Aktualności
10 lat pracy dr Piotra M. A. Cywińskiego na stanowisku dyrektora Miejsca Pamięci
1 września 2016 roku minęło dziesięć lat pracy dr Piotra M. A. Cywińskiego na stanowisku dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W trakcie ostatnich dziesięciu lat Miejsce Pamięci rozwijało się dynamicznie i zmieniało się w wielu aspektach.
Na skalę nieporównywalną z jakimkolwiek Miejscem Pamięci na świecie rozwinięte zostały programy konserwatorskie. Utworzona została Fundacja Auschwitz-Birkenau, której zgromadzony Kapitał Wieczysty w wysokości ponad 100 (z planowanych 120 milionów euro) służy długofalowemu finansowaniu prac nad zachowaniem autentyzmu wszystkich pozostałości niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady. W 2016 r. dotacja Fundacji dla Miejsca Pamięci wyniesie ok. 8 milionów złotych. Dzięki pozyskanym funduszom rozpoczęły się m.in. niezbędne prace konserwatorskie w obszarze byłego obozu kobiecego w Birkenau. Rozbudowane zostały także pracownie i laboratoria konserwatorskie, a liczba zatrudnionych konserwatorów wzrosła kilkukrotnie. Dzięki podjętym w ramach Fundacji działaniom, Muzeum Auschwitz jest jedynym Miejscem Pamięci na świecie, dysponującym tak rozbudowaną infrastrukturą służącą konserwacji.
Rozwój różnorodnych działań edukacyjnych, w tym e-learningu, prowadzonych przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście sprawił, że Muzeum postrzegane jest także jako ważna i ceniona placówka edukacyjna. Przygotowany projekt zagospodarowania tzw. Starego Teatru na rzecz siedziby MCEAH uzyskał w 2016 r. ścieżkę finansowania ze źródeł europejskich, co otwiera całkowicie nowe perspektywy dla rozwijających się programów edukacyjnych Muzeum.
Rozpoczęto prace nad całkowitą zmianą wystawy głównej z 1955 r., stworzono także wiele nowych wystaw czasowych i narodowych, a także wiele ekspozycji podróżujących po całym świecie. Na rampie na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau ustawiony został autentyczny niemiecki wagon kolejowy z czasów deportacji, który stał już się jednym z symboli Miejsca Pamięci.
Całkowicie zredefiniowane zostały zasady gromadzenia historycznych obiektów. Ogromne inwestycje mające na celu zabezpieczenie pozostałości poobozowych zrealizowano m.in. w Zbiorach i w Archiwum. Wzmocniona została ochrona prawna wypożyczanych obiektów, a także uregulowano zgodnie z obowiązującym prawem status licznych wypożyczeń, które nie wracały na czas z zagranicy. Odzyskano także ponad szesnaście tysięcy obiektów pochodzących z badań archeologicznych na terenie byłego obozu Birkenau sprzed pół wieku. Stale rozwijana jest ochrona terenu Miejsca Pamięci, do którego w międzyczasie udało się pozyskać przestrzeń wokół historycznego budynku byłej rzeźni obozowej, budynek Starego Teatru czy też tzw. małe ziemniaczarki w Birkenau.
Duże zmiany zostały przeprowadzone także w samej strukturze instytucji Muzeum. Utworzone zostało m.in. Biuro Prasowe, Biuro Wolontariatu, czy specjalna komórka ds. metodyki oprowadzania w MCEAH. Ze względu na rekordową frekwencję zreorganizowano również system rezerwacji i obsługi odwiedzających.
Okres ostatniego dziesięciolecia był również wzmożonym czasem budowania dialogu Miejsca Pamięci z całym światem. Dwukrotnie zmieniała się strona internetowa Miejsca Pamięci, której oglądalność osiąga ponad 20 milionów odsłon rocznie. Utworzone zostały profile na najważniejszych portalach społecznościowych, m.in. na Facebooku (ponad 225 tys. obserwujących). Wydawnictwo Muzeum przygotowało kilkadziesiąt nowych książek i albumów.
Jako dyrektor Muzeum, dr Piotr M. A. Cywiński dawał liczne wykłady, prelekcje i prezentacje na uniwersytetach i w instytucjach kultury wielu krajów, m.in. Australii, Austrii, Belgii, Danii, Francji, Hiszpanii, Izraela, Kanady, Litwy, Monako, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji, Rwandy, Słowacji, Stanów Zjednoczonych, Szwecji czy Włoch. W rozmowach z dziennikarzami Piotr Cywiński skupiał się na wyjaśnianiu istoty Miejsca Pamięci, jego historii, wpływie zwiedzania na procesy edukacyjne oraz potrzebie zachowania autentyzmu.
