Aktualności
Oryginalne ustawy norymberskie na wystawie w Miejscu Pamięci Auschwitz
Przez jeden dzień w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau oglądać można było oryginały ustaw norymberskich. 15 września, w rocznicę ich ogłoszenia podczas zjazdu partii narodowosocjalistycznej w 1935 roku, w salach wystaw czasowych w bloku 12 otwarto wystawę „Rasistowski obłęd. Ustawy norymberskie 1935” przygotowaną przez Centrum Dokumentacji Reichsparteitagsgelände w Norymberdze. Wystawę oglądać można do końca października.
Dokument ten stał się podstawą prawną antyżydowskiej polityki III Rzeszy i był kamieniem węgielnym tego, czego finałem stała się Zagłada. Kolejne przepisy, wydawane do 1943 roku, stopniowo ograniczały i pozbawiały praw obywateli pochodzenia żydowskiego. W końcu wszystkie osoby, które schwytano, zamknięto w gettach i obozach przejściowych, a stamtąd deportowano do obozów zagłady.
Ustawy norymberskie, jako jedyny dokument wykluczający grupę ludzi poza nawias społeczeństwa, podpisane zostały osobiście przez Adolfa Hitlera. Jeden egzemplarz przechowywany jest od zakończenia wojny w Norymberdze. Drugi odnaleziony zostały przed kilkoma laty w kalifornijskiej Huntingdon Library. Dwa z trzech dokumentów zaprezentowano podczas otwarcia wystawy w oryginale tj.: „Ustawa o obywatelstwie Rzeszy” i „Ustawa o ochronie krwi niemieckiej i niemieckiej czci”. Dokumenty zaprezentował dyrektor Centrum Dokumentacji w Norymberdze, Hans-Christian Taubrich, który podczas otwarcia opowiadał o idei wystawy i o znalezieniu oryginałów ustaw.
— Po raz pierwszy ten jeden z głównych dokumentów nazistowskich, który zapoczątkował to, co potem stało się w czasie wojny, pokazywany jest w miejscu, które jest symbolem Holokaustu, w Auschwitz. To historyczny moment — powiedział Hans-Christian Taubrich. — Ustawy norymberskie to tylko cztery strony. Kolejne dodatkowe i uszczegóławiające zarządzenia wprowadzane były do roku 1943 r. Oznacza to, że kiedy tutaj, w Auschwitz, pracowały już komory gazowe, biurokraci Trzeciej Rzeszy cały czas wysilali umysły i wymyślali kolejne prawa antyżydowskie. Ostatnia, trzynasta poprawka do ustaw norymberskich mówiła, że Żyd wyjeżdżający z Niemiec traci nie tylko obywatelstwo, ale także cały swój majątek. Była to ostateczna legalizacja kradzieży i zabijania. Zatem najbardziej uderzające nie jest to, że na zjeździe partyjnym w 1935 r. uchwalono te ustawy, ale że był to pierwszy z wielu kroków, które w konsekwencji doprowadziły do miejsca, w którym jesteśmy — dodał dyrektor Taubrich.
Otwarciu wystawy towarzyszył także wykład dr. Marcina Marcinko z Uniwersytetu Jagiellońskiego pt. „Ocena legalności ustaw norymberskich z punktu widzenia prawa międzynarodowego”.
Wystawa czynna będzie do końca października w godzinach od 10.00 do 15.00 (od poniedziałku do piątku) w salach wystaw czasowych Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, blok 12.
O wystawie „Rasistowski obłęd. Ustawy norymberskie 1935”.
Koncepcja wystawy: Hans-Christian Taubrich
Opracowanie naukowe: dr Volker Dahm, Instytut Historii Współczesnej, dr Eckart Dietzfelbinger
Wykonawca: Biuro wystawowe Muller-Rieger, Monachium
Zdjęcia: Niemieckie Muzeum Historyczne w Berlinie, Muzea Miasta Norymbergii, Instytut Pedagogiczny w Norymberdze, Archiwum Miejskie w Norymberdze oraz zbiory prywatne i reprodukcje.
