Aktualności
Czy esesmani byli elitą niemieckiego społeczeństwa?
Aleksander Lasik, Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Rozwój organizacyjny, ewolucja zadań i struktur oraz socjologiczny obraz obozowych załóg SS — to najnowsza, ponad 500-stronicowa propozycja wydawnicza Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau autorstwa polskiego historyka i znawcy tematu SS.
Zadaniem, jakie postawił sobie autor tej naukowej publikacji było pokazanie miejsca SS w powiązanym z państwem Hitlera systemie obozów koncentracyjnych a podstawę źródłową książki stanowią przede wszystkim oryginalne akta osobowe esesmanów, ocalała i dostępna poobozowa dokumentacja, a także powojenne akta procesowe.
Ostatnie publikacje autorstwa polskich badaczy tej problematyki ukazały się niemal 30 lat temu; do bardziej znanych pozycji z tamtego okresu należą: SS — czarna gwardia Hitlera Karola Gruenberga oraz Waffen-SS. Mity i rzeczywistość Ryszarda Majewskiego.
Od tamtego czasu wiedza na związane z historią SS tematy uległa znacznemu poszerzeniu i choć na polskim rynku księgarskim ukazywały się publikacje o zbliżonej tematyce, to były to głównie tłumaczenia z książek historyków zagranicznych, niekiedy aż do przesady eksponujące w swoich treściach sensacyjne i mityczne wątki z historii SS i hitlerowskich Niemiec.
Cała ta mnogość i wieloaspektowość publikacji na temat SS oraz systemu obozów koncentracyjnych nie oznacza jednak, iż wiedza w tym zakresie jest w pełni usystematyzowana, spójna i wyczerpująca. Jak stwierdza autor, do dnia dzisiejszego nie ustalono na przykład jednoznacznie dokładnej liczby obozów wchodzących w skład systemu SS, brak też kompleksowych ich opracowań.
Brak precyzyjnej definicji systemu Sztafet Ochronnych oraz jego związków z naczelnymi organami dowodzenia i różnymi formacjami SS prowadzić może do wrażenia, że choć system obozów koncentracyjnych podlegał co prawda organizacji SS, to był jednak tylko ich szczególną strukturą, działającą w warunkach całkowitej autonomii organizacyjnej. Tymczasem w latach 1939-1945 w skład obozowych załóg wchodziło około 60-70 tys. osób, co odpowiada stanowi etatowemu 4-5 standardowych dywizji, a ludzie ci stanowili integralną część całej organizacji z wszystkimi z tym związanymi konsekwencjami. Ciekawie na tym tle prezentuje się charakterystyka niektórych dywizji Waffen-SS, uwzględniająca udział w ich szeregach członków załóg obozów koncentracyjnych.
Oprócz próby wyjaśnienia roli i miejsca systemu niemieckich obozów koncentracyjnych w stosunku do całej organizacji SS i jej naczelnych struktur dowodzenia historyk zbadał obozowe załogi SS pod kątem historyczno-socjologicznym, uwzględniając takie parametry jak ich wiek, strukturę zawodową i wykształcenie, wyznanie religijne, przynależność partyjną oraz obywatelstwo.
Analizując otrzymane wyniki i unikając prostych uogólnień Aleksander Lasik próbuje rozstrzygnąć dylemat, czy esesmani byli elitą niemieckiego społeczeństwa bądź ruchu narodowosocjalistycznego, czy też bliższa prawdy jest słynna teza Hanny Arendt o „banalności zła”.
Książka do nabycia w księgarni internetowej Muzeum
O autorze książki
Autor od lat interesuje się mechanizmami terroru III Rzeszy Niemieckiej ze szczególnym uwzględnieniem organizacji SS i systemu obozów koncentracyjnych. Jest specjalistą od spraw związanych z karaniem zbrodniarzy z Auschwitz oraz jego obozową załogą SS.
Aleksander Lasik jest też m.in. autorem publikacji Załoga SS w KL Auschwitz w latach 1940-1945 oraz współautorem pięciotomowej monografii Auschwitz 1940-1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu.
Na co dzień pracuje w Zakładzie Historii Najnowszej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
O książce
Aleksander Lasik, Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Rozwój organizacyjny, ewolucja zadań i struktur oraz socjologiczny obraz obozowych załóg SS.
Wydawca: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2007
aneksy, bibliografia, indeks osobowy
str. 543, 16,5 x 23,5 cm.
ISBN 978-83-60210-32-1
Książka została wydana dzięki finansowemu wsparciu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
