Aktualności
Ruch oporu w niemieckim obozie Auschwitz – nowa wystawa w Miejscu Pamięci
W dniu rocznicy deportacji do KL Auschwitz pierwszych Polaków, 14 czerwca, w dwóch salach na parterze bloku 11 w byłym obozie Auschwitz I udostępniono nową wystawę poświęconą ruchowi oporu w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady. W otwarciu wzięli udział m.in. wicepremier Beata Szydło i wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.
– Blok 11 zajmuje wyjątkowe miejsce w historii Auschwitz – nie tylko ze względu na to, iż był to areszt obozowy, ale też na fakt, że na jego dziedzińcu esesmani rozstrzelali tysiące ludzi. Wielu z nich zaangażowanych było w działania ruchu oporu przeciwko okupantowi – zarówno w obozie, jak i poza nim. Ekspozycja pokazująca całościową historię obozowego ruchu oporu, nad którą pracowaliśmy od wielu miesięcy, ma w tym miejscu znaczenie symboliczne – powiedział dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński.
Pierwsza część ekspozycji skupia się na działaniach podejmowanych od początku utworzenia obozu przez polskich więźniów, zarówno wojskowych, jak i cywilnych. Mowa m.in. o Organizacji Wojskowej utworzonej przez rtm. Witolda Pileckiego oraz o innych polskich komórkach konspiracyjnych, które tworzyli reprezentanci różnych środowisk politycznych. Rotmistrz jest bohaterem odrębnej części wystawy, w której znajdują się m.in. fragmenty meldunków powstałych na podstawie jego doniesień z obozu. Wspomniane są także represje, jakie spotykały członków obozowego ruchu oporu.
Druga część przybliża rozwój ruchu oporu tworzonego przez więźniów z innych krajów. Odrębne struktury powstały wśród m.in. sowieckich jeńców wojennych, Czechów czy Francuzów. W maju 1943 r. międzynarodowe środowiska lewicowe utworzyły Grupę Bojową Oświęcim, która w połowie 1944 r. porozumiała się z polską konspiracją tworząc wspólną Radę Wojskową Oświęcim.
Na wystawie zwiedzający zobaczą też najważniejsze dokumenty, które udało się przekazać światu dzięki ruchowi oporu. To m.in. lista 6868 nazwisk polskich więźniarek, które zginęły w obozie w okresie od sierpnia 1942 do stycznia 1945 r. oraz fotokopie planów komór gazowych i krematoriów w Birkenau. Ekspozycja pokazuje również miejsca związane z działalnością konspiracyjną. Opowiada o różnych próbach poprawy losów więźniów, a także o ucieczkach zorganizowanych przez ruchu oporu.
Oddzielnym zagadnieniem jest konspiracja, którą udało się stworzyć odizolowanym więźniom Sonderkommando, przede wszystkim Żydom zmuszonym przez esesmanów do obsługi urządzeń zagłady.
Na ścianach i belkach stropowych w salach, gdzie znajduje się nowa ekspozycja, widoczne są napisy wykonane przez więzionych w bloku 11 tzw. więźniów policyjnych. Byli to Polacy przywożeni m.in. z więzienia śledczego w Mysłowicach od lutego 1943 r. Oczekiwali w salach na parterze na posiedzenie sądu doraźnego gestapo. Zwykle zapadał wyrok śmierci, a skazanych rozstrzeliwano pod Ścianą Straceń lub w krematoriach w Auschwitz II-Birkenau. Napisy, które pozostawili, znajdują się pod opieką konserwatorów. Mogą je teraz oglądać odwiedzający.