Aktualności
Międzynarodowa Rada Oświęcimska o powodzi na terenach Auschwitz
O powodzi, funduszu na zachowanie autentyzmu Miejsca Pamięci i nowej wystawie głównej debatowała w Oświęcimiu Międzynarodowa Rada Oświęcimska, która zapoznała się z najważniejszymi tematami z działalności Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Obradom przewodniczył prof. Władysław Bartoszewski.
W przedstawionym Radzie sprawozdaniu dyrektor Muzeum dr Piotr M.A. Cywiński mówił m.in. o pilnej potrzebie zabezpieczenia przed powodzią terenów byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. – W maju zagrożony zalaniem był przede wszystkim teren byłego obozu Auschwitz II-Birkenau, jednak wspólnym wysiłkiem strażaków, okolicznych mieszkańców oraz pracowników Muzeum udało się zabezpieczyć ostatni wał chroniący relikty poobozowe. Przerwanie wałów obróciłoby istniejące baraki w kompletne ruiny. Udało się gigantycznym wysiłkiem zabezpieczyć wał, ale tragedia była bardzo blisko. Nie jesteśmy w stanie chronić tego terenu właściwie, jeżeli wały nie zostaną wzmocnione – pokreślił dyrektor Cywiński.
Goszczący na obradach Rady Piotr Żuchowski, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, powiedział po obejrzeniu terenów Birkenau: – Zdecydowanie trzeba porozmawiać z tymi, którzy podjęli decyzję o tym, żeby w tym miejscu nie podnosić wałów do normalnej wysokości. Minister Kultury Dziedzictwa Narodowego wystąpi do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Wojewody Małopolskiego żeby tę sytuację unormować. Nie mam najmniejszych wątpliwości, że najważniejsze jest zabezpieczenie przed powodzią. Tym razem Miejsce Pamięci udało się uratować, za co chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy się do tego przyczynili.
Z opinią tą zgodził się Jacek Nowakowski z Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie. – Musimy po pierwsze wyciągnąć lekcję z tego co się stało. Trzeba stworzyć takie wały i takie zabezpieczenia, żeby to miejsce naprawdę było bezpieczne – podkreślił.
Także były więzień Auschwitz, Kazimierz Albin, podkreślił, że taka sytuacja nie może się powtórzyć. – To jest jedyny taki obiekt na świecie. Dowodem jest ogromna frekwencja, 1,3 mln. osób z ponad 100 krajów, i trzeba to cenić – powiedział.
Członkowie Rady jednomyślnie zaapelowali do premiera RP o podwyższenie, skonsolidowanie i wydłużenie wałów na Sole, Wiśle i jej dopływie Pławiance. „Podstawowa wrażliwość każe mieć na względzie bezdyskusyjnie nadrzędność dobra, jakie – wobec jakichkolwiek spotykanych w tej okolicy elementów flory lub fauny – stanowi zupełnie unikatowe dziedzictwo najtragiczniejszych czasów ludzkości” – czytamy w apelu.
W dalszej części obrad dyrektor Cywiński mówił także m.in. o bardzo wysokiej frekwencji w Miejscu Pamięci i związanych z tym wyzwaniach, pracach konserwatorskich, naukowych i nowościach wydawniczych oraz wystawach narodowych. W tym roku zostanie ukończony szczegółowy scenariusz nowej wystawy głównej, co pozwoli rozpocząć prace nad jej utworzeniem. Muzeum planuje też ogłoszenie dużego międzynarodowego konkursu na koncepcję plastyczną nowej ekspozycji.
Mówiono także o pracach powołanej w ubiegłym roku Fundacji Auschwitz-Birkenau. Jej zadaniem jest zebranie pieniędzy na Fundusz Żelazny, z którego zyski przeznaczone zostaną na konserwację terenów byłego obozu. – Niemcy podjęły decyzję o przekazaniu 60 milionów euro do Funduszu. To połowa potrzebnych pieniędzy. 6 milionów euro zadeklarowała Austria, natomiast trwają zaawansowane rozmowy z Francją, Belgią, USA, Wielką Brytanią i innymi krajami. Sytuacja po roku intensywnego działania świeżo powołanej Fundacji przedstawia się bardzo pozytywnie. Pierwsze prace konserwatorskie finansowane z zysku Funduszu, przede wszystkim w obrębie baraków murowanych w byłym obozie Birkenau, rozpoczną się w roku 2012 – powiedział dyrektor Cywiński.
Podczas posiedzenia członkowie Rady dyskutowali także nad przyszłością napisu „Arbeit macht frei”. W tej chwili trwa konserwacja mocno uszkodzonego obiektu, która potrwa z pewnością kilka miesięcy. Dopiero scalenie zniszczonego napisu pozwoli na uzyskanie odpowiedzi na podstawowe pytanie, czy oryginał będzie mógł wrócić na swoje miejsce.
Rada zapoznała się również z raportem sekretarza MRO, Marka Zająca, o sytuacji konserwatorskiej w byłych nazistowskich obozach na Majdanku i w Bełżcu.
Uczestnicy obrad chwilą ciszy uczcili pamięć osób biorących regularnie udział w pracach Rady: Tomasza Merty, Wiceministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Andrzeja Przewoźnika, sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, którzy zginęli w kwietniowej katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.
Apel powodziowy Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej do Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej
W maju 2010 roku wody płynące Wisłą i Sołą zagrażały poważnie największemu Miejscu Pamięci w Europie. Relikty niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz i Auschwitz-Birkenau stoją tam, gdzie je pozostawili sprawcy – w terenach zalewowych tych dwóch rzek. Dziś trwają bezprecedensowe międzynarodowe starania, by zapewnić przejmującemu autentyzmowi tego Miejsca jak najlepsze warunki zachowania. Tymczasem, ze względu na zastrzeżenia zgłoszone przez ekologów, kilka lat temu zostały wstrzymane prace na systemie obwałowań tych rzek w bezpośredniej okolicy byłych obozów.
Apelujemy o jak najszybsze, priorytetowe wznowienie tych prac, o podwyższenie, skonsolidowanie wałów na Wiśle i Sole oraz – po doświadczeniu tegorocznym – także wydłużenie wałów na dopływie Wisły – Pławiance. Podstawowa wrażliwość każe mieć na względzie bezdyskusyjnie nadrzędność dobra, jakie – wobec jakichkolwiek spotykanych w tej okolicy elementów flory lub fauny – stanowi zupełnie unikatowe dziedzictwo najtragiczniejszych czasów ludzkości.
Rada wyraża swoją wdzięczność wszystkim osobom, które poprzez olbrzymie osobiste zaangażowanie w dniach powodzi uchroniły to Miejsce Pamięci przed nieodwracalnym zniszczeniem.
