Aktualności
Biegacze amatorzy oddali hołd ofiarom Auschwitz
40 biegaczy i biegaczek amatorów wzięło udział w ogólnopolskim Biegu Pamięci im. Józefa Nojego — wybitnego polskiego biegacza i olimpijczyka, rozstrzelanego przez Niemców 15 lutego 1943 r. pod Ścianą Straceń w obozie Auschwitz I. Organizatorem wydarzenia był Oświęcimski Klub Biegacza „Zadyszka” oraz Szkoła Podstawowa nr 5 im. Ofiar Oświęcimia w Oświęcimiu.
— Celem uczestników liczącego 8,5 km Biegu Pamięci, wśród których znaleźli się zarówno uczniowie jak i dorośli z Oświęcimia i okolicy oraz z zaprzyjaźnionych klubów z terenów Śląska i Krakowa, nie była rywalizacja sportowa, lecz oddanie hołdu ludziom zamordowanym w Auschwitz przez niemieckich nazistów — powiedział Mirosław Obstarczyk, uczestnik biegu, na co dzień historyk Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Trasa biegu prowadziła ulicami oświęcimskiego Osiedla Zasole do byłego obozu Auschwitz I. Tam uczestnicy przeszli pod Ścianę Straceń i do dawnego krematorium i komory gazowej, gdzie zapalili znicze i złożyli wiązankę kwiatów.
Następnie biegacze odwiedzili Centrum Św. Maksymiliana w Harmężach, gdzie zobaczyli mieszczącą się w podziemiach kościoła wystawę prac byłego więźnia Auschwitz Mariana Kołodzieja.
Z Harmęż, gdzie w latach wojny znajdowało się jedno z największych obozowych gospodarstw rolnych, a zarazem podobóz Auschwitz, uczestnicy przebiegli przez wieś Pławy do dawnego obozu Auschwitz II-Birkenau, gdzie również złożyli kwiaty i zapalili znicze.
Józef Noji
Urodził się 8 września 1909 r. w Pęckowie koło Drezdenka (powiat Czarnkowski) w Wielkopolsce. Jego wielkie predyspozycje do biegania ujawniły się w trakcie odbywania służby wojskowej. Dostrzeżony przez działaczy sportowych z Poznania otrzymał propozycję startów w barwach tamtejszego Sokoła Poznań. W roku 1934 rozpoczęło się pasmo jego sukcesów na arenie krajowej. W lipcu 1934 r. zadebiutował w reprezentacji kraju na zawodach w Tallinie, zajmując drugie miejsce w biegu na 10 km. Rywalizował ze starszym o dwa lata Januszem Kusocińskim, złotym medalistą IO w Los Angeles w 1932 roku w biegu na 10 km. Na IO w Berlinie w 1936 r. pod nieobecność trapionego kontuzjami Kusego był polską nadzieją na medale. W swoim koronnym dystansie na 5 km zajął piąte miejsce, pobijając rekord kraju Janusza Kusocińskiego. Po olimpiadzie przyszedł wielki sukces sportowy w postaci rekordu i mistrzostwa Anglii oraz zwycięstwo w plebiscycie Przeglądu Sportowego na najlepszego lekkoatletę kraju i druga lokata w plebiscycie tegoż pisma na najlepszego sportowca kraju. Przegrał wówczas ze świetną tenisistką Jadwigą Jędrzejowską.
Józef Noji był dwukrotnym rekordzistą Polski (w biegu na 5 km i w sztafecie 4 x 1500m), dziesięciokrotnym reprezentantem kraju i dziesięciokrotnym Mistrzem Polski; w biegu na dystansie 5 km w latach 1935-1939, na 10 km w 1936 roku, w biegu przełajowym w latach 1936-1939. Był też dwukrotnym mistrzem Anglii w biegu na 6 mil w 1936 r. i na 3 mile w 1938 r. oraz wicemistrzem Polski w biegu na 10 km w 1934 roku i brązowym medalistą Mistrzostw Polski w biegu na dystansie 1500 m w 1939 roku.
Ostatni występ Józefa Nojego na bieżni miał miejsce w połowie sierpnia 1939 r. w Helsinkach.
Po wybuchu wojny włączył się w działalność konspiracyjną zajmując się drukiem i kolportażem prasy ZWZ. Jako Wielkopolanin i wybitny sportowiec, dostał ofertę podpisania Volkslisty, którą odrzucił. 19 września 1940 r. został aresztowany przez Gestapo. 24 lipca 1941 r. został wysłany w transporcie 350 więźniów do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie zarejestrowano go pod numerem 18535. W obozie przetrwał tyfus plamisty, zapalenie opon mózgowych i dyzenterię. W obozie był rozpoznawany przez więźniów Polaków oraz przez esesmanów, którzy dotkliwie go szykanowali z tego samego powodu, dla którego Polacy darzyli go szacunkiem i sympatią. 15 lutego 1943 r. Józef Noji został rozstrzelany pod Ścianą Straceń bloku 11 w grupie 55 Polaków. Wraz z nim zamordowany został wybitny aktor filmowy Witold Zacharewicz.
Józef Noji pośmiertnie (w 1944 r.) odznaczony został Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Był jednym z 37 polskich olimpijczyków, którzy stracili życie w wyniku II wojny światowej.
Sportowcy więzieni w Auschwitz
Niemcy uwięzili w KL Auschwitz wielu sportowców, wśród nich m.in.:
• piłkarzy: zamordowanego w obozie Adama Aniołę piłkarza klubów poznańskich i warszawskich, Sylwestra Nowakowskiego (Ruch Chorzów), Jana Lesiaka (Garbarnia Kraków), Józefa Korbasa, Cracovia Kraków;
• bokserów: zmarłego w 2004 r. wicemistrza olimpijskiego Antoniego (Kajtka) Czortka, Mistrza Europy Antoniego (Kolkę) Kolczyńskiego, czy olimpijczyka Tadeusza (Tediego) Pietrzykowskiego;
• narciarzy: olimpijczyka, pilota szybowcowego, taternika, ratownika górskiego, rzeźbiarza Bronisława Czecha oraz sześciu braci Kupców, z których tylko trzech przeżyło Auschwitz.
opr. Mirosław Obstarczyk
