Aktualności

Czekając na śmierć w brzozowym lasku w Birkenau. 189 zdjęć z obozu Auschwitz autorstwa esesmanów.

Po długiej przerwie ukazał się (w j. angielskim) ponownie unikatowy album, zawierający 189 zdjęć wykonanych przez Niemców wiosną 1944 r. w KL Auschwitz. Nazywany jest „Albumem z Auschwitz” lub - od nazwiska więźniarki obozu, dzięki której ocalał - „Albumem Lili Jacob”.

W maju i czerwcu 1944 r. naziści deportowali do KL Auschwitz ponad 430 tys. Żydów z terenów ówczesnych Węgier, w tym osiemnastoletnią Lili Jacob wraz z całą rodziną i pozostałymi żydowskimi mieszkańcami leżącej na Rusi Zakarpackiej miejscowości Bilke (obecnie na Ukrainie). Z całej rodziny wojnę przeżyła tylko ona. W kwietniu 1945 r., po obozowej tułaczce, wyzwolona została w Niemczech w obozie Dora-Mittelbau. Tam też znalazła album, opatrzony tytułem Aussiedlung der Juden aus Ungarn (wysiedlanie węgierskich Żydów). Na kilku znajdujących się tam zdjęciach rozpoznała członków swej rodziny a na jednym z ujęć samą siebie, sfotografowaną rok wcześniej przez nazistów w obozie kobiecym w Birkenau!

W 1946 r. Narodowe Muzeum Żydowskie w Pradze wykonało kopie zdjęć, dzięki czemu po raz pierwszy niektóre z nich ukazały się w opublikowanej w 1949 r. w Bratysławie Tragedii Żydów słowackich pod redakcją F. Steinera. W roku 1956 r. Erich Kulka, czeski historyk i były więzień Auschwitz, przekazał część odbitek muzeum w Oświęcimiu, gdzie od tej pory stanowią ważny element stałej wystawy poświęconej zagładzie Żydów w KL Auschwitz. W tym samym roku Kulka wraz z innym byłym więźniem, Ota Krausem, opublikował książkę Tovarna na smrt (fabryka śmierci), gdzie pojawiła się większa ilość zdjęć z Auschwitz. Po raz pierwszy wszystkie odbitki opublikowane zostały dopiero w r. 1980 we francuskojęzycznej publikacji L’Album d’Auschwitz, wydanej przez Serge’a Klarsfelda. Rok później pojawiło się wydanie amerykańskie (The Auschwitz Album, Random House, New York 1981), a w 1995 jego wersja niemiecka (Lili Meiers Album, Verlag Das Arsenal, Berlin 1995).

Obecne wydanie albumu pt. The Auschwitz Album. The Story of a Transport ukazało się nakładem i przy współpracy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Instytutu Pamięci Yad Vashem z Jerozolimy. Przedstawione w albumie zdjęcia prezentowane są w porządku, w jakim pojawiają się w oryginalnym albumie, podzielonym na „części tematyczne”, tj.: „Ankunft eines Transportzuges” (przybycie transportu); „Männer bei der Ankunft” (nowoprzybyli mężczyźni); „Frauen bei der Ankunft” (nowoprzybyłe kobiety); „Aussortierung” (selekcja); „Nach der Aussortierung noch einsatzfähige Männer” (po selekcji - mężczyźni zdolni do pracy); „Noch einsatzfähige Frauen” (kobiety zdolne do pracy); „Nach der entlausung” (po odwszeniu); „Einweisung ins Arbeitslager” (skierowanie do obozu pracy); „Effekten” (mienie ruchome); „Nicht mehr einsatzfähige Männer” (mężczyźni niezdolni do pracy) i „Nicht mehr einsatzfähige Frauen und Kinder” (kobiety i dzieci niezdolne do pracy). Na końcu umieszczono grupę zdjęć przedstawiających głównie podobozy KL Auschwitz oraz wizytę w Auschwitz Heinricha Himmlera.

By ułatwić czytelnikowi ogarnięcie historycznego kontekstu fotografiom towarzyszą cztery teksty autorstwa polskich i izraelskich historyków: Franciszka Pipera (Muzeum Auschwitz) „KL Auschwitz - zarys historyczny: cele, zadania i metody eksterminacji”; Izraela Gutmana „Zagłada Żydów węgierskich”; Gideona Greifa „Album z Auschwitz - historia Lili Jacob” i „Zdjęcia jako dokumenty historyczne” Niny Springer-Aharoni.

Oryginalny album został przekazany w roku 1980 przez Lili Jacob izraelskiemu instytutowi pamięci Yad Vashem.

The Auschwitz Album. The Story of a Transport
Redakcja: Israel Gutman i Bella Gutterman
Wydawca: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Polska; Yad Vashem, Izrael. 2002
278 s., 23 x 31 cm., tekst, fotografie, twarda okładka
ISBN 965-308-149-7