Aktualności
Powstanie nowa wystawa o polskich obywatelach w Auschwitz
Los ponad 450 tysięcy obywateli polskich deportowanych do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau — Polaków i polskich Żydów — przedstawi nowa wystawa, która znajdzie się w bloku 15 na terenie byłego obozu Auschwitz I.
Ekspozycja skupi się na przedstawieniu historii polskich ofiar obozu, a także opowie o jego historii z lokalnej perspektywy Ziemi Oświęcimskiej, m.in. o pomocy, jakiej lokalni mieszkańcy udzielali więźniom. Autorem scenariusza będzie Mirosław Obstarczyk, historyk i wieloletni kustosz z działu wystawienniczego Muzeum.
Ekspozycja składać się będzie z dwóch części:
Parter bloku 15 poświęcony będzie losowi Polaków i polskich Żydów kierowanych przez Niemców do obozu. — Auschwitz jest największym polskim cmentarzem. Naziści deportowali do niego w ramach okupacyjnej polityki represji ponad 450 tysięcy polskich obywateli: ok. 300 tysięcy polskich Żydów oraz ok. 150 tysięcy Polaków — powiedział Mirosław Obstarczyk.
Na piętrze znajdzie się nowa wystawa, która przedstawiać będzie historię obozu Auschwitz z najbliższej lokalnej perspektywy. Opowie ona m.in. o wysiedleniach jakie towarzyszyły budowie i rozbudowie całego kompleksu Auschwitz, o represjach wobec okolicznej ludności i działaniach przyobozowego ruchu oporu. Wspomniane zostaną także niemieckie plany przebudowy miasta, istnienie kompleksu obozów pracy zlokalizowanych na przedmieściach miasta oraz obecność niemieckich cywilów w pobliżu Auschwitz — zwłaszcza specjalistów nadzorujących dla koncernu IG Farben budowę fabryki kauczuku syntetycznego i paliw płynnych w Monowicach, przy wznoszeniu której wykorzystywano przede wszystkim pracę więźniów obozu.
Jednym z tematów tej ekspozycji będzie także pomoc niesiona więźniom przez okolicznych mieszkańców. Miała ona bardzo różny wymiar: od nielegalnego dostarczania żywności i lekarstw, poprzez pomoc w przesyłaniu korespondencji, aż po organizację ucieczek. — W wydanej przez Muzeum publikacji pod redakcją dr. Henryka Świebockiego Ludzie dobrej woli znalazło się ponad 1200 biogramów osób zaangażowanych w akcję pomocy. To tylko część o wiele większej grupy osób, które z narażeniem życia starały się ulżyć niedoli więźniów obozu — podkreślił Obstarczyk. Znajdą się tam także podstawowe informacje dotyczące przebiegu II wojny światowej w Polsce oraz specyficznego charakteru okupacji na ziemiach polskich.
Projekt wpisuje się w szersze zmiany ekspozycyjne prowadzone obecnie w Miejscu Pamięci Auschwitz. W tej chwili trwają pracę nad scenariuszem nowej wystawy głównej. Jeszcze w tym roku powinien rozpocząć się duży międzynarodowy konkurs na koncepcję plastyczną nowej ekspozycji. Przygotowywana jest także nowa wystawa wstępna oraz ekspozycja sztuki obozowej.
— Od kilku lat w Miejscu Pamięci sukcesywnie wymieniane są też tzw. wystawy narodowe. Instytut Yad Vashem w Jerozolimie zajmuje się zmianą wystawy żydowskiej, a 27 stycznia 2010 r. otwarto część nowej ekspozycji rosyjskiej. Trwają także prace przy kilku innych wystawach, dlatego polska ekspozycja jest w tej chwili jedną z najstarszych. Jej zmiana jest niezbędna, zwłaszcza, że Miejsce Pamięci odwiedzają setki tysięcy osób z całego świata. Mam nadzieję, że nową wystawę odwiedzający obejrzą już za 3 lata — dodał Obstarczyk.
Nowa ekspozycja zastąpi otwartą 25 lat temu wystawę„Walka i martyrologia narodu polskiego w latach 1939-1945”, prezentowaną obecnie w bloku 15 na terenie byłego obozu Auschwitz I.
W latach 1940-45 Niemcy skierowali do obozu Auschwitz ok. 450 tysięcy Polaków i polskich Żydów.
W ramach niemieckiej polityki represji na terenach okupowanej Polski do Auschwitz skierowano ok. 150 tysięcy Polaków. Oprócz osób naruszających czy podejrzanych o naruszenie zarządzeń władz okupacyjnych i działalność w ruchu oporu, w obozie osadzano ludzi cieszących się przed wojną, ze względu na swe wykształcenie, działalność i pozycję społeczną, autorytetem w środowisku. Byli to przedwojenni funkcjonariusze państwowi, politycy, nauczyciele, lekarze, oficerowie, czy duchowni. Szacuje się, że co najmniej połowa zginęła na skutek głodu, bicia, nieludzkich warunków egzystencji, chorób, wyniszczającej pracy, czy egzekucji. Już w pierwszych transportach znajdowali się przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych, szczególnie Żydzi, stanowiący przecież ok. 10 procent polskiego społeczeństwa przed wojną.
W ramach akcji tzw. „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, czyli zagłady europejskich Żydów, do Auschwitz deportowano ok. 300 tysięcy polskich Żydów. Masowe transporty rozpoczęły się w maju 1942 r. Deportowano wówczas ok. 35 tys. Żydów z południowo-zachodniej części przedwojennej Polski. Później między listopadem 1942 r. i lutym 1943 r. zaczęły przyjeżdżać transporty z północno-wschodnich regionów. W sierpniu 1943 r. deportowano ok. 30 tys. Żydów z gett w Sosnowcu i Będzinie, a w sierpniu 1944 r. przywieziono do Auschwitz 60-70 tys. Żydów z getta w Łodzi. Większość zamordowano zaraz po przyjeździe w komorach gazowych.
