Aktualności

To, co oni mieli zniszczyć, my ocalimy od zapomnienia

Fundacja Auschwitz-Birkenau została zarejestrowana i rozpoczyna działalność. 29 kwietnia na konferencji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie, Fundator Fundacji profesor Władysław Bartoszewski przedstawił jej strukturę i osoby, którym powierza to dzieło. W konferencji wziął także udział dyrektor Muzeum dr Piotr M.A. Cywiński, który pełni funkcję prezesa Zarządu Fundacji.

Mówiąc o nazistach, którzy pod koniec wojny planowali zatarcie śladów zbrodni, Władysław Bartoszewski powiedział: — To, co oni mieli zniszczyć, my ocalimy od zapomnienia. — My, byli więźniowie, jesteśmy w ostatnich latach naszego działania. W tej sytuacji pojawiła się idea, że coś trzeba zrobić. Dlatego uznawane w Europie autorytety, związane własnymi doświadczeniami z tamtą epoką, zaapelowały o stworzenie stałego zabezpieczenia konserwatorskiego tego miejsca dla kontynuowania działalności ośrodka muzealnego i edukacyjnego Auschwitz-Birkenau — dodał.

Miejsce Pamięci Auschwitz to prawie 200 ha terenu, 155 budynków i 300 ruin (w tym ruiny komór gazowych i krematoriów), a także ponad 100 tys. osobistych rzeczy po zamordowanych, innych przedmiotów, dokumentów archiwalnych oraz dzieł sztuki więźniarskiej.

Zadaniem Fundacji będzie zgromadzenie kwoty 120 mln euro na Fundusz Wieczysty, z którego coroczne odsetki, w wys. 4-5 mln euro pozwolą na planowe i systematyczne realizowanie niezbędnych prac konserwatorskich. Tym samym — po raz pierwszy w swojej historii — Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau stoi przed realną szansą stworzenia stałego, wieloletniego programu konserwatorskiego, który umożliwi zabezpieczenie pozostałości po byłym obozie dla przyszłych pokoleń. Dotychczas prawie cały ciężar utrzymania tego miejsca spoczywa na Polsce, która nadal będzie finansować bieżące funkcjonowanie Muzeum.

Mówiąc o idei powstania Funduszu, prezes Zarządu Fundacji a zarazem dyrektor Muzeum, dr Piotr M.A. Cywiński, powiedział: — Nadchodzi czas globalnego podejścia do konserwacji przygotowującej to miejsce do przekazania następnym pokoleniom. Całość terenu powinna być konserwowana co 20 lat. Takie dwudziestoletnie cykle wymykają się możliwościom normalnych budżetów planowanych na znacznie krótszy czas. Stąd też zrodziła się idea Funduszu.

Dyrektor Cywiński podkreślił, że bez powstania przed kilku laty muzealnych pracowni konserwatorskich, jednych z najnowocześniejszych w Europie, nie byłaby możliwa realizacja projektu Fundacji. — To w moim przekonaniu miejsce poobozowe o najwyższym stopniu zachowania autentyzmu — mówił dyrektor.

Projekt Fundacji w pełni poparł polski rząd. O wsparcie finansowe dla zachowania pozostałości po Auschwitz wystąpił Premier RP Donald Tusk, który w specjalnym liście, adresowanym m.in. do przywódców państw europejskich, zwrócił się z prośbą o udzielenie konkretnego wsparcia temu projektowi.

Jako pierwszy wiążącą deklaracje wsparcia udzielił Rząd Niemiecki, zobowiązując się do przekazania w najbliższym czasie 1mln euro i zaznaczając, że w kolejnym roku wesprze Fundusz Wieczysty kwotą dużo poważniejszą. Jednocześnie przedstawiciele Niemiec obiecali zwrócić się o pomoc do landów i firm niemieckich. Oficjalnie chęć zasilenia Funduszu wyraził również rząd francuski i brytyjski. Z wielu innych krajów napływają pozytywne reakcje i doniesienia.

Odpowiadając na pytania dziennikarzy, dyrektor Cywiński podkreślił, że trudno jest mówić o konkretnych sumach, gdyż nie wszystkie kraje jeszcze się zadeklarowały. — Czekamy na oficjalne odpowiedzi. W czerwcu będą miały miejsce dwa ważne wydarzenia: posiedzenie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, w dużej mierze poświęcone temu projektowi, oraz szczyt Unii Europejskiej w Pradze, gdzie ta kwestia również oczywiście będzie omawiana — powiedział Piotr Cywiński.

Przedstawiciele Komisji Europejskiej zostali zapoznani z projektem utworzenia Funduszu Wieczystego, a poszczególni komisarze obiecali pomoc. Również przedstawiciele wielu krajów zasiadających w Parlamencie Europejskim zadeklarowali chęć zaangażowania w projekt, zobowiązując się, że w kolejnej kadencji zajmie się on problemem zachowania Miejsca Pamięci dla przyszłych pokoleń.

Wyjątkowo budującym jest fakt reakcji prywatnych osób i stowarzyszeń z całego świata, których przedstawiciele, zaniepokojeni stanem zachowania obiektów poobozowych, zadeklarowali chęć udzielenia pomocy. Z różnymi inicjatywami wystąpili m.in. obywatele Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Kanady, Stanów Zjednoczonych i Izraela. Jest to wartościowe również dlatego, iż pokazuje, że społeczeństwa różnych krajów rozumieją, jak ważna misja stoi przed Miejscem Pamięci Auschwitz-Birkenau.

