Powstanie i rozwój szpitali

Zalążek rozgałęzionej sieci szpitali obozowych, jakie funkcjonowały w KL Auschwitz, stanowiła izba chorych zorganizowana w drugiej połowie czerwca 1940 roku, w kilka dni po przywiezieniu do Auschwitz pierwszego transportu więźniów politycznych Polaków. Jej pierwszymi pacjentami byli więźniowie ciężko pobici, bądź krańcowo wycieńczeni morderczymi ćwiczeniami (tzw. „sportem”), charakterystycznym dla okresu kwarantanny wstępnej. W związku z napływem do obozu kolejnych transportów i stałym wzrostem liczby chorych, szpital systematycznie rozszerzano. Po ostatecznym ukonstytuowaniu się „szpitala” w oświęcimskim obozie macierzystym, zasadniczymi blokami wchodzącymi w jego skład były: blok 19 — Schonungsblock dla więźniów rekonwalescentów, 20 – blok chorób zakaźnych, 21 — blok chirurgiczny i 28 — blok chorób wewnętrznych.

W latach 1942-1944, w miarę rozbudowy KL Auschwitz, organizowano kolejne szpitale zarówno w obozie macierzystym w Auschwitz (dla przejściowo przebywających w nim sowieckich jeńców wojennych oraz więźniarek), Birkenau (w obozach dla mężczyzn, kobiet, Romów, Żydów z getta Theresienstadt), jak też w podległych im podobozach.

Szczególną rolę odegrały bloki nr 7 w obozie męskim (odcinek BIb) i nr 25 w obozie kobiecym w Birkenau na odcinku BIa. Były one miejscem komasacji przed wywiezieniem do komór gazowych więźniów najciężej chorych, krańcowo wyczerpanych, wyselekcjonowanych z baraków mieszkalnych i komand roboczych.

W różnych okresach zwierzchnikami obozowych „szpitali” byli m.in. lekarze SS: Max Popiersch, Siegfried Schwela, Oskar Dienstbach, Kurt Uhlenbroock, Eduard Wirths (w obozie macierzystym w Auschwitz), Erwin von Helmersen, Heinz Thilo, Rudolf Horstman (w obozie męskim w Birkenau), Werner Rohde, Fritz Klein, Hans Wilhelm König, (w obozie kobiecym w Birkenau). Josefowi Mengele, który pełnił początkowo funkcję naczelnego lekarza w tzw. Zigeunerlager, podporządkowano wszystkie szpitale i izby chorych w Birkenau.