Aktualności

Rethinking Holocaust Education – międzynarodowa refleksja dotycząca wyzwań na przyszłość

Czterdzieści jeden osób z czternastu krajów oraz trzydziestu czterech organizacji – w tym muzeów, instytucji akademickich, miejsc pamięci i ośrodków badawczych – wzięło udział w międzynarodowym seminarium w Miejscu Pamięci Auschwitz "Rethinking Holocaust Education".

 

Spotkanie w dniach 7-10 września było inauguracją zaplanowanego na ponad rok projektu realizowanego wspólnie przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w Muzeum Auschwitz i Muzeum Domu Bojowników Getta w Izraelu.

Projekt zorganizowano w formule zaczerpniętej z hackathonu, które stawia przez uczestnikami – zwykle ze świata informatyki – zadanie rozwiązania konkretnego problemu. W tym przypadku każda z grup ma za zadanie zmierzyć się z określonym wyzwaniem związanym z edukacją o Holokauście, a efektem końcowym w każdym przypadku będzie zarys całościowego projektu, który ma owe wyzwanie podjąć. 

1. Jak zachować i wzmocnić wpływ edukacji o Holokauście, kiedy upłynęło tak wiele lat?

2. Jak edukacja o Holokauście może reagować na wzrastający antysemityzm i stanowić skuteczne narzędzie w jego zwalczaniu?

3. Co zrobić, aby edukacja o Holokauście była dostępna dla wszystkich?

4. Jak połączyć żydowską perspektywę Holokaustu, z uniwersalną lekcją płynącą z tej tragedii dla ludzkości w edukacji?

5. Co można zrobić, aby edukacja o holokauście była autentyczna, pomimo odchodzących Świadków?

6. Jak możemy reagować na zniekształcenia i przekłamania dotyczące holokaustu?

W tym czasie uczestnicy pracowali w międzynarodowych zespołach pod okiem dziesięciu mentorów, ekspertów w dziedzinie edukacji, historii, antysemityzmu, innowacji, tworzenia treści, oraz mediów społecznościowych.

– Do udziału w projekcie, który realizowany jest w ramach współpracy naszego Muzeum i Muzeum Domu Bojowników Getta zaprosiliśmy edukatorów z 14 państw, którzy na co dzień zajmują się edukacją o Holokauście. Łącząc ich wiedzę oraz ogromne praktyczne doświadczenie w zakresie nauczania o tej niewyobrażalnej zbrodni z innowacyjnymi metodami pracy, chcemy poddać refleksji i wypracować zupełnie nowe propozycje edukacyjne, które odpowiedzą na potrzeby współczesnych odbiorców. To niezwykle ważne w czasach, w których wszyscy mierzymy się z tym, w jaki sposób pamięć o tragicznej przeszłości może służyć nam do refleksji na temat naszej wspólnej, współczesnej, moralnej odpowiedzialności za świat, w którym żyjemy – dziś i w przyszłości – powiedział Andrzej Kacorzyk, dyrektor MCEAH

– Mam nadzieję, że tym projektem rozpoczynamy wieloletnią partnerską współpracę z naszymi kolegami z Muzeum Domu Bojowników Getta – dodał Andrzej Kacorzyk

– Nasza współpraca z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau to ważny i niezwykle znaczący krok. W czasach, gdy jesteśmy świadkami wzrostu liczby incydentów antysemickich, przeinaczeń historii i rozwoju technologicznego, który zmienia sposób, w jaki odbieramy i przyswajamy informacje, edukacja o Holokauście musi przejść gruntowną rewizję. Ten projekt jest wezwaniem do kreatywnego podejścia do edukacji i znalezienia odpowiednich i wartościowych metod. Nie powinniśmy zadowalać się jedynie zachowaniem przeszłości, ale nadać jej współczesne, edukacyjne i istotne znaczenie dla przyszłych pokoleń – powiedział Yigal Cohen, dyrektor generalny Muzeum Domu Bojowników Getta.

W programie seminarium nie zabrakło zwiedzania terenów byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, prezentacji na temat pracy i misji Miejsca Pamięci Auschwitz oraz Muzeum Domu Bojowników Getta, czy panelu dyskusyjnego o szansach i zagrożeniach związanych z innowacjami w edukacji o Auschwitz i Holokauście.

