Aktualności
Nieudana ucieczka z Auschwitz. 61 lat temu w Auschwitz stracono pięciu liderów obozowej konspiracji.
61 lat temu, 30 grudnia, Niemcy w KL Auschwitz stracili pięciu więźniów - przywódców organizacji obozowej konspiracji, którzy zostali zatrzymani podczas ucieczki w październiku 1944 roku.
Nieżyjąca już historyk Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Danuta Czech w "Kalendarium wydarzeń w KL Auschwitz" napisała, że śmierć ponieśli Polacy - Piotr Piąty i Bernard Świerczyna, oraz Austriacy - Ernst Burger, Rudolf Friemel i Ludwig Vesely. Zostali straceni publicznie po wieczornym apelu. Nie pozwolili sobie zawiązać oczu. Przed śmiercią wznieśli okrzyki: "Precz z Hitlerem!", "Precz z faszyzmem!", "Niech żyje Polska!".
Nieudana ucieczka pięciu więźniów miała miejsce 27 października 1944 roku. Polaków: Bernarda Świerczynę, Czesława Duzela, Zbigniewa Raynocha i Piotra Piątego, a także Austriaka Ernsta Burgera z obozu miał wywieźć autem, które zawoziło brudną bieliznę do pralni w Bielsku, SS-man Johann Roth. Następnie miał ich pozostawić w miejscowości Łęki. Roth poinformował jednak o wszystkim obozowy wydział polityczny, który zorganizował zasadzkę.
Samochód zatrzymał się przy posterunku kontrolnym, a następnie wrócił do obozu i zajechał wprost przed blok 11. Uciekinierzy, gdy zorientowali się w sytuacji, zażyli truciznę. Na miejscu zmarli Zbigniew Raynoch i Czesław Duzel. Pozostałych odratowano i umieszczono w podziemiach bloku 11. Trafili tam także organizatorzy ucieczki: Austriacy Rudolf Friemel i Ludwig Vesely. Aresztowania nie uniknął SS-man o nazwisku Frank, który pomagał uciekinierom i pertraktował z Rothem.
Po zatrzymaniu uciekinierów SS-mani pojechali do miejscowości Łęki, gdzie na uciekinierów w gospodzie Juliana Dusika oczekiwał dowódca przyobozowej bojówki Konstanty Jagiełło, także uciekinier z obozu, z czterema współpracownikami. Jagiełło zginął podczas zatrzymania. Pozostali zostali aresztowani.
Historyk Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Henryk Świebocki wspomina w artykule "Powstanie i rozwój konspiracji obozowej", że dowództwo międzynarodowej Grupy Bojowej Oświęcim powstało w maju 1943 roku. W składzie znaleźli się między innymi Ernst Burger i Józef Cyrankiewicz. Grupa miała lewicowy charakter.
Rada Wojskowa Oświęcim powstała w połowie 1944 roku. W jej kierownictwie znaleźli się: Lucjan Motyka i Heinrich Duermayer ze strony GBO oraz Bernard Świerczyna i Stanisław Kazuba z ramienia Armii Krajowej. RWO skupiła kadrę oficerską wszystkich narodowości. Jej zadaniem było przygotowanie zbrojnego powstania. (PAP)
Ucieczki z Auschwitz
Według historyka Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Henryka Świebockiego ogółem w całej historii obozu próbę ucieczki podjęły co najmniej 802 osoby - 757 mężczyzn i 45 kobiet. Wśród nich najwięcej było Polaków - co najmniej 396 osób. Ucieczka udała się 144 osobom. Większość z nich przeżyła wojnę. Niemcy zastrzelili podczas ucieczki lub zatrzymali później 327 więźniów. Henryk Świebocki pisze, że los pozostałych 331 więźniów jest nieznany. Niewykluczone, że część z nich wydostała się na wolność i przeżyła.
