Przemówienia

Miasto. Poranek. A właściwie jeszcze wcześniej – świt nad miastem, które powoli opuszcza miarowy rytm przebudzenia. Człowiek bezwład spoczynku zamienia w pośpiech, przy akompaniamencie powracających, codziennych dźwięków, tak znanych, że aż niezauważalnych, a przecież nad tym miastem narodził się dźwięk, którego początkowo oświęcimianie nie potrafili nazwać – a to przez miasto sunęła śmierć obuta w drewniane sapogi, holenderki, buty śmierci.

Panowie Premierzy, Panowie Prezydenci, Panie Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, ale przede wszystkim Panie i Panowie, którzy byli tutaj w innych okolicznościach przed 65 laty, kiedy 27 stycznia 1945 roku obóz został w końcu wyzwolony. To dla Was i dla Waszych koleżanek i kolegów, którzy wtedy zginęli lub nie dożyli dnia dzisiejszego, jest ten dzień pamięci. Ale ten dzień ma także inne znaczenie.

Dzień był podobnie jak dzisiaj zimowy, 4 grudnia 1940 roku. Słupek rtęci na Blockfuehrerstubie wskazywał 19 stopni poniżej zera. W grupie 80 więźniów z więzienia tarnowskiego stałem tuż przy bramie obozowej. Nowi. Zugang. Tak kończyła się, na razie, moja bitwa o Polskę.

Gdy we wrześniu 1940 roku jako osiemnastoletni Polak po raz pierwszy przeszedłem przez bramę z napisem "Arbeit macht frei" i stanąłem na placu apelowym Auschwitz I, odtąd jako Schutzhaeftlingowi Numer 4427 - wśród pięciu i pół tysiąca innych Polaków — nie przychodziło mi w ogóle do głowy, że przeżyję Hitlera i II wojnę światową. Nie wyobrażaliśmy sobie, że Auschwitz stanie się, jako Auschwitz-Birkenau i Monowitz, miejscem realizacji jedynego w swoim rodzaju planu biologicznego wyniszczenia europejskich Żydów, bez różnicy płci i wieku.

Nazywam się Marian Turski. Pozbawiono mnie tego nazwiska tu w Auschwitzu. Tutaj B-9408. Przebywałem w niemal do ostatniego dnia, póki mnie nie zagnano do Buchenwaldu marszem śmierci. Tam byłem podobnie aż do czasów tzw. ewakuacji. Na trzy dni przed wyzwoleniem Buchenwaldu znów znalazłem się w marszu śmierci do Theresienstadt.

Panie prezydencie, panie premierze państwa Izrael, panie przewodniczący Parlamentu Europejskiego, a przede wszystkim najważniejsi uczestnicy dzisiejszego spotkania — byli więźniowie obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.