Aktualności

Co z Oświęcimskim Strategicznym Programem Rządowym? Wspólne oświadczenie prasowe.

Wspólne oświadczenie prasowe Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu i Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

W związku z niektórymi publikacjami prasowymi, licznymi zapytaniami, oraz formułowanymi zarzutami względem Państwowego Muzeum Auschwitz – Birkenau w Oświęcimiu, dotyczącymi rzekomego nieprzestrzegania zapisów Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego oraz uchwał Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, pragniemy wyjaśnić w sposób stanowczy:

1. Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 8 października 1996 w załączniku nr 3 zakładał „uporządkowanie i zagospodarowanie strefy ochronnej wokół Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka”. Tereny ZPUH „Maja” zostały ujęte w Zadaniu nr 3/II, przy czym na samym początku zaznaczono, że prace związane z modernizacją i remontem adaptacyjnym obiektów kubaturowych prowadzone powinny być „wg zaleceń Prezydium Międzynarodowej Rady przy Państwowym Muzeum z dnia 30 kwietnia 1996”.
2. Prezydium Międzynarodowej Rady Muzeum Oświęcim-Brzezinka na zebraniu w dniu 30 kwietnia 1996 postulowało - wg protokołu - wstrzymanie budowy tzw. supermarketu, wykup jego terenu przez Skarb Państwa oraz jego adaptację dla potrzeb Muzeum z przeznaczeniem na kompleksowe centrum obsługi turystów.
3. Międzynarodowa Rada Oświęcimska, która przejęła w 2000 roku obowiązki dawnej Międzynarodowej Rady Muzeum Oświęcim-Brzezinka także wielokrotnie zajmowała się tym problemem i jej stanowisko znajduje odbicie w jednomyślnie przyjętej uchwale z V posiedzenia w dniu 15 kwietnia 2002 roku. "Międzynarodowa Rada Oświęcimska jest w najwyższym stopniu zaniepokojona rozwojem sytuacji na obszarze inwestycji spółki "Maja Sp. z o.o.". Uważamy za niedopuszczalne funkcjonowanie przy wejściu do obozu, w obrębie strefy ochronnej, prywatnej inwestycji gospodarczej obsługującej odwiedzających Muzeum w zupełnym oderwaniu od dyrekcji Muzeum oraz opieki Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Działalność tego rodzaju winna mieć miejsce tylko pod kontrolą Dyrekcji i Rady. Uważamy, że należy pilnie doprowadzić do negocjacji pomiędzy Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji a właścicielami omawianego obszaru celem jak najszybszego rozwiązania tego konfliktogennego problemu. Przypominamy, że zapobieganie tego typu sytuacjom było jednym z najważniejszych powodów ustanowienia strefy ochronnej wokół byłego obozu."
4. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau nigdy nie było obligowane przez nikogo do przekazania w ręce prywatne swej działalności, bądź działalności prowadzonej na terenie Muzeum a związanej z obsługą odwiedzających. Postulaty wyprowadzenia niektórych usług poza ścisłe tereny Muzeum zakładały pozostawienie wyprowadzonej działalności pod zdecydowaną kontrolą Muzeum i Rady.
5. W dyskusjach plenarnych Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej uczestniczyli zawsze przedstawiciele władz lokalnych, którzy mogli zabierać głos i przekazywać swoje postulaty.
6. Nie istnieje żadna sprzeczność pomiędzy działalnością Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i w szczególności postawą dyrekcji w kwestii obsługi odwiedzających a rezolucjami wpierw Międzynarodowej Rady Muzeum Oświęcim-Brzezinka, następnie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Jeśli wydaje się rzeczą słuszną dążenie do wyprowadzenia niektórych podmiotów gospodarczych z terenu Muzeum, to bezsprzecznie podmioty te - służące bezpośredniej obsłudze odwiedzających - muszą pozostać pod ścisłą kontrolą dyrekcji Muzeum. Nigdy nie było mowy o wyprowadzeniu ich w ręce prywatne.

Podpisali:

Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy (OSPR) został przyjęty w 1996 r. po konflikcie wokół centrum handlowego, budowanego przez spółkę Maja z Oświęcimia nieopodal murów byłego KL Auschwitz. OSPR stanowi między innymi podstawę wszelkich działań na obszarach otaczających obozy Auschwitz i Birkenau.

O zespole parkingowym z kompleksem usług towarzyszących spółki Maja

W roku 1996 spółka "Maja" rozpoczęła prace przy budowie centrum handlowego w sąsiedztwie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Przeciwko inwestycji protestowały środowiska żydowskie. Uważały, że obok cmentarzyska narodów nie powinna być prowadzona działalność handlowa. Wojewoda bielski wstrzymał budowę jednak w 2001 sąd zdecydował o wypłacie spółce ponad 2 mln odszkodowania, uznając decyzję wojewody z 1996 r. za nielegalną.

