Aktualności
„Sinti i Romowie. Wykluczenie – Zagłada – Pamięć”. Podsumowanie konferencji metodycznej MCEAH i WCIES.
Niemal 100 nauczycieli i nauczycielek z całej Polski wzięło udział w trzydniowej konferencji metodycznej zorganizowanej przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście i Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. W tym roku – ze względu na 80. rocznicę likwidacji obozu dla Romów i Sinti w Auschwitz II-Birkenau – poświęcona była głównie tematyce tragedii Romów w Auschwitz oraz innych niemieckich nazistowskich obozach.
Podczas inauguracji zastępca dyrektora Muzeum Anna Skrzypińska zwróciła uwagę na ogromne zainteresowanie konferencją: - Dowodzi to tego, że potrzeba edukowania z jednej strony o bliskiej i bolesnej historii, a z drugiej strony o teraźniejszości, przyszłości, o odpowiedzialności i sprawczości płynącej z pamięci o Ofiarach Auschwitz jest dostrzegana. Jest dostrzegana w systemie edukacji, w programie nauczania i jest dostrzegana przez Was drodzy nauczyciele, bowiem poświęcacie swój wolny czas, jeszcze w okresie wakacji, na pogłębioną edukację o Auschwitz.
– Nauczyciele jako przewodnicy tej edukacyjnej podróży mają szczególne zadanie: uczynić z tych Miejsc Pamięci żywe źródła wiedzy i refleksji, które mam nadzieję, będą inspirować do budowania świata wolnego od dyskryminacji i nietolerancji. Organizacja tej konferencji wpisuje się w realizację tego zadania. Mam nadzieję, że nasze dyskusje przyniosą nie tylko głębsze zrozumienie, ale również staną się inspiracją do dalszych działań na rzecz równości i sprawiedliwości” – podkreśliła dyrektor WCIES Karolina Malczyk.
W pierwszym dniu konferencji, Alicja Wójcik z Projektów Edukacyjnych MCEAH przedstawiła działania edukacyjne Centrum oraz zaprezentowała świeżo przygotowany Pakiet Edukacyjny dla Nauczycieli, zawierający materiały przygotowujące do wizyty w Miejscu Pamięci oraz podsumowujące je, który można pobrać na stronie Muzeum.
Uczestnicy usłyszeli także o dwóch projektach skierowanych do młodzieży szkolnej odwiedzającej Miejsce Pamięci: „Los Sinti i Romów w KL Auschwitz” oraz „Z powstańczej Warszawy do Auschwitz”, które realizowane są w związku z przypadającymi w tym roku rocznicami. Po części teoretycznej, uczestnicy konferencji odwiedzili wystawę „Los Romów w KL Auschwitz” oraz „Drutami otoczony skrawek świata – los obywateli polskich w KL Auschwitz”, na których odbywają się zajęcia w ramach wspomnianych projektów.
– Zachęcamy nauczycieli i ich uczniów do wzięcia udziału w tych programach edukacyjnych, w ramach których można bezpłatnie zwiedzić Miejsce Pamięci, uczestniczyć w warsztatach poświęconych losom Romów lub Polaków deportowanych do niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, a także wziąć udział w spotkaniu z Ocalałym. Informacje o możliwości zgłaszania szkół do udziału w projektach wraz z formularzami rejestracyjnymi zostaną wkrótce opublikowane na stronie internetowej Muzeum - powiedziała Alicja Wójcik.
W drugim dniu konferencji uczestnicy zapoznali się z różnymi aspektami prześladowań Sinti i Romów. Jako pierwszy swój wykład „Prześladowania i Zagłada Romów w czasie II wojny światowej” wygłosił prof. Sławomir Kapralski z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Następnie głos zabrał Andrzej Grzegorczyk, przedstawiciel Oddziału Stacja Radegast Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, który przedstawił prezentację „Obóz cygański w getcie łódzkim (1941-1942)”. Los Sinti i Romów w KL Auschwitz nakreśliła dr Teresa Wontor-Cichy z Centrum Badań Muzeum Auschwitz. Dzień zakończył wykład Bartłomieja Grzanki z Muzeum Byłego Niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, podczas którego przybliżone zostały losy Sinti i Romów, ofiar obozu zagłady w Chełmnie w relacjach świadków, zamknął drugi dzień konferencji.
