Aktualności

Informacje o kompozytorach:

Henryk Król (w obozie zarejestrowany jako Heinrich Krol) urodził się w 1910 r. w Katowicach-Dąbiu. Z zawodu technik-mechanik. Na początku okupacji niemieckiej pracował w magistracie w Chorzowie. 15 kwietnia 1940 r. został aresztowany. 18 maja został przeniesiony z Chorzowa do więzienia w Sosnowcu, a 15 czerwca do obozu Auschwitz, gdzie otrzymał numer 1183. Zatrudniony został w kuchni obozowej. Ponieważ potrafił grać na skrzypcach, w grudniu 1940 r. trafił do zakładanej wtedy w obozie orkiestry. Po pewnym czasie został jej koncertmistrzem.

Na temat skomponowanego przez siebie „Arbeitslager Marsch” mówił w powojennej relacji złożonej w 1973 r.: „Nie znałem jeszcze zasad harmonii i kontrapunktu. Będąc jednak obdarzony tzw. słuchem absolutnym, komponowałem uparcie. Pisałem w stroju C tak, jak to słyszałem we własnej słuchowej wyobraźni. Komponowałem przez okres jednego miesiąca. Robiłem to w maju 1941 r. w izbie pisarskiej bloku nr 1. Gdy skończyłem partyturę Franz Nierychło [kierownik orkiestry — przyp. red.] polecił utwór rozpisać na głosy dla poszczególnych orkiestrantów. Gdy i ta czynność była wykonana, poprosiłem kolegów z orkiestry bez wiedzy Nierychły aby przegrali mojego marsza. Kolegom marsz się podobał. Gdy przyszedł Nierychło powiedziałem mu, że wszystko jest przygotowane. Franz zaczął dyrygować, nie wiedząc, że koledzy już raz to przegrali. Był zaskoczony wykonaniem. Gdy skończył od razu zwrócił się do mnie z zapytaniem: "Tyś to pisał?" przy tym dodał parę niecenzuralnych słów. Franz nie był dobrym człowiekiem, więc nawet w takiej chwili nie potrafił opanować zazdrości. Od tej pory i mój marsz wszedł do stałego "repertuaru" obozowej orkiestry. Oryginał partytury udało mi się zachować. Gdy zwalniano mnie z obozu nie chciałem brać takiej ilości papieru. Bałem się, że mogę być posądzony o szpiegostwo. Partyturę wyniósł z obozu inny kolega”.

Henryk Król został zwolniony z obozu Auschwitz 12 maja 1942 r.

---

Fritz Löhner-Beda (1883-1942) był austriackim librecistą. Zasłynął w Wiedniu dzięki publikowanym w prasie wierszom satyrycznym. Pisał też liryki i dramaty. Duże powodzenie zdobył dzięki pisanym dla kabaretów szlagierom. Z czasem przeszedł do operetki pisząc dla Eyslera, Aschera i Stolza. Jednak prawdziwe sukcesy przyniosła mu współpraca z Ferencem Lehárem pod koniec lat 20 XX w. W połowie marca 1938 r. Fritz Löhner-Beda został aresztowany i 1 kwietnia 1938 r. został osadzony w obozie koncentracyjnym Dachau. 23 września 1938 r. przeniesiono go do obozu w Buchenwaldzie. Tam, wraz ze współwięźniem Hermannem Leopoldim pod koniec roku skomponował słynną pieśń obozową „Das Buchenwaldlied” (Pieśń Buchenwaldu). 17 października 1942 r. został deportowany do obozu Auschwitz III-Monowitz. W obozie napisał słowa do pieśni "Buna-Lied", do muzyki Antona Gepperta. 4 grudnia 1942 r. został pobity na śmierć.

---

Ilse Weber (1903 - 6 października 1944) była czeską poetką pochodzenia żydowskiego. Pisała piosenki, książki i sztuki teatralne dla dzieci. Była także producentką w czeskim radiu. Zaraz po zajęciu Czech przez nazistowskie Niemcy udało jej się włączyć syna Hanuša do tzw. Kindertransportu, który bezpiecznie dotarł do Szwecji. W lutym 1942 r. Ilse Weber wraz z mężem trafiła do getta Theresienstadt. Napisała tam ok. 60 wierszy. Do wielu skomponowała także muzykę. Często wykonywała swoje piosenki akompaniując sobie na gitarze. W październiku 1944 r. jej mąż Willi został włączony do transportu do Auschwitz. Ilse na ochotnika dołączyła do niego wraz z synem Tommy. Podczas selekcji w Birkenau ona i dziecko zostali skierowani jako niezdolni do pracy do komory gazowej. Willi Webber przeżył obóz.

---

Rudolf Karel (1880 – 6 marca 1945), czeski kompozytor i dyrygent. Był synem kolejarza. W latach 1899-1904 studiował kompozycję u Antonina Dworzaka i grę na organach u Josefa Klički. Od 1923 r. profesor konserwatorium w Pradze. Autor m.in. symfonii renesansowej, poematu symfonicznego "Demon", a także wielu utworów kameralnych, fortepianowych, chóralnych i oper. W czasie wojny zaangażowany był w działalność ruchu oporu. W marcu 1943 został aresztowany. Przez dwa lata więziony był w więzieniu na Pankracu, gdzie poddany został torturom. Do słów swoich współwięźniów komponował muzykę. 7 lutego 1945 r. został przeniesiony do Małej Twierdzy w Terezinie, gdzie zmarł podczas akcji odwszenia, kiedy chorzy więźniowie zostali przeniesieni z budynku na mróz.

Ensemble Voix Étouffées to orkiestra kameralna kierowana przez Amaury du Closela będąca częścią Forum Voix Étouffées – organizacji, która od wielu lat działa na rzecz upamiętnienia twórczości kompozytorów prześladowanych w latach 1933-1945 przez reżim nazistowski. Razem z zespołem międzynarodowych ekspertów zachęcają oni profesjonalnych muzyków i studentów akademii muzycznych do poszerzania swoich programów koncertowych właśnie o dzieła ludzi, których Trzecia Rzesza próbowała uciszyć na zawsze. Projekty FVE to także seminaria i wykłady ukazujące historyczny kontekst prześladowań artystów w nazistowskich Niemczech.

Zobacz wideo: Brundibar we Francji