Aktualności

Nowa publikacja Muzeum poświęcona losom polskich parlamentarzystów więzionych w KL Auschwitz

„Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” to tytuł najnowszej publikacji wydanej przez Muzeum Auschwitz. Jej autorem jest dr Jacek Lachendro, zastępca kierownika Centrum Badań. Jest to pierwsze tak szczegółowe studium dotyczące parlamentarzystów więzionych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady.

Parlamentarzyści międzywojennej Polski, stanowiący elitę polityczną i społeczną odrodzonego państwa, odegrali kluczową rolę w kształtowaniu systemu prawnego, gospodarczego i społecznego kraju. Wielu z nich, oprócz działalności politycznej, aktywnie uczestniczyło w walkach o niepodległość w latach 1914-1921. 

Ogółem w okresie międzywojennym w Sejmie zasiadało około 1700 posłów, spośród których w czasie wojny życie straciło około 300. Z rąk okupantów niemieckich śmierć poniosło około 200 posłów, z sowieckich zaś – ponad 100. Z kolei w Senacie mandat sprawowało ponad 450 osób, z których zginęło ponad 100. Wśród nich przeszło 60 straciło życie w wyniku represji niemieckich, ponad 40 – sowieckich. Więcej niż 80% parlamentarzystów, którzy nie przeżyli wojny, było narodowości polskiej, pozostali reprezentowali mniejszości narodowe.

PUBLIKACJA W KSIĘGARNI INTERNETOWEJ MUZEUM

„Wśród parlamentarzystów narodowości polskiej wielu zginęło w obozach koncentracyjnych, w tym w KL Auschwitz, gdzie skierowano co najmniej 70 z nich. Część parlamentarzystów pochodzenia żydowskiego zginęła w gettach lub ośrodkach zagłady. Natomiast losy posłów i senatorów narodowości ukraińskiej i niemieckiej toczyły się różnie, włącznie z represjami sowieckimi lub kolaboracją z Trzecią Rzeszą” – pisze dr Jacek Lachendro we wstępie do książki.

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza to syntetyczna analiza działalności parlamentarzystów przed wojną oraz ich losów w czasie okupacji, w tym szczegółowy opis okoliczności aresztowania, transportu do obozu, a następnie życia w nim i relacji z innymi więźniami. Szczególną uwagę poświęcono przyczynom ich śmierci oraz działalności konspiracyjnej w obozie.

Druga część zawiera szczegółowe biogramy 70 parlamentarzystów. Każdy z nich wzbogacony jest o dokumenty obozowe, fotografie oraz spis wykorzystanych źródeł.

Do tej pory ukazało się kilka opracowań prezentujących ogólnie losy posłów i senatorów w czasie II wojny światowej i okupacji. „Niniejsza praca stanowi zatem próbę częściowego wypełnienia istniejącej luki, częściowego, ponieważ odnosi się tylko do KL Auschwitz. Autor wyraża jednak nadzieję, że stanie się ona impulsem do dalszych pogłębionych badań nad tą zbiorowością w innych obozach koncentracyjnych” – czytamy we wstępie książki, która jest nie tylko hołdem dla ofiar totalitaryzmów, ale także świadectwem ogromnych strat, jakie społeczeństwo polskie poniosło w czasie okupacji.

Praca ta wpisuje się też w ciąg badań nad różnymi grupami elity Drugiej Rzeczypospolitej, których członkowie byli więzieni w KL Auschwitz. Badania te, prowadzone przez Jerzego Dębskiego oraz Teresę Wontor-Cichy, dotyczyły prawników i oficerów Wojska Polskiego oraz duchownych.

Publikację „Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” wydano przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Książka dostępna jest na terenie Muzeum oraz w naszej księgarni internetowej.