócz 19 obrazów ze Zbiorów Muzeum Auschwitz na ekspozycji pokazaną zostaną 64 prace wypożyczone z Yad Vashem i Lohamei haGetaot w Izraelu oraz Mémorial de la Shoah z Francji. 

David Olère urodził się 19 stycznia 1902 r. w Warszawie. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1918 r. wyjechał do Berlina, a następnie do Paryża, gdzie osiadł już na stałe. Należał do tzw. szkoły paryskiej. Pracował dla różnych wytwórni filmowych (tworzył scenografie, kostiumy i plakaty reklamowe) m.in. Paramount Pictures, Fox, Gaumont.

20 lutego 1943 r. ze względu na żydowskie pochodzenie został aresztowany przez policję francuską i umieszczony w obozie Drancy. Stamtąd 2 marca deportowano go do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, gdzie oznaczono go numerem 106 144. Przez cały okres pobytu w obozie pracował w Sonderkommando, specjalnej grupie roboczej zmuszonej przez Niemców do obsługi krematoriów i komór gazowych.

David Olère 19 stycznia 1945 r. został ewakuowany z Auschwitz w głąb III Rzeszy. Trafił najpierw do obozu Mauthausen, a następnie do Melk, gdzie pracował m.in. w podziemnej sztolni. 7 kwietnia został przeniesiony do Ebensee i tam 6 maja 1945 r. wyzwolony przez armię amerykańską.

Niedługo po wojnie powstała seria około 70 rysunków, które w latach późniejszych posłużyły Davidowi Olère do namalowania wstrząsających obrazów olejnych. Ten bardzo szczegółowy zapis kolejnych etapów zagłady oraz scen z życia więźniów obozu posiada wyjątkową wartość dokumentacyjną. Wśród nich znajdują się plany krematoriów i komór gazowych oraz rysunki ukazujące sceny rozgrywające się we wnętrzu tych budynków.

Kuratorami tej szczególnej międzynarodowej wystawy prac Davida Olère w Miejscu Pamięci Auschwitz są: Agnieszka Sieradzka, historyk sztuki pracująca w Zbiorach Muzeum, wnuk artysty Marc Oler oraz Serge Klarsfeld, wiceprezes Fondation pour la Mémoire de la Shoah, który wydał we Francji katalog prac Olère.

– David Olère był jednym z nielicznych więźniów Sonderkommando, który przeżył wojnę i o swoich przeżyciach zdecydował się mówić. Tylko on to niewyobrażalne okrucieństwo, którego był świadkiem udokumentował w formie serii obrazów i rysunków. Ta unikatowa kolekcja prac jest więc niemal jedynym źródłem ikonograficznym tamtych wydarzeń, wykonanych z perspektywy bezpośredniego świadka – powiedziała Agnieszka Sieradzka.

– Na wystawie zobaczymy kolejne etapy procesu Zagłady, od chwili przybycia na rampę i selekcji po zabijanie w komorach gazowych i spalanie ciał w krematoriach, utrwalone zaraz po wojnie w dokumentacyjnych rysunkach, a potem w olbrzymich, krzyczących płótnach, noszących piętno bolesnych przeżyć artysty – dodała.

„Niektórzy odnajdą w kilku obrazach przedwojenną szkołę plakatu, inni zobaczą przerażającą chęć wykrzyczenia treści własnych przeżyć, inni jeszcze dostrzegą przerażającą przestrogę, przywołującą na myśl słowa innego więźnia Sonderkommando, Załmena Gradowskiego: …mamy straszne przeczucie, gdyż wiemy!” – napisał we wstępie do katalogu, który towarzyszyć będzie wystawie dyrektor Muzeum Auschwitz dr Piotr M. A. Cywiński.

Serge Klarsfeld napisał: „David Olère nie szkicował dla przyjemności, ale z powodu wewnętrznej konieczności dawania świadectwa w imieniu tych, którzy nigdy nie wrócili. W swoich obrazach sam często jest obecny jako świadek, a widmo jego twarzy obserwuje z bólem nieludzkie sceny, których nie może wymazać ze swojej niemal fotograficznej pamięci”.

W katalogu, oprócz samych przejmujących prac Olère, znajdą się także fragmenty relacji oraz zapisków członków Sonderkommando.

Ekspozycję „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III” będzie można oglądać w bloku 21 na terenie byłego obozu Auschwitz I od 30 października 2018 r. do marca 2019 r.