Rozmiar czcionki:

MIEJSCE PAMIĘCI I MUZEUM AUSCHWITZ-BIRKENAU BYŁY NIEMIECKI NAZISTOWSKI
OBÓZ KONCENTRACYJNY I ZAGŁADY

Aktualności

Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”

BP
30-10-2018

„David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III” – to tytuł wyjątkowej monograficznej wystawy prac byłego więźnia Sonderkommando w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz, którą oglądać można od 30 października w salach na parterze bloku 21 byłego obozu Auschwitz I.

 

Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Bartosz Bartyzel
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...
Wystawa „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”. Fot. Marek Lach
Wystawa „David...

To największa jak do tej pory ekspozycja ukazująca poruszające malarstwo i rysunki artysty. Na wystawie zobaczyć można niemal całość unikatowej twórczości związanej z traumatycznymi przeżyciami Olère w obozie. Oprócz 19 obrazów ze Zbiorów Muzeum Auschwitz na ekspozycji znajdują się 64 prace wypożyczone z Yad Vashem i Lohamei haGetaot w Izraelu oraz Mémorial de la Shoah z Francji.

Otwierając wystawę, dyrektor Muzeum Auschwitz dr Piotr M. A. Cywiński zauważył, że po raz pierwszy udało się zebrać w jednym miejscu zdecydowaną większość prac Davida Olère.  Ta wystawa pokazuje nie tylko to, co działo się w tej najbardziej utajnionej, w najbardziej strzeżonej przestrzeni Birkenau, ale te obrazy pokazują niewymowną traumę człowieka, który przez to przeszedł. Są one również swoistym krzykiem do całego świata, także do nas wszystkich, aby przyszłość tego świata wyglądała inaczej niż jego przeszłość  podkreślił Cywiński.

Ekspozycja ukazuje kolejne etapy procesu Zagłady, od chwili przybycia na rampę i selekcji po zabijanie w komorach gazowych i spalanie ciał w krematoriach, utrwalone zaraz po wojnie w dokumentacyjnych rysunkach, a potem w olbrzymich obrazach. Pracom towarzyszą fragmenty relacji i zapisków więźniów Sonderkommando.

Kuratorami wystawy prac Davida Olère w Miejscu Pamięci Auschwitz są: Agnieszka Sieradzka, historyk sztuki pracująca w Zbiorach Muzeum, wnuk artysty Marc Oler oraz Serge Klarsfeld, wiceprezes Fondation pour la Mémoire de la Shoah, który wydał we Francji katalog prac Olère.

Podczas otwarcia wystawy Serge Klarsfeld podkreślił fakt, że we wnętrzach krematoriów nie została wykonana żadna fotografia.  Żaden z kierujących ostatecznym rozwiązaniem nie chciał wiedzieć, co działo się w poszczególnych etapach zagłady Żydów, kiedy esesmani zajmujący się eksterminacją przekraczali wszelkie możliwe normy. Bez Davida Olère, bez jego numeru obozowego 106 144, bez jego zdolności artystycznych i intelektualnych, które pozwoliły odtworzyć to, co tutaj się działo, nie moglibyśmy zwizualizować tego, czym był paroksyzm nienawiści przeciwko Żydom, czym była selekcja – mówił Klarsfeld.

 Olbrzymie jaskrawe płótna noszą piętno jego traumatycznych przeżyć. W jego obrazach możemy zobaczyć nie tylko proces zagłady, ale również jego cierpienie spowodowane tym, co tutaj zobaczył i przeżył. Przez wiele lat jego sztuka była nierozumiana i niedoceniana. Do dziś wzbudza sprzeczne emocje. Jednakże zaglądając głębiej, przyglądając się tym płótnom bliżej, odkrywamy w tej wizyjnej formie kolejny historyczny fakt, etapy makabrycznego procesu Zagłady, który został urzeczywistniony w największym niemieckim nazistowskim obozie śmierci, w Auschwitz  powiedziała podczas otwarcia wystawy Agnieszka Sieradzka.

 Mój dziadek David Olère był artystą, malarzem i rzeźbiarzem, ale przede wszystkim ważnym głosem mówiącym o pokoju i człowieczeństwie. Przeżył najciemniejsze doświadczenie obozu zagłady w Birkenau i był bezpośrednim świadkiem tragedii i ludzkiego upadku. Swoje doświadczenia i wspomnienia zawarł w swoich pracach. Chciał pokazać światu, dlaczego coś takiego nie powinno się zdarzyć nigdy więcej, chciał, by ludzie zaznali pokoju  powiedział Marc Oler.

David Olère urodził się 19 stycznia 1902 r. w Warszawie. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1918 r. wyjechał do Berlina, a następnie do Paryża, gdzie osiadł już na stałe. Należał do tzw. szkoły paryskiej. Pracował dla różnych wytwórni filmowych (tworzył scenografie, kostiumy i plakaty reklamowe) m.in. Paramount Pictures, Fox, Gaumont.

20 lutego 1943 r. ze względu na żydowskie pochodzenie został aresztowany przez policję francuską i umieszczony w obozie Drancy. Stamtąd 2 marca deportowano go do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, gdzie oznaczono go numerem 106 144. Przez cały okres pobytu w obozie pracował w Sonderkommando, specjalnej grupie roboczej zmuszonej przez Niemców do obsługi krematoriów i komór gazowych.

David Olère 19 stycznia 1945 r. został ewakuowany z Auschwitz w głąb III Rzeszy. Trafił najpierw do obozu Mauthausen, a następnie do Melk, gdzie pracował m.in. w podziemnej sztolni. 7 kwietnia został przeniesiony do Ebensee i tam 6 maja 1945 r. wyzwolony przez armię amerykańską.

Niedługo po wojnie powstała seria około 70 rysunków, które w latach późniejszych posłużyły Davidowi Olère do namalowania wstrząsających obrazów olejnych. Ten bardzo szczegółowy zapis kolejnych etapów zagłady oraz scen z życia więźniów obozu posiada wyjątkową wartość dokumentacyjną. Wśród nich znajdują się plany krematoriów i komór gazowych oraz rysunki ukazujące sceny rozgrywające się we wnętrzu tych budynków.

W katalogu towarzyszącym wystawie, oprócz samych przejmujących prac Olère, znajdą się także fragmenty relacji oraz zapisków członków Sonderkommando. 

Ekspozycję „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III” będzie można oglądać w bloku 21 na terenie byłego obozu Auschwitz I do marca 2019 r.
 

DAVID OLERE. TEN, KTÓRY OCALAŁ Z KREMATORIUM III

KURATOR WYSTAWY
Agnieszka Sieradzka
Zbiory, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
WSPÓŁKURATORZY
Serge Klarsfeld 
Marc Oler – wnuk Davida Olère

ARANŻACJA oraz PROJEKT GRAFICZNY DRUKÓW
Elżbieta Pietruczuk
Wystawiennictwo, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

KOORDYNATOR
Alicja Wójcik
Wystawiennictwo, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

Podziękowanie dla:
Yad Vashem, The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority w Izraelu,
Ghetto Fighters' House w Izraelu,
i Mémorial de la Shoah w Paryżu
za wypożyczenie prac na wystawę oraz udostępnienie fotografii do katalogu.