Aktualności
W Oświęcimiu o prawach człowieka
4 grudnia w Oświęcimiu spotkali się Ombudsmani z całego świata. Wzięli oni udział w sesji z okazji 60. rocznicy uchwalenia Deklaracji Praw Człowieka oraz Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli Prezydent RP Lech Kaczyński oraz Przewodniczący Komisji Europejskiej Manuel Barroso.
Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski pytany o to, dlaczego na miejsce sesji wybrano właśnie Oświęcim powiedział, że powodem było pokazanie pustki praw człowieka, która istniała w miejscach symbolizowanych przez były obóz Auschwitz-Birkenau.
Dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau dr Piotr M.A Cywiński, podkreślił, że druga wojna światowa różniła się całkowicie od innych wojen i najlepiej zrozumieć to można właśnie tu, w Auschwitz. – Paradoksalnie nowe powojenne koncepcje prawne i polityczne, takie jak: Deklaracja Praw Człowieka, definicja zbrodni przeciwko ludzkości i ludobójstwa, czy wizja wspólnej Europy korzeniami sięgają właśnie tragicznych doświadczeń Auschwitz – dodał dyrektor Cywiński.
Goście – Ombudsmani, przedstawiciele władz Polski i Unii Europejskiej, a także przedstawiciele świata nauki i kultury – spotkali się najpierw w Centrum Dialogu i Modlitwy. Referat na temat historii i współczesnych wyzwań związanych z prawami człowieka wygłosił prof. Aharon Barak, były przewodniczący Sądu Najwyższego Izraela. „Prawa wymienione w Powszechnej Deklaracji i w konwencjach ONZ zostały również włączone do konstytucji i prawa krajowego wielu państw. Także w polskiej konstytucji widać ich wpływ. Auschwitz było powodem wielu wylanych łez. System praw człowieka, wraz z Powszechną Deklaracją zajmującą w nim centralną pozycję, jest odpowiedzią na te łzy” – mówił w swoim wystąpieniu prof. Barak.
List do zebranych przesłał prezydent RP Lech Kaczyński. Napisał w nim m.in.: „Od uświadomienia sobie prostej prawdy, że «wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw» do pozytywnego i powszechnego obowiązywania praw człowieka jako usankcjonowanych norm, droga nie była ani prosta, ani łatwa. Ludzkość musiała przejść wiele dramatycznych doświadczeń, aby ostatecznie nadać prawną formę temu głębokiemu, moralnemu w swej istocie przeświadczeniu, zakorzenionemu tak w judeochrześcijańskiej tradycji, jak i w dorobku myśli oświeceniowej, że człowiek ma niezbywalną godność i wartość dzięki samej tylko jakości bycia człowiekiem, niezależnie od przynależności rasowej, narodowej, religijnej, kulturowej i bez względu na swoją płeć”
Podczas uroczystej sesji Janusz Kochanowski wręczył nagrodę Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica Sędziemu Antoninowi J. Scalii. W jego imieniu wyróżnienie odebrał Ambasador Stanów Zjednoczonych Ameryki w Polsce Victor Ashe. Janusz Kochanowski w laudacji powiedział, że „w całej twórczości sędzia Scalia odznaczał się niezwykłą konsekwencją w przyjętej sędziowskiej filozofii, co niekiedy oznaczało bycie jedynym członkiem Sądu, który wiernie interpretuje tekst oraz tradycję Konstytucji (...)”. W poprzednich latach nagrodę im. Pawła Włodkowica otrzymali „za odwagę w występowaniu w obronie podstawowych wartości i prawd nawet wbrew zdaniu i poglądom większości” m.in. ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski oraz redakcja miesięcznika Więź.
Po uroczystości w Centrum Dialogu i Modlitwy goście zwiedzili Muzeum Auschwitz. Ombudsmani najpierw pojechali na teren byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. Na rampie, na której wyładowywano transporty skierowane na zagładę w komorach gazowych, złożyli róże. Zobaczyli także baraki więźniarskie oraz weszli na główną wieżę wartowniczą na tzw. Bramie śmierci. Następnie goście zwiedzili wystawę główną Muzeum w byłym obozie macierzystym: poświęcony zagładzie blok 4, oraz blok 5, w którym pokazywane są dowody zbrodni, m.in. włosy obcięte zamordowanym w komorach gazowych, protezy, buty, czy podpisane walizki deportowanych. Ombudsmani zwiedzili także budynek komory gazowej i krematorium. Na dziedzińcu bloku 11, pod Ścianą Śmierci, złożono wieniec.
Na zakończenie sesji w kościele św. Józefa Robotnika w Oświęcimiu odbył się uroczysty koncert. Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach wykonała „Siedem Bram Jerozolimy” Krzysztofa Pendereckiego pod batutą kompozytora.
Organizatorami sesji w Oświęcimiu był Rzecznik Praw Obywatelskich, a także Ombudsman Izraela, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Nie jest to pierwsza współpraca Muzeum przy upamiętnieniu rocznicy uchwalenia Deklaracji Praw Człowieka. 16 grudnia 1985 r. w siedzibie ONZ w Nowym Jorku została otwarta wystawa pt. „Auschwitz — zbrodnia przeciwko ludzkości” przygotowana przez Muzeum przy współpracy Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego dla Centrum Praw Człowieka ONZ. Po zakończeniu prezentacji w siedzibie ONZ ekspozycja została zaprezentowana w czternastu innych miastach USA, a następnie w Europie. 10 grudnia 1991 r. ponownie zaprezentowano ją w ONZ z okazji kolejnej rocznicy uchwalenia Deklaracji Praw Człowieka.
