Posiedzenia MRO
Posiedzenie XXIII: 10 września 2012 r.
Pierwsze posiedzenie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej pod przewodnictwem Władysława Bartoszewskiego w kadencji 2012-2018 odbyło się 10 września 2012 roku w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Nominacje członkom Rady wręczył premier Donald Tusk. Szef rządu podkreślił, że nic nie zwolni władz w Polsce ze szczególnej determinacji, aby pamięć o Auschwitz-Birkenau pozostałe zawsze i wszędzie słyszalnym ostrzeżeniem. Wyraził wdzięczność członkom MRO za poświęcony czas i za nadzwyczajną, rzadką w dzisiejszych czasach roztropną życzliwość, która pozwala im na bezinteresowne i skuteczne działanie. Szczególnie serdecznie premier Tusk dziękował Władysławowi Bartoszewskiemu, który był m.in. inicjatorem powstania Fundacji Auschwitz-Birkenau. Wszystkim życzył odwagi, determinacji i przyjaciół w ich pracy – przyjaciół, których na pewno w Polsce nie zabraknie.
Na dwóch wiceprzewodniczących Rady Władysław Bartoszewski zaproponował prof. Barbarę Engelking z Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN oraz Avnera Shaleva, dyrektora Instytutu Yad Vashem. Na sekretarza członkowie wybrali Marka Zająca.
Następnie dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, dr Piotr Cywiński, zaprezentował raport dotyczący działalności Miejsca Pamięci w miesiącach minionych od poprzedniego spotkania Rady. Szczegółowo omówił m.in. frekwencję, problematykę niektórych wystaw narodowych, projekty konserwatorskie i edukacyjne, nowości wydawnicze, a także działalność Fundacji Auschwitz-Birkenau. Wskazał na niepokojący spadek liczby wycieczek szkolnych z Polski, związany zapewne ze zmianami w programie nauczania historii. Alarmująco niski jest poziom płac w Muzeum, a sytuację pogarsza zamrożenie funduszu płac przez resort finansów – również w zakresie środków pozabudżetowych, np. pozyskiwanych ze źródeł prywatnych. Zaniepokojeni tym stanem rzeczy członkowie Rady przyjęli następującą uchwałę:
Międzynarodowa Rada Oświęcimska przy Premierze RP z niepokojem obserwuje sytuację zaistniałą w Miejscu Pamięci i Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu w związku z brzmieniem tegorocznej ustawy okołobudżetowej. Wpisany do niej limit funduszu płac obejmuje bowiem nie tylko płace finansowane z dotacji budżetowej, ale także zamraża te, które pochodzą ze źródeł pozabudżetowych, prywatnych, z fundraisingu; które są pozyskiwane w ramach różnych projektów i mają swoich sponsorów. Rada apeluje do Ministra Finansów RP, aby przyszłe projektowane zapisy ustaw nie blokowały zatrudnienia, które jest w całości finansowane ze źródeł pozabudżetowych.
Dyrektor Cywiński przedstawił także najważniejsze długoletnie projekty realizowane przez Muzeum: budowę nowego centrum recepcyjnego oraz plany adaptacji Starego Teatru na siedzibę Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście.
W dalszej części obrad wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Żuchowski poinformował o postępach prac nad przygotowaniem nowego upamiętnienia na terenie byłego obozu zagłady w Sobiborze, natomiast Marek Zając zreferował priorytetowe zadania stojące przed Radą w nowej kadencji. Sekretarz MRO wymienił m.in. dalsze starania o objęcie zarządem resortu kultury wszystkich Miejsc Pamięci wymienionych w ustawie z 1999 roku, stworzenie w kilku z nich nowych wystaw głównych czy uporządkowanie terenu dawnego obozu w Chełmnie nad Nerem. Zaznaczył też, że byłoby wstydem i niewybaczalnym grzechem wobec byłych więźniów, gdybyśmy w styczniu 2015 roku nie otworzyli siedziby Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w budynku Starego Teatru.
Członkowie Rady debatowali także nad omawianą już w poprzedniej kadencji propozycją byłych więźniów francuskich umieszczenia nowych upamiętnień i elementów muzeograficznych w Birkenau. Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że autentyzm musi pozostać w tym Miejscu Pamięci priorytetem, natomiast można się zastanowić nad bezinwazyjnym umieszczeniem w przestrzeni poobozowej relacji ocalonych. Problematyka ta będzie kontynuowana na najbliższym posiedzeniu Rady.
