Aktualności
Digitalizacja i udostępnianie archiwów Muzeum Auschwitz-Birkenau
Z każdym rokiem Repozytorium Cyfrowe Muzeum powiększa swój zasób o kolejne rekordy i zeskanowane dokumenty. Obecnie znajduje się w nim około 1 mln wpisów powstałych w oparciu o ponad 70 zespołów archiwalnych (zbiorów) z czasu funkcjonowania. Nazwiska wielu osób powtarzają się, bowiem zostały różnie zapisane w poszczególnych dokumentach. Tak więc w Repozytorium Cyfrowym Muzeum znajduje się (grudzień 2010 roku) ok. 240 000 pojedynczych rekordów zawierających nazwisko, imię i datę urodzenia. W pozostałych przypadkach brak jest nazwisk bądź dat urodzenia, lub są one nieczytelne.
Jednak repozytorium to nie tylko zachowywanie i przechowywanie, ale również — udostępnianie. Obecnie społeczeństwa oczekuję coraz łatwiejszego i szerszego dostępu do zasobów dziedzictwa kulturowego w formie elektronicznej. Z tego też powodu w 2009 roku Repozytorium Cyfrowe udostępniło internautom zasoby, które do tej pory osiągalne były jedynie dla badaczy z Muzeum Auschwitz. Na portalu Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau (www.auschwitz.org) znajduje się obecnie prawie 400 000 pojedynczych wypisów z baz danych.
Odzwierciedlają one zapisy w dokumentach sporządzonych przez SS, będących częścią kolekcji archiwalnej Muzeum. W Internecie zostały udostępnione wszystkie wpisy z dokumentów zawierające nazwiska, imiona i daty urodzenia osób deportowanych do KL Auschwitz-Birkenau. Dane archiwalne dostępna poprzez Internet będą uzupełniane w latach następnych o kolejne nowo powstałe bazy. Należy pamiętać, że dane te przytaczają w oryginalnej transkrypcji zapisy z dokumentów niemieckich z czasu wojny i dlatego zawierają również nieścisłości lub błędy. Stanowią one podstawę źródłową do dalszego uszczegółowienia. Rezultaty wyszukania w bazie danych Repozytorium Cyfrowego informują o ilości wystąpień (powtórzeń) danego nazwiska w dokumentach i mogą być przyczynkiem do dalszych głębszych analiz i poszukiwań.
Utrzymanie i rozbudowa zasobów Repozytorium Cyfrowego wspomagana jest obecnie poprzez stworzony w kooperacji z Sekcją Informatyczną Muzeum Auschwitz profesjonalny system długoterminowego przechowywania danych cyfrowych oraz automatycznego tworzenia ich kopii. Zadanie to wykonane zostało w ramach projektu Digitalizacja archiwów Muzeum Auschwitz-Birkenau realizowanego w ramach programu „Dziedzictwo Kulturowe/Tworzenie zasobów cyfrowych dziedzictwa kulturowego” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP na rok 2009. Etap I projektu, zakończony w grudniu 2009 roku, przewidywał zakup dwóch serwerów IBM Power 6, macierzy dyskowej oraz biblioteki taśmowej LT03 wraz z odpowiednim oprogramowaniem. Koszty sprzętu (347 700 PLN) zostały pokryte ze środków finansowych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury (295 545 PLN) oraz Fundację Pamięci Ofiar Obozu Zagłady Auschwitz-Birkenau (52 155 PLN). Budowa sytemu została przewidziana na kolejne 5 lat, aby docelowo skonsolidować wszystkie bazy danych oraz cyfrowe obrazy dokumentów (skany o bezstratnych formatach) i artefaktów będących w posiadaniu Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Integracja systemów zarządzających zasobami elektronicznymi Repozytorium Cyfrowego, Działu Zbiorów, Działu Konserwacji oraz innych komórek Muzeum pozwoli na szybkie dotarcie do informacji historycznej o osobach, ale także o przedmiotach i obiektach, które były z nimi związane. System ten udostępni kopie elektroniczne dokumentów o deportowanych, jak również skany fotografii, planów czy map, pomocnych przy ustalaniu losów poszczególnych osób.
W ramach etapu II projektu „Digitalizacji archiwów Muzeum Auschwitz” w 2010 roku, dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (250 000 PLN) oraz Fundacji Pamięci Ofiar Obozu Zagłady Auschwitz-Birkenau (42 000 PLN), przystąpiono do przebudowy systemu repozytoryjnego i bazodanowego. W ramach tego etapu zostało utworzone profesjonalne repozytorium zasobów. Przechowywanie muzealiów i dokumentów w postaci cyfrowej jest obecnie możliwe dzięki zaprojektowanemu i wdrożonemu systemu informatycznego obsługującego długoterminowe (co najmniej 50 lat) przechowywanie zasobów cyfrowych. Cześć zasobów dziedzictwa narodowego umieszczona w repozytorium w postaci cyfrowej zostanie udostępnione społeczeństwu poprzez portal internetowy. Dodatkowo należy wspomnieć, iż zgodnie z zaleceniami ICOM/UNESCO zagadnienia digitalizacji zbiorów muzealnych rozpatrywane są łącznie z zagadnieniami tworzenia inwentarzy elektronicznych. Digitalizacja i długookresowe przechowywanie zasobów cyfrowych jest jednym z czynników rozwoju współczesnego społeczeństwa.
Dzięki przyznanej dotacji MKiDN możliwa była w 2010 roku digitalizacja ponad 45 000 oryginalnych kart obozowych więźniów. Łącznie wykonano ponad 90 000 skanów. Tworzenie kopii cyfrowych polskiego i światowego dziedzictwa kulturowego do jakiego zbiory Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau są zaliczane, jest jednym z najważniejszych warunków zachowania go dla przyszłych pokoleń.
Jestem przekonany, że dzieło tworzenia elektronicznego zasobu na przestrzeni ostatnich 19 lat, przez kilkanaście osób, już teraz jest nie tylko wartościowym źródłem historycznym, ale przede wszystkim wyrazem naszego szacunku dla ludzi-ofiar odartych nawet z imienia. Wierzę, że jest to fundament, który posłuży przyszłym pokoleniom pracowników Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau rekonstrukcji gmachu wydarzeń zbudowanego z ludzkich losów. W ten sposób będziemy mogli dla nich zrobić to jedyne co możemy — wyrwać z niebytu dziejów ich tożsamości, a może nawet poznać ich uczucia i nadzieje.
