Aktualności
85. rocznica deportacji pierwszych Polaków do KL Auschwitz – Narodowy Dzień Pamięci
14 czerwca 1940 r. to data uznawana za początek funkcjonowania niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz.
Tego dnia Niemcy deportowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758.
Obchody 85. rocznicy tego wydarzenia odbyły się pod Patronatem Honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Decyzją Sejmu RP 14 czerwca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
W wydarzeniach upamiętniających rocznicę na terenie Miejsca Pamięci wzięło udział 10 Ocalałych z Auschwitz, a także przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, władz państwowych i samorządowych, korpusu dyplomatycznego, kościołów i wspólnot religijnych, społeczności romskiej, instytucji państwowych, stowarzyszeń, oraz fundacji, delegacje organizatorów obchodów, wielu instytucji i organizacji społecznych oraz wszyscy pragnący uczcić pamięć ofiar niemieckich nazistów.
Dyrektor Muzeum Auschwitz, dr Piotr M. A. Cywiński odczytał listy przesłane do uczestników obchodów przez Marszałka Sejmu RP Szymona Hołownię oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hannę Wróblewską.
„Doświadczenia II wojny światowej stanowią ostrzeżenie, że w pewnych okolicznościach dziejowych ludzie stają się twórcami takich instytucji życia społecznego, które mogą prowadzić do ludobójstwa, do banalizacji agresji. Historia uczy, że zło nie zaczyna się od obozów zagłady, lecz od słów nienawiści, od obojętności, od akceptacji kłamstwa i przemocy. W obecnych czasach narastającej nietolerancji, zawirowań politycznych oraz toczących się konfliktów zbrojnych na świecie nie możemy pozwolić na dehumanizację, na deptanie ludzkiej godności, na podział ludzi na lepszych i gorszych” - napisał marszałek Szymon Hołownia.
„Dziękuję Organizatorom uroczystości za pielęgnowanie pamięci, za gromadzenie dokumentów i rejestrowanie relacji naocznych świadków. Nasza tożsamość i wolność są głęboko zakorzenione w męczeństwie tych, którzy przeszli przez piekło obozów, ich głos jest niezaprzeczalnym świadectwem prawdy” – czytamy w liście Marszałka Sejmu.
„Pragnę złożyć wyrazy najwyższej czci wszystkim ofiarom więźniom Auschwitz oraz innych obozów koncentracyjnych i zagłady, którzy doświadczyli udręki ze strony aparatu zbrodni nazistowskich Niemiec, a także członkom ich rodzin, którzy wraz z nimi doświadczyli późniejszej traumy poobozowej, a także wszystkim, którzy nie pozwolili i nie pozwalają zapomnieć o tej tragicznej karcie w dziejach człowieka” – napisała minister Hanna Wróblewska.
„Oddając w tym miejscu hołd ofiarom i więźniom niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz-Birkenau, pragnę upamiętnić wszystkie ofiary II wojny światowej: największej i najbardziej krwawej z wojen totalnych oraz wyrazić głęboki sprzeciw wobec dzisiejszych systematycznych aktów okrucieństwa i terroru dokonywanego na Ukrainkach i Ukraińcach” – czytamy.
Dyrektor Muzeum Auschwitz dr Piotr Cywiński podkreślił znaczenie Ocalałych dla kształtowania pamięci o Auschwitz: – 85 lat po deportacji pierwszego transportu polskich więźniów do tworzonego KL Auschwitz, musimy wspomnieć także polskich Ocalałych, którzy bezpośrednio po wyzwoleniu zaczęli tworzyć to Miejsce Pamięci. Gdy w dzisiejszym burzliwym czasie widzimy lepiej, jaka jest rola naszej pamięci, trzeba podkreślić, że to im właśnie zawdzięczamy ową przestrzeń, która pomaga nam w ocenie naszego własnego postępowania.
Przed blokiem 11 zabrzmiał hymn narodowy, a pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu bloku 11 uczestnicy obchodów złożyli wieńce i znicze, upamiętniając wszystkie ofiary niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz.
14 czerwca wieńce złożono również pod tablicą poświęconą pierwszemu transportowi na budynku dawnego Polskiego Monopolu Tytoniowego, nieopodal terenu dzisiejszego Muzeum Auschwitz. To tam 14 czerwca 1940 r. esesmani umieścili więźniów na okres kwarantanny, a dziś mieści się tam Małopolska Uczelnia Państwowa im. rtm. Witolda Pileckiego.
Oficjalne obchody rozpoczęły się przed południem w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach, gdzie prezentowana jest wystawa prac autorstwa byłego więźnia pierwszego transportu nr 423 Mariana Kołodzieja „Klisze pamięci. Labirynty”. Odprawiono tam uroczystą mszę świętą, której przewodniczył biskup Roman Pindel, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej.
W swojej homilii odniósł się do hasła, które znalazło się nad główną bramą obozu Auschwitz I: – Pytamy dziś o sens zdania z bramy obozowej „Arbeit macht frei” (praca czyni wolnym). Nie wywodzi się na pewno z Biblii, ale stanowi sfałszowane zdanie Jezusa z ewangelii, które faktycznie brzmi: „Jeżeli będziecie trwać w nauce mojej, będziecie naprawdę moimi uczniami i poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli”. Zamiana słowa „prawda” na „praca” jest znamienna. Dokonali tego ludzie, którzy nie umiłowali prawdy, ale ideologię antychrześcijańską, wielu także ateizm, czy antysemityzm. Zło tej zamiany jednego słowa polega na dawaniu fałszywej nadziei i na cynicznym szydzeniu z człowieka skrzywdzonego, skazanego na zabicie przez pracę właśnie.
– Hasło zapewniające o wolności człowieka, który cieszy się z pracy, było akceptowane w III Rzeszy, zwłaszcza w środowiskach narodowego socjalizmu. Umieszczone na bramie obozu koncentracyjnego miało motywować, choćby na chwilę tych, którzy szukali jakiejkolwiek nadziei. Obietnica była jednak z gruntu złudna, bo więźniowie byli zmuszani do katorżniczej pracy w zamian za głodowe racje jedzenia bardzo niskiej jakości. Kto znalazł się w obozie, dowiadywał się szybko, że wolny będzie dopiero, gdy przestanie żyć, gdy opuści obóz przez komin – mówił biskup.
Organizator obchodów rocznicowych:
• Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Współorganizatorzy
• Centrum św. Maksymiliana w Harmężach
• Małopolska Uczelnia Państwowa im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu
oraz
• Auschwitz Jewish Center Foundation
• Centrum Historii i Kultury Romów
• Diecezja Bielsko-Żywiecka
• Fundacja movart
• Fundacja na Rzecz Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu
• Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau
• Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau
• Fundacja Pomnik Hospicjum Miastu Oświęcim
• Gmina Oświęcim
• Krakowska Fundacja Centrum Informacji, Spotkań, Dialogu, Wychowania i Modlitwy w Oświęcimiu
• Miasto Oświęcim
• Miasto Tarnów
• Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej
• Muzeum Zamek w Oświęcimiu
• Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie
• Prowincja św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (Franciszkanów)
• Starostwo Powiatowe w Oświęcimiu
• Stowarzyszenie Auschwitz Memento
• Stowarzyszenie Romów w Polsce
• Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem
• Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
