Aktualności
„Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz”. Unikalne kompendium dokumentujące zbrodnie w Auschwitz dzień po dniu.
Ukazało się pełne, pięciotomowe wydanie nowego „Kalendarza wydarzeń w KL Auschwitz”. Na 2216 stronach szczegółowo przedstawione zostało funkcjonowanie dzień po dniu niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Ta wyjątkowa publikacja jest efektem kilkunastoletnich wnikliwych badań i analizy dokumentów prowadzonych przez historyków Centrum Badań Muzeum.
Autorką pierwszego Kalendarium, którego pełne wydanie ukazało się w 1992 r., była Danuta Czech. W nowej edycji – poprzez uwzględnienie szerszego kontekstu opisywanych zdarzeń – autorzy ukazali wiele aspektów funkcjonowania obozu w nowym świetle.
PUBLIKACJA W KSIĘGARNI INTERNETOWEJ MUZEUM
– Nowa edycja Kalendarza powstała co prawda w oparciu o tekst ostatniego jego wydania, lecz jest objętościowo ponad dwu i półkrotnie większa. Wiele wpisów zostało uzupełnionych, poprawionych, względnie gruntownie przeredagowanych. Potrzeba taka wynikła przede wszystkim z ogólnego postępu badań nad historią KL Auschwitz oraz wykorzystania zbiorów archiwów, uprzednio badaczom niedostępnych – powiedział dr Piotr Setkiewicz, kierownik Centrum Badań Muzeum.
W przedmowie do publikacji dyrektor Muzeum Auschwitz dr Piotr M. A. Cywiński podkreślił, że „historia jest opisem pewnej ciągłości wydarzeń, związanych ze sobą przyczynami i skutkami. Wynikających jedne z drugich i pociągających za sobą kolejne. Pamięć zbiorowa jest zawsze polifonią, aby jednak owa polifonia harmonijnie współgrała ze sobą, niezbędna jest praca historyków, którzy tworzą swoistą oś faktograficzną, na której można osadzać wielość wspomnień indywidualnych”.
Rozszerzona edycja „Kalendarza” uwzględniła nowe dokumenty, co pozwoliło na dodanie wielu wpisów i ukazanie logicznych powiązań między wydarzeniami. W szczególności wyeksponowano trzy kluczowe aspekty: złożone motywy utworzenia Auschwitz wiosną 1940 roku, które często były reakcją na zmieniające się wytyczne SS; wpływ koncernu IG Farbenindustrie, który zaangażował obóz do wspierania fabryki kauczuku i paliw; oraz stopniową radykalizację nazistowskich Niemiec, jeżeli chodzi o politykę wobec Żydów, których zamierzano eliminować, ale również wyzyskiwać jako siłę roboczą. Wprowadzenie rozszerzonych komentarzy i nowych przypisów umożliwia czytelnikom lepsze zrozumienie kontekstu i powiązań między wydarzeniami, ukazując wpływ decyzji władz SS na życie obozowe.
– Spośród zupełnie nowych informacji na uwagę zasługują zwłaszcza dane liczbowe dotyczące dziennych stanów obozu i panującej w nim śmiertelności, raporty ilustrujące postęp prac budowlanych – także przy wznoszeniu krematoriów i komór gazowych, nowa chronologia dla części transportów deportacyjnych, zwłaszcza przybywających w 1944 roku z Węgier i getta łódzkiego oraz transportów z więźniami ewakuowanymi w tym czasie z Auschwitz do innych obozów koncentracyjnych w Niemczech – dodał dr Setkiewicz.
Autorzy w większym stopniu wykorzystali dokumenty źródłowe dotyczące członków załogi SS, obrazujące nie tylko ich zbrodnie, lecz także życie prywatne, sposoby spędzania wolnego czasu i nagradzania za pełnienie służby zgodnie z oczekiwaniami przełożonych.
Nowy „Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz” liczy 2216 stron i składa się pięciu tomów. Tom pierwszy obejmuje wydarzenia z lat 1939-1941, drugi opisuje rok 1942, trzeci – rok 1943, czwarty poświęcony jest rokowi 1944 oraz pierwszym tygodniom 1945 roku. Tom piąty zawiera wykaz skrótów, stopnie służbowe SS, słownik terminów, bibliografię, indeks osobowy oraz fotografie terenów byłego obozu Auschwitz z lat 1945-1946. Każdy tom wzbogacony został materiałem ilustracyjnym, w postaci fotografii i reprodukcji planów, map oraz skanów dokumentów.
Jak zauważył dr Piotr Setkiewicz, obraz Auschwitz, jaki wyłania się po lekturze Kalendarza, jest odzwierciedleniem permanentnego chaosu w zarządzaniu obozem. Jednak pomimo tego sprawcy osiągnęli swój cel – stworzyli system masowego zabijania ludzi.
– Rezultat taki uzyskano stosując metody nowoczesne, industrialne, starannie przemyślane, a gdy te okazywały się nie do końca zadowalające – także doraźne i improwizowane. Bardzo wielu więźniów zginęło też nie tylko wskutek dokonywanych przez esesmanów bezpośrednich zabójstw, lecz także z powodu ich niechęci do zapewnienia więźniom elementarnych warunków umożliwiających przetrwanie. Był to więc skutek działań rozmyślnych, o wyniku z góry przewidywalnym. W toku prowadzonych badań nie odnaleziono znaczących przykładów poczynań oficerów z komendantury obozu, zmierzających do utrzymania przy życiu większej liczby więźniów niż oczekiwałyby tego naczelne organa SS w Berlinie. Wskazuje to tym bardziej na ich osobistą odpowiedzialność – podkreślił Piotr Setkiewicz.
Jak zauważył dyrektor Cywiński, całe kalendarium jest już dostępne w wersji polskiej, a obecnie trwają prace nad angielskim tłumaczeniem. – Opracowanie nowej chronologii wydarzeń w KL Auschwitz pozwoli również w bliskiej przyszłości stworzyć nową monografię historii obozu – powiedział.
.
Publikację wydano przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
