Aktualności

Liryka świata Auschwitz

Nakładem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau ukazał się angielskojęzyczny wybór poezji o Auschwitz pt. The Auschwitz Poems. An Anthology.

Jest to obszerny tom zawierający 400 wierszy 250 poetów z całego świata: zarówno byłych więźniów obozu (m.in. Primo Leviego, Haliny Birenbaum, Charlotte Delbo, Friedricha Löwy, Tadeusza Borowskiego), jak i poetów współczesnych, w tym noblistów (Elie Wiesela, Salvatore Quasimodo, Roalda Hoffmanna, Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza).

Wiersze autorstwa więźniów obozu to wyjątkowy dokument minionych czasów, opisujący świat pogardy i zła, swoisty dowód zbrodni i przekaz prawdy o Auschwitz. Pisano też aby zachować wewnętrzną wolność i potwierdzić swe człowieczeństwo. Jak stwierdził Adam A. Zych, który antologię przygotował, „twórczość obozowa, łagrowa, więzienna uświadamiała, że w najtrudniejszych nawet warunkach można i należy pozostać osobą ludzką, istotą twórczą, a nie skazanym na pogardę i zagładę przedmiotem”.

Twórczość artystów powojennych to znamienny dyskurs ze stwierdzeniem niemieckiego filozofa i socjologa, Theodora Adorno, o tym, że tworzenie poezji po Auschwitz jest barbarzyństwem. „Na świat można patrzeć/przez/powiększające szkła zdumienia/pomniejszające szkła zwątpienia/przez palce przez łzy/czarne niebieskie i różowe okulary/ i przez/[...] tysiące pustych okularów/muzeum Oświęcimia”, napisał Henryk Jasiczek, jeden z polskich poetów, których wiersze widnieją w antologii.

Obecne wydanie to najobszerniejszy wybór poezji o Auschwitz. W poprzednich latach, także pod redakcją Adama A. Zycha, ukazała się wersja polskojęzyczna pt. "Na mojej ziemi był Oświęcim..." w dwóch tomach (1987 i 1993 r.), anglojęzyczna pt. "The Auschwitz Poems" (1999 r. ) oraz dwukrotnie niemieckojęzyczna (1993 r. - "Auschwitz Gedichte" i w 2001 r. "Auschwitz Gedichte" w dwóch tomach).

Książka jest do nabycia w księgarni internetowej Muzeum.

Krystyna Żywulska (1914-1992): List niewysłany (fragm.)

Piszę do Ciebie, Mamo,
Co miesiąc list oficjalny.
Zawsze prawie to samo,
Tekst dobrze znany, banalny.

Że żyję, że jestem zdrowa
I że za paczki dziękuję –
Co myślisz, czytając te słowa?
Jak je rozumiesz, co czujesz?

Czy wiesz, jak wielka to blaga?
Ty jeden to wiesz, o Boże,
Jak prawda wygląda naga,
Odpowiem Ci kiedyś może… (…)

[A Never Mailed Letter/I am writing to you, Mom,/Every month an official letter/Clichéd well prepared text/The same essence every time//That I am alive, healthy/Received your/package – thank you/What do you think while reading this/Do you understand, what do you feel?//Can you imagine how big is this bluff/Oh, God, only You know alone/How the naked truth really looks like/Someday maybe I will reveal (…) — translated from the Polish by June Friedman]