By działania Fundacji były w pełni przejrzyste, zarówno dla opinii publicznej jak i przyszłych darczyńców, prace Fundacji będą pod stałym nadzorem wpisanego do statutu Fundacji Komitetu Międzynarodowego. W jego skład wejdą przedstawiciele poszczególnych państw, których rządy przekażą środki na utworzenie Funduszu Wieczystego. Komitet Międzynarodowy będzie miał stały dostęp do informacji na temat działań Fundacji. Na specjalnych posiedzeniach jego członkowie będą oceniać pracę wykonaną przez Fundację, a także zapoznawać się z dalszymi planami. Bez wiedzy Komitetu nie będzie możliwe wprowadzenie jakichkolwiek zmian w statucie.

Fundacja będzie blisko związana z Muzeum, zarówno zapisami statutu jak i poprzez osoby, które będą nią kierowały. Prezesem Zarządu Fundacji został mianowany dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, dr. Piotr M.A. Cywiński. Jednym z wiceprezesów jest Rafał Pióro, szef Działu Konserwacji Muzeum. Na co dzień pracami Fundacji będzie kierował Jacek Kastelaniec, odpowiedzialny w Muzeum za projekty pozyskiwania środków na działalność statutową.

Fundusz Wieczysty powinien powstać — w zasadniczym zrębie — do końca 2010 r., tak by pierwsze działania w ramach długofalowych prac konserwatorskich można było rozpocząć rok później. Oznacza to, że jeśli do tego czasu nie uda się zebrać potrzebnych pieniędzy, zachowanie autentyczności Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau w przyszłości może okazać się zagrożone. Dyrektor generalny Zarządu Fundacji, Jacek Kastelaniec, wyraził nadzieję, że w ciągu najbliższych 3 lat ruszą pierwsze prace konserwatorskie, finansowane ze środków Funduszu.

Zobacz też relację wideo ze spotkania

RADA FUNDACJI

Władysław Bartoszewski – były więzień KL Auschwitz, współzałożyciel Rady Pomocy Żydom „Żegota”, przewodniczący Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, dwukrotny Minister Spraw Zagranicznych Rządu RP, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik ds. Dialogu Międzynarodowego.

Agnieszka Magdziak-Miszewska – była Konsul RP w Nowym Jorku, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Izraelu, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

Kalman Sultanik (USA) – były więzień nazistowskich obozów koncentracyjnych, wiceprezes Światowego Kongresu Żydów i United Israel Appeal, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, przewodniczący komisji finansowej MRO.

Serge Klarsfeld (Francja) – historyk, prawnik, wiceprezes Fondation pour la Mémoire de la Shoah (Fundacja Pamięci Shoah), przewodniczący Fils et Filles des Déportés Juifs de France (Stowarzyszenie Synów i Córek Żydów Deportowanych z Francji), członek Rady Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Jürgen Rüttgers (Niemcy) – w latach 1994-98 Minister Edukacji w rządzie Helmuta Kohla, premier landu Nadrenia-Północna Westfalia.

Arcybiskup Józef Życiński – metropolita lubelski, teolog, filozof, członek m.in. Papieskiej Rady Kultury.

Zbigniew Nosowski – były współprzewodniczący, obecnie zastępca przewodniczącego Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”, współzałożyciel i przewodniczący Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich.

Edward Kosakowski – kierownik Katedry Konserwacji i Restauracji Malowideł Ściennych w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, członek Rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Paweł Machcewicz – historyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wykładowca w Collegium Civitas, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Piotr Kadlčik – przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, członek zarządu Europejskiego Kongresu Żydów.

Henryk Flug (Izrael) – były więzień nazistowskich obozów koncentracyjnych, przewodniczący Centrum Organizacji Ocalałych z Holokaustu oraz Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

Eleonora Bergman – dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego, członek Rady Muzeum Historii Żydów Polskich, członek Międzynarodowej Rady Konsultacyjnej tworzącej nową wystawę główną Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Józef Wancer – bankowiec, przez 23 lata wiceprezes Citibank of New York, prezes Zarządu Banku BPH.

Marek Zając – sekretarz Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, wykładowca w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera.

ZARZĄD FUNDACJI

Prezes – Piotr M. A. Cywiński – dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, wcześniej wieloletni sekretarz Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, prezes warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, doktor historii.

Wiceprezes – Rafał Pióro – szef Działu Konserwacji Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, absolwent kierunków Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki oraz Ochrona Dóbr Kultury w Instytucie Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, twórca pracowni i laboratoriów konserwatorskich oświęcimskiego Muzeum.

Wiceprezes – Łukasz Rozdeiczer – starszy prawnik w kancelarii Clifford Chance, absolwent Uniwersytetu Harvard, Cambridge i Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca na Uniwersytecie Georgetown (USA) oraz na Uniwersytecie Londyńskim (QMUL).

Dyrektor generalny – Jacek Kastelaniec – odpowiada w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau za projekty pozyskiwania środków na działalność statutową, absolwent wydziału Dziennikarstwa

i Nauk Politycznych UW oraz Uniwersytetu Montpellier.

Kontakt:

Fundacja Auschwitz-Birkenau
ul. Twarda 6
00-105 Warszawa
Tel.: +48 608 682 555
+48 503 075 212