Przemówienia

Wasze Ekscelencje, Szanowni Państwo! Na początek chciałbym podziękować Rządowi Polskiemu za zaproszenie i możliwość wygłoszenia przemówienia. Cieszę się szczególnie, że Pan Prezydent Republiki Federalnej Niemiec jest wśród nas.

Szanowni Państwo! 66 lat temu, 27 stycznia 1945 roku Armia Czerwona oswobodziła obóz Zagłady Auschwitz-Birkenau. Ostatni ocalali więźniowie byli świadkami najstraszniejszych okrucieństw, jakie doświadczyła ludzkość w swej historii. Niemalże od tego czasu Auschwitz-Birkenau stał się symbolem piekła i zła, jakim była Zagłada.

Szanowny Panie Prezydencie, Ekscelencje, Szanowni Państwo! 66 lat temu dla więźniów Auschwitz nastał kres ich cierpień. Przybyli wyzwoliciele –wreszcie. To, przez co do chwili wyzwolenia obozu przeszły w Auschwitz jego ofiary, jest niemożliwe do zrozumienia, wypowiedzenia i opisania. Mimo to trzeba ciągle i stale do tego wracać, mówić i pisać o tym. Po cynicznej selekcji, setki tysięcy ludzi posyłano wprost z rampy do komór gazowych, gdzie umierali straszliwą śmiercią. Rodzicom zabierano dzieci, rozdzielano całe rodziny. Więźniowie, wszystko jedno jakiej narodowości, których nie zamordowano od razu, zmuszeni byli wykonywać w straszliwych warunkach pracę przymusową. Cierpieli oni głód i bez żadnej ochrony wystawiani byli na oddziaływanie wszelkich skrajności pogody. Poddawani byli nieludzkim karom, szykanom oraz tzw. eksperymentom medycznym, będącym tak naprawdę okrutnymi torturami. Samowola oprawców nie miała żadnych granic.

Szanowny Panie Prezydencie, Drodzy Państwo, Tu w Auschwitz-Birkenau chyba jak w żadnym innym miejscu jesteśmy tak boleśnie konfrontowani z koszmarem wojny, z pamięcią o koszmarze wojny. Tej wojny, która kosztowała przecież życie wielu milionów ludzi. Ale tu w Auschwitz, tu jak w soczewce skupia się i wiedza, i Pamięć o wszystkich straszliwych zbrodniach. To miejsce jest jednym z symboli dramatu jaki przeżył świat, który przeżyła Europa, który przeżyły narody, które musiały zmierzyć się z wielkim wyzwaniem, jakie stanowiła fala nienawiści, fala nazizmu.

Wasze Ekscelencje, Szanowny Panie Dyrektorze, Szanowni Państwo! Odszukali mnie Państwo jako jedną z najmłodszych, którym wytatuowano numer w Auschwitz. Zwrócili się Państwo do mnie z prośbą o powiedzenie kilku słów. Spełniam tę prośbę z bardzo sprzecznymi uczuciami, jak Państwo zapewne mogą sobie wyobrazić. Przyjęłam jednak wyzwanie i proszę, aby Państwo wysłuchali mnie z otwartym sercem i życzliwą gotowością zrozumienia mojej krótkiej refleksji osobistej.

Szanowni Państwo! Siedemdziesiąt lat temu w Warszawie, 21 września 1940 roku, Niemcy zapędzili mnie – wówczas osiemnastolatka – wraz z innymi, ponad tysiącem towarzyszy niedoli, do wagonu towarowego. Pociąg ruszył w nieznane. Nie mieliśmy pojęcia, że jedziemy do KL Auschwitz. Zresztą gdybyśmy nawet otrzymali taką informację i tak nie potrafilibyśmy sobie wyobrazić, co to za miejsce. A gdy następnego dnia staliśmy już na placu apelowym, nikomu z nas nie przeszła przez głowę nawet myśl, że po pierwszym okresie, gdy deportowano tu głównie polskich więźniów politycznych, do Auschwitz trafią także jeńcy z Armii Czerwonej, kobiety – Polki, a potem innych narodowości, że powstaną obozy Birkenau i Monowitz wraz z całą siecią mniejszych podobozów i, na skalę przemysłową, rozpocznie się tu całkowita Zagłada europejskich Żydów, w tym ofiar Aktion Reinhardt, która przeszła do historii pojęć pod mianem ludobójstwa, oraz Romów i Sinti.