Aktualności
Oświęcim bez dwóch milionów złotych — trwa spór o plan zagospodarowania przestrzennego
Prawie dwa miliony złotych darowizny straciło Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Amerykańska Fundacja Grand Circle z Bostonu zrezygnowała z dofinansowania prac nad przyszłą siedzibą Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Wycofane przez amerykańską fundację pieniądze miały zostać przeznaczone na adaptację do nowych funkcji budynku tzw. Starego Teatru, położonego w bezpośrednim pobliżu byłego obozu Auschwitz I.
Muzeum przygotowało już koncepcję prac adaptacyjnych i w ostatnich latach kilkakrotnie próbowało uzyskać od władz miasta zgodę na rozpoczęcie prac. Wszystko blokuje jednak brak planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu Pomnika Zagłady (patrz niżej).
Przedstawiane dotychczas przez Prezydenta Miasta Janusza Marszałka wersje planu zakładają przeniesienie działalności komercyjnej z terenu Muzeum na teren prywatnej spółki. Dla Muzeum oznaczałoby to utratę połowy budżetu i co za tym idzie zablokowanie działań konserwatorskich, edukacyjnych i upamiętniających oraz masowe zwolnienia pracowników.
Dla mieszkańców miasta rozbudowa Centrum oznacza nowe miejsca pracy. Już dziś Muzeum zatrudnia ponad 250 osób, współpracuje z ponad dwiema setkami przewodników. Nowa siedziba i rozwój MCEAH wymagać będzie zatrudnienia dodatkowych pracowników merytorycznych, pracowników biurowych, a także pracowników obsługi i strażników.
Prace budowlane, a także przygotowanie odpowiednich instalacji to także praca dla miejscowych firm. Liczne grupy odwiedzające Centrum i uczestniczące w organizowanych przez nie seminariach korzystałyby z infrastruktury miejskiej — zarówno jeśli chodzi o noclegi, jak i o wyżywienie. Oznaczałoby to wymierne sumy pozostawione na terenie miasta.
Centrum zostało utworzone decyzją rządu polskiego w 2005 roku. Pod aktem założycielskim podpisało się ponad dwustu byłych więźniów. Przy symbolicznym ustanowieniu Centrum 27 stycznia 2005 r. było obecnych czterdziestu szefów państw, premierów i przedstawicieli rodzin królewskich. Papież Benedykt XVI podczas swojej wizyty w Auschwitz w maju 2006 r. wymienił Centrum jako instytucję niosącą nadzieję światu.
Centrum będzie znakomitą wizytówką miasta Oświęcim. Jego działalność będzie okazją do kontaktów z instytucjami i ośrodkami edukacyjnymi z całego świata. W Centrum odbywać się będą m.in. kilkudniowe seminaria dla edukatorów, studentów i innych grup społeczno-zawodowych. Dopiero rozwój takiej właśnie edukacji może zatrzymać liczniejsze grupy na dłużej na terenie miasta Oświęcim.
Spór o plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Pomnika Zagłady Auschwitz-Birkenau
Ustawa o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady z 7 maja 1999 roku obliguje władze samorządowe do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Pomnika Zagłady. Dopiero jego przyjęcie umożliwia jakiekolwiek prace budowlane na tym terenie. Na tym terenie znajduje się tzw. Stary Teatr — przyszła siedziba Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście.
Wszystkie przedstawione dotychczas przez Prezydenta Miasta Janusza Marszałka wersje planu były i są nie do przyjęcia. Zakładają one zamknięcie jakiejkolwiek działalności komercyjnej na terenie Muzeum. Oznacza to utratę połowy budżetu instytucji. Uniemożliwi to prowadzenie jakichkolwiek działań konserwatorskich i edukacyjnych oraz spowoduje masowe zwolnienia pracowników. Działalność komercyjna w propozycjach Prezydenta Miasta ma zostać przeniesiona na prywatny teren byłej spółki „Maja”.
Janusz Marszałek w ostatnim czasie dwukrotnie kierował do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego projekty planu zagospodarowania przestrzennego. Choć plan ten dotyczy głównie terenów muzealnych to nigdy nie został poddany konsultacji z Muzeum. Jako że jego zapisy wyraźnie preferowały tereny b. spółki „Maja” i utrzymywały zapisy zagrażające funkcjonowaniu Muzeum, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odrzuciło te propozycje.
W efekcie tego impasu amerykańska fundacja wycofała pieniądze na adaptację budynku Starego Teatru. Prace nadal nie mogą się rozpocząć, a Centrum wciąż nie może rozwinąć swojej działalności.
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście to instytucja, która ma prowadzić wszystkie działania edukacyjne Muzeum. Ma być skutecznym narzędziem w walce z niewiedzą oraz przekłamywaniem historii. Dziś, w kontekście zarówno negacjonizmu jak i powtarzających się sformułowań o „polskich obozach” zadanie to jest szczególnie ważne.
