Aktualności
„Pamiętajcie!” — wystawa czasowa w 70. rocznicę zagłady Żydów z Węgier w Auschwitz
Ekspozycję poświęconą pamięci Żydów deportowanych 70 lat temu — latem 1944 r. — z Węgier do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz można oglądać w sali wystaw czasowych w bloku 12 na terenie byłego obozu Auschwitz I.
Wystawę otwierają słowa z Dziennika autorstwa Sándora Máraia: „Ta masowa katastrofa nie nastąpiła nieoczekiwanie; a jednak nikt naprawdę nie wierzył, że może nastąpić. W tej chwili nie jesteśmy w stanie pojąć nawet jej wymiarów i ludzkiej tragedii. Każdy dzień, który obecnie przeżywam, będzie kiedyś uznany za jeden z najohydniejszych rozdziałów w historii węgierskiej”.
Osią ekspozycji są fotografie przedstawiające deportowanych do obozu pochodzące z tzw. Albumu Auschwitz. To unikatowy zbiór zdjęć wykonanych przez niemieckich fotografów, który dokumentuje poszczególne etapy zagłady w obozie Auschwitz II-Birkenau. Dzięki badaniom historyków udało się zidentyfikować niektóre z fotografowanych osób z imienia i nazwiska. Jednak większość pozostaje niestety bezimienna. Oprócz zdjęć zobaczyć można także przedmioty codziennego użytku, będące niemymi świadkami wydarzeń sprzed 70 lat: to m.in. walizki, szczotki do ubrań, opakowania z napisami w języku węgierskim czy fragment modlitewnika. Całość dopełniają relacje świadków.
„Jechaliśmy 3 dni. W wagonie jechało 70-80 osób. Do granicy węgierskiej eskortowali nas strażnicy węgierscy i niemieccy. Od granicy tylko Niemcy. Na rampę w Brzezince przywieziono nas w nocy. Pamiętam, że z prawej i lewej strony rampy widać było ogień. Ja nie wiedziałam nic o istnieniu obozu koncentracyjnego. Miałam siostrę bliźniaczkę. W czasie selekcji specjalnie nas wydzielono. Ojca i babcię zabrano do innej grupy. Później dowiedziałam się, że ta grupa poszła do komory gazowej” — to fragment relacji Agnes Havas.
— Po 70 latach, jakie upłynęły od tamtych tragicznych wydarzeń, przywołujemy pamięć o Ofiarach — powiedziała Teresa Zbrzeska, autorka scenariusza i koncepcji wystawy. — Chcemy, aby pamiętano o nich nie tylko poprzez umieszczanie informacji w opracowaniach historyków, ale także w zwykłym ludzkim wymiarze, tak jak wspomina się bliskich w rocznicę śmierci. Nie opisujemy wydarzeń, lecz oddajemy głos świadkom tamtego czasu — dodała.
Wystawę „Pamiętajcie!” oglądać można do 15 czerwca 2014 r. — od wtorku do niedzieli, w godzinach 10.00-18.00. Historię transportów Żydów deportowanych z Węgier do Auschwitz można śledzić na stronie Miejsca Pamięci Auschwitz na Facebooku.
Główna faza deportacji Żydów z Węgier rozpoczęła się 14 maja i trwała do 9 lipca 1944 r. W tym okresie do Auschwitz przyjechały 142 pociągi, którymi łącznie deportowano ok. 420 tysięcy osób. Kiedy dodamy do tej liczby transporty z kwietnia oraz kilka mniejszych z końca lata i jesieni 1944 r., to wówczas łączna liczba deportowanych z Węgier wynosi ok. 430 tysięcy. Bezpośrednio po przyjeździe do Auschwitz w komorach gazowych życie straciło 325 – 330 tys. osób, czyli ponad 75 procent wszystkich deportowanych.
70. rocznica deportacji do obozu Żydów z Węgier to jedna z kilku ważnych tegorocznych okrągłych rocznic. Oprócz tego w 2014 r. obchodzimy również m.in. 70. rocznicę likwidacji tzw. Zigeunerlager w Birkenau, 70. rocznicę deportacji do Auschwitz blisko 13 tysięcy Polaków aresztowanych w trakcie Powstania Warszawskiego, 70. rocznicę zagłady w Auschwitz Żydów z likwidowanego łódzkiego getta, jak również 70. rocznicę buntu więźniów z Sonderkommando w Auschwitz. Natomiast 27 stycznia 2015 r. minie 70 lat od wyzwolenia obozu Auschwitz.
Koncepcja i scenariusz wystawy: Teresa Zbrzeska
Współpraca: Anna Ren
Wykonanie: Elżbieta Pietruczuk, Edyta Chwistek, Studio Imago Ars
