Aktualności
Dzień Pamięci o Zagładzie Romów
W nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. Niemcy zlikwidowali w obozie Auschwitz II-Birkenau tzw. obóz rodzinny dla Cyganów (Zigeunerfamilienlager). W komorach gazowych zamordowano wówczas ostatnich romskich więźniów obozu, blisko 3 tysiące dzieci, kobiet i mężczyzn. W uroczystościach poświęconych 69. rocznicy tego wydarzenia, które odbyły się na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz II-Birkenau wzięło udział kilkaset osób.
Wśród uczestników znaleźli się m.in. byli więźniowie, przedstawiciele organizacji romskich, polskiego rządu, korpusu dyplomatycznego, społeczności żydowskiej, dyrekcja i pracownicy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz władze regionalne i lokalne. Pod pomnikiem upamiętniającym zagładę Romów na terenie byłego Zigeunerfamilienlager zebrani złożyli wieńce i oddali hołd pomordowanym.
List do uczestników uroczystości skierował Bogdan Zdrojewski, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. „W dniu Pamięci o Zagładzie Romów gromadzimy się w tym miejscu — miejscu zagłady dzieci, kobiet, mężczyzn, młodych i starych ze społeczności Romów i Sinti, miejscu — symbolu z jednej strony wynaturzenia, okrucieństwa, bezwzględności, z drugiej walki o godność, honor i należny człowieczeństwu szacunek. […] Niech ten dzień — wspomnienie — uroczyście obchodzone przez Państwo Polskie i jego obywateli będzie po wsze czasy znakiem, że wbrew zbrodniczym zamysłom okupanta, pamięć o tamtych wydarzeniach trwa i nie zginie”.
W 2011 r. decyzją Sejmu RP dzień 2 sierpnia uchwalony został Dniem Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti. — Ustanowienie Dnia Pamięci to symboliczny akt uznania przez państwo polskie bezmiaru strat i cierpień, których Romowie doznali w czasie II wojny światowej. Naszą powinnością jest pełne przywrócenie tych wydarzeń w zbiorowej pamięci Europejczyków i przekazanie wiedzy o niej następnym pokoleniom — mówiła Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania. — Pamięć to pomost między przeszłością a teraźniejszością i przyszłością. Zrozumienie historii pomaga nam wszystkim szukać rozwiązań współczesnych problemów — mówiła.
— Pamięć odwrócona jedynie ku przeszłości staje się powoli kultem — podkreślał dr Piotr M.A. Cywiński, dyrektor Muzeum. — Nasza pamięć powinna wzmacniać ocenę wydarzeń aktualnych. Nasza pamięć musi w równej mierze być skierowana ku przyszłości, jasno wyznaczając nasze olbrzymie zobowiązania, ujawnione w świetle dramatu Auschwitz — podkreślał Cywiński.
Mówiąc do licznie zgromadzonych podczas uroczystości ludzi młodych, Roman Kwiatkowski, Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce apelował: — Nie potrafię wyrazić, jak istotne dla nas wszystkich jest to, żebyście zrozumieli i zapamiętali historię naszych przodków, żebyście potrafili przeciwstawić się nienawiści i szanowali różnorodność. Tylko my wspólnie możemy ochronić przyszłe pokolenia przed powtórką gorzkiej i traumatycznej historii II wojny światowej. Niechaj pamięć o zbrodniach nazistowskich dokonanych na Romach i Sinti trwa przez pokolenia — akcentował.
Zvi RavNer, ambasador Izraela w Polsce zwrócił się do Romów, jako „braci w Holokauście”, mówiąc że „koniec końców skończyliśmy tutaj razem”.
Uroczystości organizowane przez Stowarzyszenie Romów w Polsce nie były tego dnia jedynymi wydarzeniami upamiętniającymi Dzień Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti. Także Międzynarodowa Sieć Organizacji Młodzieżowych Romskich — TernYpe w ramach realizowanego przez siebie projektu społeczno-edukacyjnego zgromadziła na terenie Miejsca Pamięci 400 młodych ludzi z 20 krajów, którzy w tym miejscu upamiętnili zagładę Romów w czasie II Wojny Światowej.
Szacuje się, że w obozie Auschwitz Niemcy uwięzili łącznie ok. 23 tys. Romów — mężczyzn, kobiet i dzieci. W obozie zmarło lub zostało zamordowanych ok. 20 tys. Na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, w bloku 13, urządzono wystawę upamiętniająca zagładę Romów i ukazującą szczególny wymiar nazistowskiego ludobójstwa popełnionego na Romach w okupowanej przez nazistów w Europie.