Inwestycja - po nieznacznych korektach projektu - ruszyła ponownie i kompleks został oddany do użytku w roku 2002. Mieści parkingi dla 150 samochodów i 50 autokarów, bar szybkiej obsługi oraz budynek, w którym znajdą się placówki handlowe i usługowe.

Więcej o Oświęcimskim Strategicznym Programie Rządowym (OSPR)

Problemy związane z obecnością muzeum i jego funkcjonowaniem na terenie ponad czterdziestotysięcznego miasta - nieuregulowana kwestia strefy ochronnej, międzynarodowe konflikty i spory powstałe przy okazji utworzenia w sąsiadującym z muzeum budynku klasztoru Karmelitanek, sprawa tzw. supermarketu (czyli inwestycji spółki Maja) i inne - w połączeniu z chęcią ich rozwiązania doprowadziły do powstania w 1996 „Programu Oświęcimskiego”. Jego autorami byli pracownicy muzeum, urzędu miejskiego w Oświęcimiu i urzędu gminy Oświęcim oraz przedstawiciele oświęcimskiego świata kultury i nauki.

Na jego podstawie został utworzony Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy (OSPR), przyjęty przez Radę Ministrów w październiku 1996 r. Zakładał on przede wszystkim uporządkowanie i zagospodarowanie strefy ochronnej (uchwalonej w maju 1999 r.) wokół muzeum oraz modernizację układu komunikacyjnego na terenie miasta Oświęcimia.

I etap OSPR

I etap OSPR realizowany w latach 1997-2001, zakładał modernizację architektoniczną i urbanistyczną Miasta Oświęcim i Gminy Oświęcim, której to modernizacji nadrzędnymi celami były:

• zapewnienie należnej czci miejscu upamiętniającemu masową zagładę Żydów oraz męczeństwo narodu polskiego i innych narodów,
• stworzenie warunków dla uszanowania ofiar ludobójstwa i poznawania problemów związanych ze spuścizną wojny i martyrologią,
• uporządkowanie i podniesienie estetyki strefy wokół byłego obozu zagłady i innych miejsc martyrologii,
• zapoczątkowanie działalności centrum edukacji w Oświęcimiu i stworzenie warunków dla nadania mu charakteru międzynarodowego.

Pieniądze na sfinansowanie tych prac pochodzić miały w większości z centralnego budżetu państwa; część wyłożyć miał ówczesny wojewoda bielski a także samorządy miasta i gminy Oświęcim, minister Kultury i Sztuki, Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Fundacja Pamięci Ofiar Obozu Auschwitz-Birkenau.

Cele te z różnych powodów - głównie ze względu konieczności dokonania zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Miasta oraz Gminy a także niepełnego zabezpieczenia środków finansowych na realizację OSPR nie zostały do końca zrealizowane.

II etap OSPR

W 2003 roku rząd przeznaczył na realizację OSPR 1,4 mln złotych.

Oprócz dokończenia zadań, które nie zostały zrealizowane w ramach I etapu OSPR, II etap Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego na lata 2002-2006 przewiduje cztery priorytety programu operacyjnego - sformułowane zgodnie z założeniami Programu Oświęcimskiego oraz z opracowaną – na zlecenie kancelarii Prezesa Rady Ministrów i przy współpracy administracji samorządowej i rządowej oraz sektora prywatnego - Strategią Rozwoju Ziemi Oświęcimskiej na lata 2002-2006:

• uporządkowanie i zagospodarowanie terenów wokół państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau;
• ułatwienie dostępności komunikacyjnej Oświęcimia dla pielgrzymów i turystów, osób dojeżdżających do pracy i korzystających z usług oraz dla inwestorów;
• prowadzenie w Oświęcimiu działalności edukacyjnej związanej z miejscem pamięci oraz problematyka praw człowieka, stosunków międzynarodowych i pokoju;
• podniesienie atrakcyjności turystycznej Oświęcimia i okolic.

Projektem realizowanym w ramach prowadzenia w Oświęcimiu działalności edukacyjnej będzie utworzenie Międzynarodowego Centrum Edukacji. Jego program zakłada powstanie w Oświęcimiu centrum kształcenia nauczycieli, którzy naukę o Holokauście mają wpisaną w program kształcenia oraz utworzenia w przyszłości - na bazie trzech budynków byłych Zakładów Tytoniowych - Wyższej Szkoły Humanistycznej jako państwowej szkoły wyższej.

W ramach drugiego etapu OSPR rząd planuje przeznaczyć na jego realizację ponad 20 mln zł.

Kompleks „Maja”