Jednym z najważniejszych wydarzeń tej dekady była niewątpliwie 70. rocznica wyzwolenia KL Auschwitz, która 27 stycznia 2015 r. zgromadziła ok. 300 ocalałych oraz delegacje z 48 państw. Oglądalność transmisji na żywo w ponad 250 telewizjach świata przekroczyła pół miliarda widzów, a ponad 1 miliard 750 milionów odbiorców czytało relacje pisane z tego wydarzenia. Wedle komentatorów było to upamiętnienie o „największym jako dotąd zasięgu medialnym na świecie”.
W trakcie ostatnich dziesięciu lat Miejsce Pamięci odwiedziło ponad 13 milionów osób. Piotr Cywiński towarzyszył i oprowadzał po terenie Miejsca Pamięci wielu znamienitych gości, m.in. prezydentów wielu państw, premierów, czy Sekretarza Generalnego ONZ oraz licznych historyków, badaczy i specjalistów z zakresu edukacji, muzealnictwa i pamięci. Na osobistą prośbę papieża Franciszka, dyrektor Cywiński witał go w Bramie Śmierci Birkenau. Liczba odwiedzających wzrosła w latach 2006-2016 ponad dwukrotnie, a roczny budżet Muzeum – trzykrotnie, mimo utrzymania zasady darmowego wstępu na teren Miejsca Pamięci.
Dr Piotr Cywiński w trakcie pełnienia swojej funkcji napisał kilka książek (m.in. cztery tomy - piąty w druku) serii „Miejsce Prawdy”, opisującej wybrane zagadnienia dziejów Auschwitz poprzez cytaty z relacji ocalałych, a także zbiór esejów „Epitafium”. Dr Cywiński jest także współautorem kilku innych publikacji, m.in. encyklopedii „Auschwitz od A do Z”.
Dyrektor Cywiński uczestniczył w pracach ważnych gremiów, m.in. Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Rady ds. Muzeów. Współpracuje również – jako ekspert i doradca – z wieloma ośrodkami muzealniczymi w Polsce i za granicą.
Praca dyrektora Cywińskiego została doceniona licznymi nagrodami i odznaczeniami, m.in. krzyżem oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także belgijskim Orderem Korony, monakijskim Orderem św. Karola, greckim Orderem Feniksa i francuskim Orderem Palm Akademickich.
Dr Piotr Cywiński jest piątym dyrektorem od momentu utworzenia Miejsca Pamięci na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau w lipcu 1947 r. Przed nim funkcję te pełnili byli więźniowie obozu Tadeusz Wąsowicz (1947-52), Stefan Wiernik (1952-1955) oraz Kazimierz Smoleń (1955-1990), a także Jerzy Wróblewski (1990-2006).
• Biogram dr. Piotra Cywińskiego
• Sprawozdania Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz
• Fundacja Auschwitz-Birkenau
Halina Birenbaum (Izrael) - ocalała z Zagłady, b. więźniarka Auschwitz (48693), pisarka, autorka m.in “Nadzieja umiera ostatnia”.
Nie wiem, czy przeczuwałeś jak bardzo niesamowity ogrom bierzesz na siebie, gdy podjąłeś się funkcji dyrektora Muzeum największego pogrobowca na świecie – Auschwitz i Po Auschwitz. Muzeum pamięci masowego zabijania ludzi, pojęć nauczanych od kołyski po starość wartości moralnych pokoleń, we wszelkich aspektach życia. Śmierć życia! Studiowałeś ten kataklizm okropny, czynniki, które zezwoliły na jego zaistnienie, ideologie morderczej nienawiści, rasizmu, politykę i bezduszną – sadystyczną, ale najdoskonalej sprawną – technikę mordu i grabieży, aż po skórę ludzką. Wczytywałeś się w dokumenty, książki, wsłuchiwałeś się w głosy ocalonych, wpatrywałeś w pozostałe szczątki, najróżniejsze ślady, zanim stanąłeś w tym Miejscu, i dalej to robisz. Odszukujesz wciąż śladów na ziemi i pod ziemią tego piekła, walczysz z czasem niszczącym ślady tych zbrodni, sam piszesz o tym książki, i tak w ciągu długich dni i nocy – do dziś, dziesięć lat!!!