O pamięci o Sinti i Romach uczestnicy konferencji rozmawiali ostatniego dnia. Lea Fink z Miejsca Pamięci Ravensbrück mówiła o historii więźniów i więźniarek romskich w Ravensbrück oraz poświęconym im zajęciom edukacyjnym, a Katarzyna Szczudlińska z Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, podjęła kwestię Romów w polskiej literaturze i sztuce.
W ramach konferencji nauczyciele mogli także zapoznać się z wystawą „Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady”, którą wraz z narzędziami edukacyjnymi do pracy z nią zaprezentowała Alina Skibińska, przedstawicielka United States Holocaust Memorial Museum w Polsce.
– Tematyka tegorocznej konferencji jest doskonałą odpowiedzią na oczekiwania nauczycieli i nauczycielek, nie tylko w związku z 80. rocznicą likwidacji obozu romskiego w KL Auschwitz. Z pewnością w wielu aspektach poszerzyła naszą wiedzę o prześladowaniach i Zagładzie Romów. Wizyta w bloku 13 dla wielu z nas stała się imperatywem do realizacji projektu edukacyjnego MCEAH „Los Sinti i Romów w KL Auschwitz” – powiedziała Iwona Urbanek, nauczycielka z Zespół Szkół nr 3 im. M. Kopernika w Wieluniu.
Konferencja organizowana przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu i Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń odbyła się już po raz 17.
Historię romskich ofiar obozu przybliża lekcja internetowa „Romowie w Auschwitz”, jeden z odcinków podcastu “O Auschwitz”, a także 7. tom serii edukacyjnej Głosy Pamięci. Na stronach Google Cultural Institute dostępna jest również przygotowana przez Muzeum wystawa „Romowie w Auschwitz”.
W bloku 13, na terenie Muzeum dostępna jest wystawa upamiętniająca ludobójstwo Romów i Sinti, która ukazuje szczególny wymiar nazistowskiego ludobójstwa popełnionego na Romach w okupowanej przez nazistowskie Niemcy w Europie. W byłym obozie Auschwitz II-Birkenau, na odcinku BIIe, znajduje się pomnik upamiętniający ofiary narodowości romskiej.
Historia Romów i Sitni w Auschwitz
Naziści uznali Romów za „element wrogi”, „dziedzicznie” uwarunkowany skłonnością do popełniania przestępstw i zachowań aspołecznych. Od 1933 r. stali się, obok Żydów, celem prześladowań o podłożu rasistowskim: najpierw poprzez rejestrację, pozbawienie prawa do wykonywania niektórych zawodów, zakaz zawierania małżeństw mieszanych, potem kierowanie do robót przymusowych, aż wreszcie osadzanie w obozach koncentracyjnych.
Po wybuchu drugiej wojny światowej podjęto decyzję o przesiedleniu niemieckich Romów do okupowanej Polski. Niemieckie władze policyjne zaczęły dokonywać aresztowań i egzekucji Romów na terenach okupowanych, w tym także na tyłach frontu wschodniego, gdzie wraz z Żydami byli masowo mordowani przez tzw. Einsatzkommanda.
Z rozkazu Heinricha Himmlera o kierowaniu ich do Auschwitz, od 1943 r. byli do niego deportowani Sinti i Romowie głównie z Niemiec, Austrii, Czech i Polski. W sumie Niemcy deportowali do Auschwitz około 23 tysięcy Romów, z czego dwa tysiące zostało zamordowanych bez wciągania do ewidencji obozowej. 21 tysięcy osób zostało zarejestrowanych w obozie, spośród nich zginęło około 19 tysięcy – zmarli z głodu i chorób oraz zostali zamordowani w komorze gazowej w chwili likwidacji „obozu cygańskiego”.
