Aktualności
Konserwacja dokumentów SS-Hygiene Institut Auschwitz
Nakładem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau ukazała się nowa publikacja zatytułowana „Konserwacja dokumentów SS-Hygiene Institut”. Jest ona poświęcona zakończonemu niedawno unikatowemu projektowi konserwatorskiemu, a jej autorzy, wysokiej klasy specjaliści Muzeum, wraz z zespołem doświadczonych współpracowników przez trzy lata poddali konserwacji ponad 35 tys. oryginalnych niemieckich dokumentów.
Na terenie obozowego kompleksu Auschwitz porzucili je w 1945 r. naziści, uciekający przed zbliżającą się sowiecką Armią Czerwoną.
— Tzw. zespół SS-Hygiene Institut to dokumentacja badań laboratoryjnych przeprowadzanych w Instytucie Higieny Waffen SS, w tym m.in. w obozie koncentracyjnym Auschwitz — powiedziała Jolanta Banaś-Maciaszczyk, szefowa Działu Konserwacji Muzeum. — Jest to niezwykle cenny zbiór archiwaliów ze względu na zawarte w nim informacje o profilu działalności Instytutu i wykonywanych badaniach. Ale przede wszystkim to konkretny ślad losów osób wymienionych w tej dokumentacji z imienia i nazwiska. Czasem jedyny ślad, jaki pozostał po więźniach obozu. To tysiące kartek, druków formularzy, czasem niewielkich skrawków papieru, na których zapisano czyjeś nazwisko — podkreśliła Banaś-Maciaszczyk.
Polsko-angielska publikacja, będąca podsumowaniem projektu, szczegółowo opisuje nowoczesne metody konserwatorskie, dzięki którym cenne archiwalia zostały zabezpieczone przed degradacją, wynikającą przede wszystkim z upływu czasu oraz zakwaszenia papieru. Omówiona została również historia samej berlińskiej filii Instytutu Higieny SS, założonej przez władze niemieckie w 1942 r. w bezpośrednim sąsiedztwie obozu koncentracyjnego Auschwitz.
Prace konserwatorskie nad dokumentami zespołu SS-Hygiene Institut przeprowadzono w latach 2008-2011 i był to największy projekt poświęcony konserwacji papieru, zrealizowany dotychczas przez specjalistów Miejsca Pamięci Auschwitz. Przedsięwzięcie zostało w całości sfinansowane przez Kraj Związkowy Nadrenia-Północna Westfalia.
Książka do nabycia w księgarni internetowej Muzeum
Instytut Higieny Waffen-SS i Policji w KL Auschwitz (Hygiene Institut der Waffen-SS und Polizei Auschwitz O/S) powstał jesienią 1942 r. jako filia Głównego Urzędu Higieny SS, który podlegał Głównemu Urzędowi Sanitarnemu SS (SS-Hauptsanitäramt) w Berlinie. Do zakresu działania Instytutu Higieny należało wykonywanie badań higienicznych i bakteriologicznych dla oddziałów SS, Wehrmachtu, policji i dla obozów koncentracyjnych, w tym całego kompleksu obozów i podobozów Auschwitz.
Do pracy badawczej zatrudniano przede wszystkim więźniów obozu – specjalistów z całej Europy z dziedziny bakteriologii, anatomii patologicznej, biologii i chemii. Z dokumentów wynika, że Instytut produkował też surowice testowe oraz badał chemikalia i ich skuteczność. Ponadto w ramach laboratorium bakteriologicznego dokonywano prób przygotowywania pożywek na bazie mięsa ludzkiego, wykorzystując mięśnie ud i brzucha ofiar egzekucji.
Kierownikiem Instytutu był cieszący się złą sławą SS-Haupsturmfuehrer dr Bruno Weber. Po wojnie został oskarżony o mordowanie więźniów. Wiadomo też, że prowadził m.in. doświadczenia nad stosowaniem środków psychotropowych w trakcie przesłuchań. Brał również udział w selekcjach przeprowadzanych na rampie w obozie Birkenau wśród deportowanych do Auschwitz Żydów, z których większość naziści mordowali zaraz po przyjeździe w komorach gazowych.
Konserwacja dokumentów SS-Hygiene Institut
Ewelina Bisaga, Nel Jastrzębiowska, Mirosław Maciaszczyk
Wydawca: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2011
62 s., 20 x 20 cm, okładka miękka
ISBN: 978-83-7704-026-3