Ale i to nie wszystko w tym przeraźliwym Auschwitz po Auschwitz, bo jeszcze wpijający się w serce i duszę rozpaczliwy ból jednostek, i setek tysięcy jednostek, milionów zgładzanych potwornie tutaj, ich cierpienia przestraszne, rozpacz, tragedie, bezradność wobec najokropniejszych okrucieństw i mąk. I ból, tęsknota, koszmarne sny ocalałych – ich niekończące się, niemilknące wspomnienia, łzy, błagania o zrozumienie, o udokumentowanie ich na wieki.I spory, dyskusje z ludźmi z całego świata, takich co nie pojmują, zaprzeczają - i z Tymi, którzy przeżyli, wrócili z Tamtego świata, z piekła Auschwitz, drażliwość na byle trochę nieudolnego słowa, spojrzenia, bo zranionego jak nie położyć, boli… Podziwiam Twoje siły, cenię głęboko Twoje oddanie, Twój nieumęczony, uparty trud i ich wyniki tak niezmiernie cenne, ważne!
Dziękuję Ci za to wszystko, gdyż Auschwitz i ten "Po Auschwitz" są wielką częścią także mojego długiego życia. Życzę Tobie i nam ocalałym, żebyś jeszcze niejedną dekadę stał na czele Straży Pamięci Auschwitz dla zrozumienia i edukacji dalszych pokoleń!
Zofia Posmysz (Polska) - b. więźniarka KL Auschwitz (7566) , pisarka, autorka m.in. “Pasażerki”
Do dzisiaj pamiętam uczucie, którego doznałam kilkanaście lat temu. Przemierzając po raz kolejny Lagerstsrase w Birkenau, zobaczyłam przy jednym z baraków ludzi, dokonujących w nim prac konserwatorskich. Było to uczucie ulgi i wdzięczności. Ulgi - że coś robi się, aby to miejsce nie zamieniło się w proch, jak ten z ludzkich ciał pokrywających tę ziemię, i głębokiej wdzięczności dla ludzi, którzy ocalili to miejsce, dla ich szlachetnych kontynuatorów i dla pana dyrektora Piotra Cywińskiego za troskę o zachowanie autentyzmu tego miejsca.
Na szczególne uznanie i podziw zasługuje stworzenie Kapitału Wieczystego Fundacji Auschwitz-Birkenau, w który jest zaangażowana społeczność międzynarodowa. Efekty tej współpracy są już widoczne.
Chciałabym wyrazić podziękowanie dla dyrektora i pracowników Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau za troskę, którą otaczają świadków historii podczas obchodów upamiętniających, a także za delikatną, a przecież wyczuwalną empatię. I wreszcie pozwalam sobie podziękować panu dyrektorowi za jego piękne, mądre i podnoszące na duchu przemówienia wygłaszane podczas kolejnych rocznic wyzwolenia.
Kazimierz Albin (Polska) - b. więzień KL Auschwitz (118), uciekinier z obozu, autor m.in. “Listu gończego”.
Doktor Piotr M.A. Cywiński podczas swojej 10-letniej kadencji na stanowisku dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau wszedł do grona osób, które poświęciły swoje życie ratowaniu pamięci o potwornych wydarzeniach w tym obozie zagłady. Pracę tę kontynuował z doskonałą ekipą poprzez działania konserwatorskie, edukacyjne, naukowe, wydawnicze, medialne oraz liczne inne. Jako dyrektor Muzeum, doktor Cywiński prowadził wykłady i prezentacje na uniwersytetach wielu krajów. Udzielanie wywiadów dziennikarzom z całego świata stało się regułą. Przez cały ten okres byłem świadkiem jego niezwykłych dokonań. Z wyrazami uznania i szacunku
Serge Klarsfeld (Francja) - powojenny pogromca nazistów, historyk Zagłady, prezes Stowarzyszenia synów i córek deportowanych żydowskich z Francji
Znam Piotra Cywińskiego dłużej niż dziesięć lat i pamiętam moją radość, gdy dowiedziałem się, że został nominowany jako dyrektor Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau. Doceniam jego kulturę i głębię spojrzenia. Zawsze czułem się w zgodzie z nim, co do głównych opcji, które należało wybierać dla tego wyjątkowego miejsca: przede wszystkim jeśli chodzi o pozostawienie Birkenau, jako miejsca skupienia i spotkania samego siebie. Piotr Cywiński jest kompetentny we wszystkich obszarach historycznych i technicznych dotyczących Auschwitz. Jest najbardziej wykwalifikowany, by w perspektywie długoterminowej dbać o konserwację i ukazywanie Miejsca Pamięci, odnowę wystawy, rozwój roli pedagogicznej Miejsca Pamięci i opiekę nad rosnącą liczbą odwiedzających.
