Aktualności
Pamięci Powstania Warszawskiego
69 lat temu, 1 sierpnia 1944 r., wybuchło Powstanie Warszawskie. W rocznicę tego wydarzenia, punktualnie o godzinie 17.00 — rozpoczynającej powstańcze walki godzinie „W” — dyrektor Muzeum dr Piotr M.A. Cywiński, złożył wieniec pod Ścianą Śmierci i oddał hołd bohaterom i ofiarom Powstania — w tym tysiącom mieszkańców stolicy deportowanych do Auschwitz.
Historia Powstania splata się nierozerwalnie z historią byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. W trakcie i po stłumieniu Powstania Warszawskiego, w wyniku akcji represyjnych, Niemcy deportowali z Warszawy ponad pół miliona mieszkańców. Z tej liczby około 13 tysięcy osób, w tym niemowlęta, dzieci i ludzi w podeszłym wieku, hitlerowcy osadzili w KL Auschwitz.
Przyszłoroczne obchody okrągłej – 70. Rocznicy Powstania zawierały będą szereg nowych propozycji edukacyjnych, ekspozycyjnych i wydawniczych związanych z losem deportowanych do Auschwitz mieszkańców Warszawy.
Transporty Polaków z Warszawy do KL Auschwitz po wybuchu Powstania
Po wybuchu zbrojnego Powstania w Warszawie poprzez obóz przejściowy w Pruszkowie do KL Auschwitz w sierpniu i wrześniu 1944 r. deportowano blisko 13 tys. aresztowanych mieszkańców Warszawy: mężczyzn, kobiet i dzieci. Osadzono ich na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau.
Wśród przywiezionych były osoby z różnych środowisk społecznych, różnych zawodów (urzędnicy państwowi, naukowcy, artyści, lekarze, handlowcy, robotnicy), różnej kondycji fizycznej (ranni, chorzy, inwalidzi, kobiety ciężarne), w różnym wieku — dzieci począwszy od kilkutygodniowych niemowląt do starców powyżej osiemdziesięciu sześciu lat. W nielicznych przypadkach byli to także ludzie innych narodowości, wśród nich ukrywający się na tzw. aryjskich papierach Żydzi.
Najliczniejsze były transporty przybyłe do Auschwitz 12 i 13 sierpnia, w których łącznie przywieziono blisko 6 tys. osób (w tym około 4 tys. kobiet i 2 tys. mężczyzn, a wśród nich ponad 1 tys. dzieci i młodzieży obojga płci).
4 września przywieziono z Pruszkowa do Auschwitz kolejny transport kobiet, mężczyzn i dzieci liczący 3087 osób. W następnych dwóch transportach z 13 i 17 września, poza trzema kobietami, przywieziono prawie 4 tys. mężczyzn i chłopców. Większość osób z tych transportów przeniesiono po kilku, kilkunastu tygodniach, w ramach rozpoczętej wstępnej ewakuacji KL Auschwitz, do obozów w głębi Trzeciej Rzeszy i zatrudniono w przemyśle zbrojeniowym. Wielu zginęło w tych obozach.
W styczniu 1945 r. wywieziono do obozów w Berlinie, w pięciu transportach, co najmniej 602 kobiety z dziećmi (w tym dzieci urodzone w obozie). Część więźniów z wymienionych transportów warszawskich ewakuowano w styczniu 1945 r. z obozu. Niektórzy z nich zginęli w trakcie „marszów śmierci”, inni doczekali wyzwolenia w obozach w głębi Rzeszy. Co najmniej 298 warszawiaków (kobiet, mężczyzn i dzieci) doczekało wyzwolenia w KL Auschwitz.
