Aktualności
76. rocznica pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz – obchody rocznicowe
14 czerwca 2016 r. obchodzić będziemy 76. rocznicę pierwszego transportu Polaków do tworzonego na terenach okupowanej Polski wcielonych do Trzeciej Rzeszy niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Dzień rocznicy decyzją Sejmu RP jest Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Wydarzenia upamiętniające rocznicę odbędą się 13 i 14 czerwca.
Program obchodów 14 czerwca w Oświęcimiu i Harmężach:
14.00 – Msza Święta w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach. Przewodniczył jej będzie JE ks. Bp Roman Pindel, ordynariusz Diecezji Bielsko-Żywieckiej
15.00 – Zwiedzanie wystawy Klisze Pamięci. Labirynty autorstwa byłego więźnia Auschwitz nr 432 Mariana Kołodzieja połączone z odczytaniem nazwisk więźniów pierwszego transportu
16.00 – Ceremonia przed tablicą upamiętniającą wydarzenia 14 czerwca 1940 r. w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. rtm. Witolda Pileckiego
16.30 – Spotkanie z byłymi więźniami na terenie byłego obozu Auschwitz I
17.00 – Oddanie hołdu przy Ścianie Śmierci na dziedzińcu Bloku 11
Obchody w Tarnowie odbędą się 13 czerwca 2016 r. przy Pomniku Pamięci I Transportu Więźniów do KL Auschwitz. Zorganizowana zostanie także sesja edukacyjna dla uczniów tarnowskich szkół. Natomiast 14 czerwca kwiaty zostaną złożone pod Obeliskiem Pamięci I Transportu Więźniów do KL Auschwitz na tarnowskim Dworcu Głównym.
Podczas mszy w kościele w Harmężach pokazany zostanie szczególny dokument związany z pierwszym transportem do Auschwitz. To przygotowany 11 czerwca 1940 r. przez koleje niemieckie rozkład jazdy pociągu specjalnego, którym 14 czerwca przewieziono przyszłych więźniów obozu z Tarnowa. Pochodzi on ze zbiorów Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, która udostępni oryginał na rocznicowe obchody. 14 czerwca dokument zostanie także pokazany zainteresowanym oraz mediom w godzinach 12.30-13.00 w siedzibie Fundacji (Brzeszcze, ul. Bór 67).
Organizatorem obchodów jest Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz:
• Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu
• Centrum św. Maksymiliana w Harmężach
• Centrum Żydowskie w Oświęcimiu
• Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau
• Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Krakowie
• Kuria Diecezjalna Bielsko-Żywiecka
• Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu
• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu
• Prowincja św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (Franciszkanów)
• Stowarzyszenie Auschwitz Memento
• Stowarzyszenie Romów w Polsce
• Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem
Władze samorządowe:
• Prezydent Miasta Oświęcim
• Prezydent Miasta Tarnowa
• Starosta Oświęcimski
• Wójt Gminy Oświęcim
14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758 i umieszczono ich na okres kwarantanny w budynkach dawnego Polskiego Monopolu Tytoniowego, nieopodal terenu dzisiejszego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau (dziś znajduje się tam Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. rtm. Witolda Pileckiego).Pierwsze obozowe numery otrzymali przywiezieni wcześniej przez esesmanów do Auschwitz niemieccy więźniowie kryminalni przeniesieni z obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, którzy objęli stanowiska funkcyjnych.
Z 728 więźniów deportowanych 14 czerwca 1940 r. z Tarnowa do KL Auschwitz wojnę przeżyło 298, zginęło 272, a w przypadku 158 los jest nieznany.
Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau wydało książkę autorstwa dyrektora Muzeum Auschwitz dr. Piotra M. A. Cywińskiego pt. „Początki Auschwitz w pamięci pierwszego transportu polskich więźniów politycznych”. W publikacji fragmenty relacji byłych więźniów z pierwszego transportu zestawiono w siedmiu rozdziałach tworzących płynnie opowiedzianą historię 728 mężczyzn, którzy m.in. za działalność konspiracyjną oraz próby przedostania się do armii polskiej we Francji, trafili z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz.
Opowieść rozpoczyna się od samego momentu aresztowań i przewożenia do więzienia w Tarnowie, kończy się natomiast najdłuższym apelem po pierwszej ucieczce więźnia Auschwitz, Tadeusza Wiejowskiego, która miała miejsce 6 lipca 1940 r. Wówczas, już po nadaniu numerów obozowych, morderczej kwarantannie, przebraniu w pasiaki i nałożeniu obowiązku niewolniczej pracy, rytuał „lagrowania”, czyli wtłaczania człowieka w obozowy system terroru, dobiegł końca.