– Bardzo się cieszę, że Claims Conference zdecydowała się wesprzeć tę inicjatywę. Przede wszystkim gromadzi ona edukatorów z całego świata po to, by rozmawiać o ważnych współcześnie wyzwaniach współczesnych. Teraz, gdy Ocalali odchodzą od nas, gdy pojawia się wiele pytań związanych z narastającym antysemityzmem i tym, co dzieje się na świecie, edukacja musi na to odpowiadać. Jeśli chcemy, aby młodzi ludzie wzięli odpowiedzialność za własną przyszłość, musimy dać im do tego narzędzia. Edukacja musi się zmieniać – nie tylko dlatego, że tracimy świadków Zagłady, ale także dlatego, że zmieniają się czasy. Technologia jest dziś narzędziem i musimy wspólnie zastanowić się, jak wyważyć różne potrzeby i wyzwania, jakie pojawiają się w edukacji, patrząc w przyszłość – powiedziała Elinor Kroitoru, uczestniczka z Claims Conference.

– To doświadczenie uczące pokory, ponieważ wszyscy musimy wyjść z własnej bańki i pewnych schematów myślenia o edukacji o Holokauście w naszych krajach i instytucjach. Musimy słuchać siebie nawzajem – uwag, komentarzy i pomysłów innych. To ogromna szansa, aby uczyć się od siebie i doświadczeń innych – powiedziała Paulina Pętal z Państwowego Muzeum na Majdanku.

W ciągu kolejnych miesięcy, aż do jesieni 2026 roku uczestnicy będą regularnie spotykali się online w swoich zespołach, aby kontynuować pracę nad projektami, których zarys stworzyli podczas spotkania w Oświęcimiu.

W całym procesie będą wspierani przez mentorów i ekspertów, którzy zapewnią im konieczne wsparcie oraz dostarczą inspiracji lub nowych, przydatnych narzędzi w ich pracy.

Po kilkunastu miesiącach pracy, podczas seminarium w Domu Bojowników Getta jesienią 2026 roku, uczestnicy będą mogli zaprezentować w pełni opracowany projekt. Zgodnie z założeniami  organizatorów, na tym etapie projekty powinny być gotowe do wdrożenia, z jasno określoną grupą docelową, szczegółowym programem oraz zapewnionym źródłem finansowania.

– W hackathonach pomagamy uczestnikom upewnić się, iż dostrzegają prawdziwy problem – jego źródło, a nie same objawy. Następnie zastanawiamy się, kim jest odbiorca, ponieważ jeśli próbujesz stworzyć rozwiązanie pasujące do wszystkich, to ono nie zadziała. Kim są ludzie, dla których wprowadzasz innowacje? Co ich niepokoi? Co sprawia, że są szczęśliwi albo smutni? Dopiero wtedy próbujemy tworzyć dla nich konkretne narzędzia. Zaczynamy od wymyślenia jak największej liczby pomysłów, a potem je zawężamy, grupując w kategorie i w końcu znajdujemy ten jeden właściwy pomysł, który będzie kreatywny, zrównoważony, nowy i oddziałujący na naszych odbiorców – powiedział dr Nir Tsuk z New York University, jeden z liderów hackathonu.

Instytucje uczestników projektu

Francja

L'enfant et la Shoah - Yad Layeled France

Holandia

Jewish Cultural Quarter

Izrael

Ghetto Fighter's House Museum

Moreshet

Museum Yad Mordechai

The Claims Conference

Kanada

Toronto Holocaust Museum

Niemcy

House of the Wannsee Conference Memorial and Educational Site

Polska

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Ośrodek “Brama Grodzka – Teatr NN”

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

Państwowe Muzeum na Majdanku

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma

Republika Południowej Afryki

Cape Town Holocaust & Genocide Centre

The Johannesburg Holocaust & Genocide Centre

Rumunia

Romanian Institute for Research on National Minorities

TOLI - The Olga Lengyel Institute for Holocaust Studies and Human Rights

Wilhelm Filderman Center for the Study of Jewish History in Romania

Stany Zjednoczone

Echoes & Reflections

FASPE

Holocaust Museum Houston

Holocaust Resource Center of Kean University

Lead to Lead – a program from Zekelman Holocaust Center

Museum of Jewish Heritage – A Living Memorial to the Holocaust

The Colorado Holocaust Educators

The Zekelman Holocaust Center

Yeshiva University

Szwajcaria

HEP VAUD (University of Teacher Education in the canton of Vaud)

L'enfant et la Shoah-Yad Layeled Suisse

Ukraina

Ukrainian Center for Holocaust Studies

Węgry

Holocaust Memorial Center Budapest

Jewish Theological Seminary - University of Jewish Studies

Wielka Brytania

UK National Holocaust Museum

Włochy

Institute of Educational Technology, Italian National Research Council