Aktualności
65. rocznica śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego
65 lat temu, 25 maja 1948 r. stracony został przez władze komunistyczne rotmistrz Witold Pilecki, jeden z twórców konspiracji w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz. W rocznicę tego wydarzenia zastępca dyrektora Muzeum Rafał Pióro złożył wieniec pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu bloku 11, oddając hołd Witoldowi Pileckiemu w imieniu wszystkich pracowników instytucji.
Witold Pilecki został przywieziony do Auschwitz 22 września 1940 r., tzw. drugim transportem warszawskim. W obozie został zarejestrowany pod nazwiskiem Tomasz Serafiński, którego używał w konspiracji. Podczas rejestracji otrzymał numer 4859.
Był jednym z twórców obozowego ruchu oporu. W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r., Witold Pilecki, zagrożony dekonspiracją, zbiegł z obozu razem z dwoma kolegami. W czerwcu 1943 r., przebywając w ukryciu, sporządził raport przekazany następnie Komendzie Głównej Armii Krajowej. Opisał w nim swoje przeżycia, działalność konspiracyjną, zawarł też informacje o terrorze panującym w obozie, metodach mordowania więźniów, eksterminacji Polaków, jeńców sowieckich, zagładzie Żydów, a także o utworzeniu obozu dla Romów. Pilecki przedstawił także AK swój plan ataku na obóz, który jednak nie uzyskał aprobaty dowództwa.
W sierpniu 1944 r. Witold Pilecki walczył w Powstaniu Warszawskim, po upadku którego dostał się do niewoli (stalag Lamsdorf, następnie oflag Murnau). Wyzwolony przez żołnierzy amerykańskich przedostał się do Włoch, gdzie wstąpił do II Korpusu Polskiego. Po powrocie do kraju jesienią 1945 r. prowadził działalność wywiadowczą na rzecz II Korpusu. Dwa lata później został aresztowany przez władze komunistyczne.
15 marca 1948 r. kazano go na karę śmierci za rzekome szpiegostwo i stracono w więzieniu na Mokotowie 25 maja 1948 r. Zrehabilitowany został dopiero w 1990 r. 30 lipca 2006 r. Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.
Ruch oporu w obozie Auschwitz
Z początku działalność konspiracyjną prowadziły polskie grupy wojskowe i polityczne — socjalistów oraz narodowców. Konspirację obozową tworzyli m.in. Józef Cyrankiewicz, Stanisław Dubois, Konstanty Jagiełło, Jan Mosdorf, rtm. Witold Pilecki, ppłk Kazimierz Rawicz, czy płk. Aleksander Stawarz. W 1942 r. grupy te połączyły się w jedną organizację związaną z Armią Krajową (AK).
Wraz z deportacją do KL Auschwitz więźniów różnych narodowości, przede wszystkim Żydów, powstawały kolejne grupy ruchu oporu: kilka żydowskich oraz austriacko-niemiecka, czeska, francuska, rosyjska i jugosłowiańska. W 1943 r. niektóre z nich, na ogół o lewicowym charakterze, utworzyły wraz z częścią polskich lewicowców organizację pod nazwą Kampfgruppe Auschwitz (Grupa Bojowa Oświęcim). Rok później organizacja ta wraz z obozową Armią Krajową powołały Radę Wojskową Oświęcim (RWO).
Do celów stawianych przez konspiratorów, niezależnie od narodowości, należały m.in. zdobywanie, a następnie rozdział żywności i lekarstw, przekazywanie współwięźniom wiadomości spoza obozu oraz informacji o sytuacji w obozie na zewnątrz, przygotowanie ucieczek. Ponadto kierownictwo RWO (wcześniej także polskiej konspiracji) rozważało możliwość zorganizowanie zbrojnego powstania przeciwko załodze obozu. Plany te jednak nie zostały zrealizowane z powodu zbyt dużej dysproporcji sił, a także z braku możliwości ukrycia kilkudziesięciu tysięcy więźniów po ich ewentualnej ucieczce z obozu.