Avner Shalev (Izrael) - przewodniczący dyrektoriatu Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie
Dziesiąta rocznica piastowania przez Ciebie stanowiska Dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau to dla mnie doskonała okazja, by wyrazić, jak wielki podziw wzbudza we mnie wszystko to, co osiągnąłeś stojąc na czele Muzeum.
Od początku naszej znajomości było dla mnie jasne, że wspólne nam wartości, wizja oraz zaangażowanie wykraczają poza nasze odmienne doświadczenia życiowe oraz tożsamość. Zarówno ja, jak i Ty dobrze wiemy, że upamiętnienie Holokaustu to misja o wyjątkowej i uniwersalnej wadze; misja, która wymaga obszernej wiedzy historycznej, osobistej uczciwości, a także spójności w sferze moralnej. Ty zostałeś obdarowany tymi wszystkimi cennymi przymiotami i skutecznie przekładasz je na godne wyróżnienia działanie, które słusznie zyskało wielkie uznanie zarówno w Twoim kraju, jak i na całym świecie.
Wiele razy walczyłeś o to, by Auschwitz-Birkenau pozostało miejscem w autentyczny i wiarygodny sposób świadczącym o swojej strasznej przeszłości na rzecz teraźniejszości i przyszłości. Wymaga to rzadkiej umiejętności odkrywania i prezentowania w sposób wierny wieloaspektowej relacji z Holokaustu, unikalnej historii ludzkiego okrucieństwa, eksterminacji, przetrwania i, w niektórych przypadkach, nadziei. Zarówno mnie, jak i Tobie przypadał w udziale zaszczyt doskonalenia i praktycznego wykorzystywania tej umiejętności w wielu okolicznościach, w tym w trakcie naszej bliskiej współpracy przy tworzeniu wystawy stałej Instytutu Yad Vashem Szoa – blok 27.
Sarah Bloomfield (USA) - dyrektor United States Holocaust Memorial Museum
Dla United States Holocaust Memorial Museum Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau to najważniejsze na świecie miejsce związane z Holocaustem. Jest ono dla całej ludzkości – i oby na zawsze pozostało – autentycznym terenem, który nie tylko doświadczył okrucieństwa, ale również symbolizuje systematyczne starania podejmowane przez nazistowskie Niemcy i ich sprzymierzeńców mające na celu wyeliminowanie europejskich Żydów. Waga Auschwitz jako Miejsca Pamięci oraz edukacji dla ludzi z całego świata nieustannie rośnie i jest niezwykle ważna także w związku z rozwijaniem wspólnej misji United States Holocaust Memorial Museum i Muzeum Auschwitz.
Piotra Cywińskiego spotkałam po raz pierwszy w 2006 r. podczas jego wizyty w Waszyngtonie. Stawiał wtedy pierwsze kroki w roli dyrektora Muzeum Auschwitz. Zaskoczył mnie wtedy młody wiek Piotra. Szybko jednak stało się dla mnie jasne, że jego wiedza, zrozumienie zagadnienia Holokaustu oraz pasja, jaką żywił do historii tego zagadnienia były wyjątkowe. Od tamtej pory mam zaszczyt współpracować z Piotrem bezpośrednio w ramach licznych projektów. W trakcie naszej bliskiej współpracy jasne stało się dla mnie także to, że Piotr posiada wyjątkową wizję i mądrość niezbędne do kierowania tą nieprzeciętną instytucją, w szczególności w tak kluczowym momencie – momencie zmiany pokoleń – gdy Holokaust staje się coraz bardziej odległym w czasie wydarzeniem.
Stanie na czele instytucji, jaką jest Muzeum Auschwitz wymaga odwagi połączonej ze skromnością, wyjątkowych zdolności interpersonalnych oraz potężnego kompasu moralnego. Piotr posiada wszystkie te cechy, a także wiele więcej. Poza tym w istotny sposób przyczynił się on do upowszechniania obrazu i świadomości Auschwitz, a także doprowadził do znacznego zwiększenia liczby odwiedzających Muzeum oraz do wzrostu jego siły oddziaływania. Choć jego imponująca wizja sprawia, że Muzeum Auschwitz nieustannie się rozwija, Piotr nigdy nie zapomina, że musi być przede wszystkim wierny prawdzie historycznej oraz uświęconej pamięci życia i śmierci ofiar.
Jestem dumna, że mogę nazywać Piotra swoim bliskim partnerem, szanowanym kolegą oraz drogim przyjacielem.
