Badania nad korozją biologiczną
Badania nad korozją biologiczną obiektów na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w zakresie rozpoznania i zwalczania czynników biologicznych
Celem projektu badawczego związanego z korozją biologiczną obiektów była identyfikacja wszelkich mikroorganizmów, a także roślinności wyższej zagrażających zabytkowej substancji budynków obozowych oraz opracowanie metod skutecznego ich zwalczania i zabezpieczania przed ponowną kolonizacją.
Program badawczy podzielony został na następujące zakresy:
1) Ocena stopnia skażenia obiektów znajdujących się na terenie byłego KL Auschwitz II-Birkenau oraz identyfikacja czynników biologicznych (bakterie, grzyby, glony, porosty, mchy) wraz z dokonaniem wszystkich czynności niezbędnych do przeprowadzenia tych badań – Etap I
Celem badań była ocena stopnia zanieczyszczenia biologicznego wybranych budynków na terenie byłego KL Auschwitz II–Birkenau oraz identyfikacja czynników biologicznych zagrażających tym budynkom. Zakres badań obejmował analizę mikrobiologiczną, algologiczną, lichenologiczną i briologiczną.
Przeprowadzone badania dotyczyły ilościowej oceny zanieczyszczenia powietrza i powierzchni obiektów zabytkowych przez mikroorganizmy (bakterie i grzyby pleśniowe) w zależności od czasu pobrania prób. Badania obejmowały także rozpoznanie grup taksonomicznych mikroorganizmów, grzybów domowych, glonów, porostów i mszaków, które powodują biologiczne zanieczyszczenie konstrukcji budowlanych oraz ustalenie gatunków dominujących w określonych zbiorowiskach.
2) Badania w zakresie doboru preparatów chemicznych do zwalczania mikroorganizmów i glonów oraz zabezpieczenia powierzchni drewnianych i mineralnych przed ich rozwojem – Etap II
Celem II Etapu badań nad korozja biologiczną był dobór skutecznych i bezpiecznych dla materii zabytkowej środków biobójczych zapobiegających rozwojowi czynników biologicznych (bakterie, grzyby strzępkowe, glony) oraz opracowanie metod ich aplikacji.
W ramach badań zidentyfikowano także mikroorganizmy niehodowalne oraz korozyjne metabolity obecne w próbkach zabytkowych materiałów budowlanych. Identyfikacja ta była uzupełnieniem I etapu projektu.
Ostatecznie określono skuteczność bójczą wytypowanych preparatów, zarówno wobec drobnoustrojów hodowalnych, jak i niehodowalnych. Oceniono także skuteczność zabezpieczenia badanych powierzchni zabytkowych po zastosowaniu wybranych preparatów dezynfekcyjnych w połączeniu z zabiegami hydrofobizującymi. Tę część projektu zrealizowano w ramach współpracy z zespołem Katedry Technologii Materiałów Budowlanych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
3) Identyfikacja roślinności zasiedlającej obiekty zabytkowe i dobór skutecznych metod i środków do jej zwalczania oraz zapobiegania ponownej ekspansji
Celem badań było rozpoznanie gatunków roślin oraz opracowanie zaleceń w zakresie konserwacji zieleni wokół wytypowanych obiektów zabytkowych, a także propozycja wytycznych dotyczących powstrzymywania i zwalczania roślinności, która przez swoją ekspansję może wpływać na stan zachowania obiektów Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Zgodnie z przyjętym celem i zakresem prac, w I Etapie badań, zadania skoncentrowane były na:
- identyfikacji roślinności pojawiającej się na wytypowanych obszarach badawczych,
- rozpoznaniu wartości siedliska (gleby), jako podłoża dla potencjalnego wzrostu i rozwoju roślin,
- ograniczaniu niepożądanej roślinności poprzez jednokrotne potraktowanie wybranych powierzchni herbicydami,
- testowaniu innych zabiegów ograniczających pojawianie się niepożądanej roślinności (koszenie, zasiew odpowiednich mieszanek traw), które mogą być rozważane jako alternatywne dla metod chemicznych, a równocześnie pozwalają ograniczyć ekspansję niepożądanej roślinności w stopniu zapewniającym estetykę otoczenia chronionych obiektów,
- dokumentacji fotograficznej stanu rozwoju flory w otoczeniu badanych obiektów w celu wizualizacji efektów podjętych działań ochronnych.
W II Etapie badań, prace polegały na kontynuacji zadań Etapu I, z uwzględnieniem powtarzania zabiegów w sezonie wegetacyjnym. Dodatkowo analizowano odrost runi trawiastej na fragmentach opasek ziemnych oraz na styku opasek betonowych i trwałego zadarnienia w otoczeniu baraków murowanych, na których w I Etapie badań dokonano podsiewu mieszanek traw w celu ograniczania rozwoju niepożądanych gatunków.
Rezultaty stanowią podstawę opracowania rekomendacji metod ograniczania ekspansji niepożądanych roślin na terenie Miejsca Pamięci.
Data rozpoczęcia: 2013
Data zakończenia: 2016
Instytucja wiodąca: Politechnika Łódzka, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Koordynacja projektu: Agnieszka Żydzik-Białek, Marta Kościelniak
