Posiedzenia MRO

Posiedzenie XXXIV: 7 i 8 maja 2018

Podsumowanie kadencji 2012-2018 Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej oraz sprawozdanie z prac Muzeum Auschwitz w ostatnim okresie, to niektóre z tematów 34 posiedzenia Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, które odbyło się w Oświęcimiu 7 i 8 maja 2018 r. pod przewodnictwem prof. Barbary Engelking. W posiedzeniu wziął udział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin, który odczytał list wicepremiera prof. Piotra Glińskiego skierowany do członków MRO.

„Proszę wszystkich członków Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej o przyjęcie wyrazów najgłębszego szacunku i uznania za zaangażowanie w realizację zadań, jakie stawiała sobie Rada podczas całej kadencji. Szczególnie w zakresie ochrony i zagospodarowania nie tylko terenów byłego hitlerowskiego obozu zagłady Auschwitz, lecz także innych Pomników Zagłady. Za Państwa troskę i wrażliwość na to bolesne dziedzictwo, za bezkompromisowość i za to, że nie pozwalacie, aby problemy Zagłady i męczeństwa narodów nam spowszedniały, bowiem trzeba rozrywać te rany, żeby się, jak powiedział Stefan Żeromski, 'nie zabliźniły błoną zapomnienia’, bardzo wam serdecznie dziękuję” – napisał prof. Piotr Gliński, wicepremier i minister kultury i dziedzictwa narodowego.

„Chciałbym również podziękować wszystkim dyrektorom, pracownikom muzeów martyrologicznych, ekspertom, działaczom społecznym, którzy niestrudzenie pracują z poświęceniem na rzecz dokumentowania i edukowania o prawdzie dotyczącej Holokaustu. Resort kultury wydał w lutym komunikat, w którym wyraził jednoznaczny sprzeciw wobec szerzenia pomówień, kłamstw oraz treści nienawistnych kierowanych do osób zaangażowanych w opiekę nad Miejscami Pamięci na terenie byłych obozów koncentracyjnych i zagłady. Pragnę z całą mocą potwierdzić: podtrzymuję to stanowisko” – podkreślił w swoim liście prof. Gliński.

Minister Sellin powiedział podczas posiedzenia, że obozy koncentracyjne stworzone przez Niemców są rozlokowane na terenie pięciu współczesnych państw, ale ośrodki zagłady są dziś zlokalizowane na terenie państwa polskiego. – Są to miejsca, gdzie każdy młody wrażliwy człowiek, może myśleć o tym, czym jest dobro i czym jest zło – także zło osobowe – czym są miłość i nienawiść, czy Bóg istnieje, czy nie istnieje. W tych miejscach pytania te zadajemy sobie ze szczególną intensywnością – powiedział minister Jarosław Sellin.

– Zapewniam, że państwo polskie będzie dbało, żeby te miejsca te upamiętniały i skłaniały nie tylko do refleksji historycznej, ale także refleksji moralnej nad kondycją człowieka – podkreślił minister Sellin, który podsumował również działania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego związane z zachowaniem pamięci o Holokauście – nie tylko w Miejscach Pamięci na terenach byłych obozów, ale także poprzez nowe instytucje, jak m.in. tworzone muzeum warszawskiego getta, czy finansowe wsparcie dla konserwacji warszawskiego cmentarza żydowskiego.

Podczas posiedzenia dyrektor Muzeum dr Piotr M. A. Cywiński podsumował najważniejsze działania w Miejscu Pamięci Auschwitz, które miały miejsce od ostatniego posiedzenia Rady.

Cały czas utrzymuje się bardzo duża frekwencja w Miejscu Pamięci, które w 2017 r. Odwiedziło 2,1 mln osób. – Ten stały wzrost w ciągu ostatnich kilkunastu last jest wynikiem konsensusu międzynarodowego zbudowanego wokół wymowy i historii Auschwitz, także roli symbolu Auschwitz w powojennym budowaniu Europy i świata. Większość osób są to osoby młode, które przyjeżdżają to w ramach programów edukacyjnych. Oznacza to, że w kilkudziesięciu krajach zaistniały w ostatnich kilkunastu latach poważne programy edukacyjne i programy dofinansowania wyjazdów. Nie powstałoby to bez konsensusu co do istoty tego Miejsca Pamięci. Trzeba podkreślić, że był on budowany przede wszystkim w gronie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej – powiedział dyrektor Cywiński.

Dyrektor Cywiński mówił także o ekspozycji „Auschwitz. Nie tak dawno. Nie tak daleko”, którą otwarto w Madrycie. To największa tego typu ekspozycja poświęcona tematyce Auschwitz i Zagłady w historii. Na ok. 2500 metrów kwadratowych prezentowanych jest ponad 600 oryginalnych przedmiotów, pochodzących w większości ze Zbiorów Muzeum Auschwitz, ale też z innych muzeów i instytucji, m.in.z Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie czy Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, muzeów Holokaustu z Ameryki Północnej i Europy, jak również od ocalonych z Holokaustu oraz prywatnych kolekcjonerów.

Ponieważ posiedzenie to było ostatnim spotkaniem MRO w kadencji 2012-2018, członkowie Rady dyskutowali nad rekomendacjami dla następców dotyczących generalnych i szczegółowych kierunków działania MRO, a także podstawowych zasad i wartości, którymi rada powinna się kierować. Zestaw rekomendacji zostanie przekazany Premierowi RP, którego organem doradczym jest Międzynarodowa Rada Oświęcimska.

Nieuwikłanie w bieżącą politykę, wiedza i doświadczenie eksperckie oraz międzynarodowy autorytet członków rady, niezależność i podkreślanie międzynarodowego znaczenia MRO, gotowość na prowadzenie dialogu o sprawach trudnych, skomplikowanych, czy niewygodnych, ale też umiejętność szukania kompromisu i porozumienia, dbanie o pamięć i reprezentowanie wszystkich ofiar Auschwitz, waga patrzenia na kwestie pamięci w przyszłości w długiej perspektywie, czy też wspomaganie działania i rozwoju wszystkich Miejsc Pamięci, nie tylko w Polsce oraz wypracowywanie dobrych praktyk, z których korzystać będą mogły inne podobne miejsca – to niektóre z kwestii, które pojawiły się w dyskusji dotyczącej zadań i zaleceń dla Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej na przyszłość. 

Tematami dyskusji członków MRO była także nowelizacja ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, jak również plany muzeum poświęconego mieszkańcom Oświęcimia i okolic pomagających w czasie wojny więźniom niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau.