Auschwitz II - Birkenau - blok 22B
Książka ewidencyjna bloku 22B
Opis dokumentu
W Książce bloku 22B ewidencjonowano w kolejności alfabetycznej więźniarki przebywające w baraku 22 na odcinku BIb w obozie kobiecym Birkenau. W dniu 24.11.1944 roku więźniarki z obozu kobiecego, mieszczącego się na odcinkach BIb i BIa w Birkenau zostały przeniesione na odcinek BIIb (były obóz familijny dla Żydów z Terezina) – zdrowe i na BIIe (były obóz familijny dla Cyganów) – chore, a część na przedłużenie obozu (Lagererwaiterung) w Auschwitz. Prawdopodobnie większość więźniarek z bloku 22, odnotowanych w Książce bloku 22B zostało przeniesionych do bloku na odcinku BIIb. Część trafiło do szpitala na odcinek BIIe. Niektóre umieszczono w KL Auschwitz. Ewidencja bloku 22 w obozie kobiecym była prowadzona przez nieznaną z nazwiska więźniarkę, zatrudnioną na stanowisku pisarki tego bloku.
Pisarka odnotowała nazwiska więźniarek bloku 22 w zeszycie formatu A4. Wspomniany dokument oprawiony jest w twarde okładki. Na środku pierwszej karty widnieje napis: „Blockbuch”, poniżej „Block 22.B.”. Na następnych stronach Książki bloku 22B odręcznie zrobiono rubryki, w których Schreiberka wpisała następujące informacje: numer obozowy („Numer” - Nummer), narodowość („Nat.” – Nationalität), nazwisko i imię („Name”), wiek podany w latach („Dat.” – Datum), uwagi („Bem.” – Bemerkungen).
W wielu wypadkach obok narodowości znajduje się trójkąt (winkiel), którego kolor pokrywa się z kolorem trójkąta noszonego na pasiaku obok numeru więźniarskiego. Poszczególne kolory trójkątów oznaczają odpowiednie kategorie więźniarskie, np.: czerwony – więźniarka polityczna; czarny – więźniarka aspołeczna; zielony – więźniarka kryminalna. W ostatniej rubryce uwagi podano datę i miejsce przeniesienia z bloku 22. Pisarka odnotowywała w niej np.: skierowanie do karnej kompanii (SK). 92-stronicowa Książka bloku 22B prowadzona jest alfabetycznie. Aby ułatwić odszukanie poszczególnego nazwiska na brzegu każdej karty naklejono kawałki papieru z literami alfabetu.
Czas powstania
Książka ewidencyjna bloku 22 była prowadzona w okresie od 29.09.1944 do 17.01.1945 roku. Zawiera 1637 wpisów dotyczących więźniarek różnych narodowości, przywiezionych do KL Auschwitz-Birkenau w okresie od 26.03.1942 do listopada 1944 roku.
Historia zachowania dokumentu
Do ocalenia tego dokumentu przyczynił się Eugeniusz Nosal (nr 693), jeden z mieszkańców Oświęcimia. W dniu 16.05.1945 roku przekazał on Książkę bloku 22B do Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Krakowie. Następnie przekazano ją do Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Warszawie, skąd w sierpniu 1970 roku została wypożyczona przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu do sporządzenia mikrofilmów. Ostatecznie zbiory archiwalne Muzeum wzbogaciły się o ten dokument 2.07.1971 roku.
Baza danych: „Blok 22B”
Oryginale wpisy w Książce bloku 22B posłużyły do sporządzenia w Repozytorium Cyfrowym bazy danych „Blok 22B”, która powstała w 2000 roku. Znajduje się w niej 1637 rekordów osobowych więźniarek, które włączono do Centralnego Rejestru Więźniów prowadzonego przez Repozytorium Cyfrowe Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Opracowała Małgorzata J. Hałat
