Aktualności
63. rocznica wymordowania romskich więźniów Zigeunerlager
Stowarzyszenie Romów w Polsce oraz Romski Instytut Historyczny zapraszają na uroczyste obchody upamiętniające 63. rocznicę wymordowania przez nazistów pozostałych przy życiu romskich więźniów tzw. Zigeunerlager (obozu cygańskiego).
Uroczystości odbędą się 2 sierpnia 2007 r. na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
Pierwsza, 30-osobowa grupa Romów z kilku europejskich krajów przybyła do Muzeum już 31 lipca. Byli wśród nich Romani Rose, przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Roma, oraz Roman Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Romów Polskich. Obecni złożyli pod Ścianą Śmierci wieniec i uczcili chwilą ciszy wszystkie ofiary nazistowskiego ludobójstwa.
Program uroczystości:
- 11.45 Przybycie grup zorganizowanych oraz oficjalnych gości, spotkanie uczestników uroczystości przy bramie prowadzącej do byłego „Zigeunerlager”
- 12.00 Przejście pod pomnik
- 12.10 Przemówienia okolicznościowe
- 13.00 Złożenie wieńców
Romowie (Cyganie)
Pochodzenie i obszar zamieszkiwania
Romowie są częściowo osiadłym ludem koczowniczym zamieszkującym Europę, zachodnią Azję, Afrykę, Amerykę i Australię. Ich praojczyzną są północno-zachodnie Indie, skąd wywędrowali ponad tysiąc lat temu. Współczesną populację Romów szacuje się na kilka milionów. Większość zamieszkuje kraje europejskie.
Wielokulturowa społeczność Romów nie odpowiada tradycyjnej definicji i wizerunkowi mniejszości narodowej. Żyją oni w rozproszeniu w całej Europie, w dużej zazwyczaj izolacji od otoczenia, Są podzieleni wewnętrznie i przejawiają tendencje do nomadyzmu, choć już duża ich część prowadzi od dawna osiadły tryb życia.
Stanowią przykład „społeczności nieterytorialnej”, która ani nie posiada własnego terytorium etnicznego, ani też nie zgłasza żądań terytorialnych wobec innych państw. Romowie nie stanowią też zwartej grupy etnicznej, tak pod względem kultury, jak i świadomości etnicznej lub narodowej.
II wojna światowa
W czasie II wojny światowej ze względów rasowych zostali skazani przez niemieckich nazistów na zagładę. Szacuje się, że mogło zginąć nawet 50% Romów zamieszkujących okupowane przez Niemców tereny.
Symbolem tego ludobójstwa stał się Auschwitz. Pierwsi Romowie trafili do obozu w 1941 r. Pod koniec lutego 1943 r. na terenie KL Auschwitz II-Birkenau powstał tzw. obóz familijny dla Cyganów. Niemcy deportowali do niego Romów z kilkunastu okupowanych przez nazistów państw. W obozie dziesiątkowały ich choroby i głód. Szczególnie cierpiały dzieci, na których eksperymentował Josef Mengele.
Obóz cygański zlikwidowano w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. na rozkaz Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Tej nocy zamordowano 2897 osób – wszystkie, które jeszcze żyły. Ogółem w KL Auschwitz więzionych było około 23 tysięcy Romów. Życie straciło około 21 tysięcy z nich.
W Polsce
Obecnie w Polsce mieszka niecałe 13 tys. Romów. Należą oni do cztery głównych grup etnicznych: Polska Roma, Romowie Karpaccy (Romowie Górscy, Bergitka Roma), Kełderasze i Lowarzy. W zdecydowanej większości są oni wyznawcami Kościoła Rzymskokatolickiego. Niektórzy są także wyznawcami prawosławia, członkami Kościoła Zielonoświątkowców i Związku Świadków Jehowy.
Większość Romów prowadzących niegdyś wędrowny tryb życia mieszka dzisiaj w miastach. Jest to konsekwencją przymusowej polityki osiedleńczej prowadzonej przez władze PRL. Przeważająca część uczniów pochodzenia romskiego uczęszcza do szkół publicznych ucząc się w systemie zintegrowanym, razem z uczniami polskimi, jednak ok. 30% populacji dzieci romskich w ogóle nie wypełnia obowiązku szkolnego.
Rom czy Cygan
We współczesnych językach europejskich Romowie znani są pod różnymi nazwami, w większości zbliżonymi w brzmieniu do polskiego Cygan. W 1981 r. Światowy Kongres Cyganów zwrócił się do krajów członkowskich ONZ o uznanie Cyganów za odrębny naród i traktowanie ich jako pełnoprawnej mniejszości narodowej. Zalecono też wówczas używanie w językach narodowych określenia Rom w miejsce słowa Cygan.
Cyganie
Obecna etymologia wyprowadza etnonim Cygan – poprzez pośrednictwo języków słowiańskich – z języka kipczackiego (z tureckiej grupy językowej), z wyrazu o znaczeniu „biedny, ubogi”.
Romowie
Większość samych Cyganów określa się mianem Rom, bez względu na przynależność do poszczególnych grup (dla części z nich określenie Cygan jest obraźliwe). Rom w języku romani, czyli po cygańsku, oznacza człowieka ale też mężczyznę i męża.
[opr. na podst: źr. wł.; Romowie polscy; Wikipedia - Romowie (Cyganie)]
