Aktualności
Wspomnienia Jana Kupca pt. „Pozostawała nadzieja. Historia sześciu braci więzionych w Auschwitz”
„Pozostawała nadzieja. Historia sześciu braci więzionych w Auschwitz” autorstwa Jana Kupca to nowa publikacja Muzeum Auschwitz. Książka przybliża dramatyczne losy sześciu braci Kupców z Poronina, którzy podczas II wojny światowej aktywnie uczestniczyli w ruchu oporu na Podhalu, za co zostali aresztowani przez Gestapo i wywiezieni do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Jan Kupiec, jeden z trzech ocalałych braci, szczegółowo opisuje swoje przeżycia, opisując brutalne początki KL Auschwitz, pracę w obozowej stolarni, codzienność pełną wyzwań oraz działalność konspiracyjną w obozie.
„Wspomnienia zostały napisane przez Jana Kupca w 1977 r. Stanowią one znacznie rozszerzoną wersję jego relacji złożonej w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau 14 lat wcześniej. Wspomnienia zostały uzupełnione notatkami Autora sporządzanymi od początku maja (jeszcze w podobozie Ebensee) do połowy lipca 1945 r. (do powrotu do domu), a także fragmentami dwóch tekstów zawierającymi reminiscencje z ostatniego okresu funkcjonowania oraz ewakuacji KL Auschwitz, napisanymi w 1960 i 1968 r.” – czytamy we wstępie.
KSIĄŻKA W KSIĘGARNI INTERNETOWEJ MUZEUM
Książka rozpoczyna się opisem aresztowania braci w styczniu 1940 roku przez Gestapo, które w dniach od 16 do 18 stycznia zatrzymało ich wszystkich. Po brutalnych przesłuchaniach w osławionej katowni gestapo „Palace” w Zakopanem przetransportowano ich do więzienia Montelupich w Krakowie, a stamtąd, w czerwcu 1940 roku, pięciu braci deportowano do Auschwitz. Najmłodszy, Antoni, po ciężkich torturach został przewieziony do szpitala, ale i on został osadzony w obozie w październiku. Bracia w Auschwitz szybko dołączyli do działalności konspiracyjnej, a w marcu 1941 roku trzech z nich – Jan, Władysław i Bolesław – stało się częścią tajnych „piątek” w Organizacji Wojskowej rotmistrza Witolda Pileckiego.
W 1941 roku, w wyniku dalszego śledztwa gestapo, które rozpracowywało konspirację na Podhalu, bracia zostali przewiezieni najpierw do więzień w Krakowie, a następnie ponownie na przesłuchania do Zakopanego. Brutalne dochodzenie zakończyło się w kwietniu 1942 roku. Bolesław nie przeżył tortur, a Władysław i Karol zostali skazani na śmierć. Jan, Antoni i Józef otrzymali wyrok dożywotniego pobytu w obozie koncentracyjnym. Po przewiezieniu ich do Auschwitz bracia zostali rozdzieleni, a ich dalsze losy biegły różnymi, często tragicznymi ścieżkami.
Jan został skierowany do Birkenau, gdzie za próby pomocy więźniom żydowskim, skazany został na pobyt w karnej kompanii. Po trzech miesiącach przydzielono mu funkcję pisarza w tym komandzie. Pełnił ją do ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku, kiedy to został wywieziony do kolejnych obozów: Mauthausen, Melk i Ebensee. Po wyzwoleniu w maju 1945 roku wrócił do Polski.
Józef po długotrwałych śledztwach również trafił do Birkenau, następnie został przeniesiony do Gusen, potem do Sachsenhausen, a stamtąd do Neuengamme. Niestety, 3 maja 1945 roku zginął w Zatoce Lubeckiej, gdy aliancki nalot omyłkowo zatopił statek, na którym się znajdował.
Władysław, po przesłuchaniach w Zakopanem, wrócił do Auschwitz i, mimo wyroku śmierci, został w czerwcu 1942 roku przeniesiony do Gusen, gdzie doczekał wyzwolenia w maju 1945 roku.
Karol, skazany podobnie jak Władysław na karę śmierci, został rozstrzelany w Auschwitz 21 września 1942 roku.
Antoni po powrocie do obozu w styczniu 1943 roku przydzielony został do komanda budowlanego. Jednak w październiku 1944 roku przeniesiono go do Sachsenhausen, a następnie do Dachau. W kwietniu 1945 roku podczas ewakuacji obozu został wyzwolony w okolicach Pragi.
Wspomnienia Jana Kupca są niezwykłym świadectwem odwagi i siły ducha w obliczu niewyobrażalnego cierpienia. To historia rodzinna, która symbolizuje tragiczne losy Polaków pod niemiecką okupacją. Opowieść wzbogacają fotografie ze zbiorów rodzinnych, dokumenty wytworzone przez administrację obozową oraz listy braci do rodziny, które – często pocięte przez obozową cenzurę – stanowią wzruszające świadectwo więzi i nadziei.
Książka „Pozostawała nadzieja. Historia sześciu braci więzionych w Auschwitz” dostępna jest w księgarniach na terenie Muzeum oraz w księgarni internetowej ksiegarnia.auschwitz.org.
