Rozmiar czcionki:

MIEJSCE PAMIĘCI I MUZEUM AUSCHWITZ-BIRKENAU BYŁY NIEMIECKI NAZISTOWSKI
OBÓZ KONCENTRACYJNY I ZAGŁADY

Muzyka

Podczas obchodów 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz zabrzmią utwory następujących kompozytorów:

Simon James – „Lament”

Simon James (ur. 1880), niemiecki kompozytor, pianista i muzykolog pochodzenia żydowskiego. Studiował w Wyższej Szkole Muzycznej w Berlinie, w następnie w Monachium, gdzie obronił pracę doktorską pt. „Dzieła kompozytorskie Abbé Voglera” (1904). W latach 1907–1919 wykładał w Konserwatorium Muzycznym Scharwenki-Klindwortha w Berlinie. W 1933 r. wyemigrował z rodziną do Amsterdamu. Nie uchroniło go to przed prześladowaniami. W 1941 r. został aresztowany i umieszczony w obozie przejściowym dla holenderskich Żydów w Westerbork, a następnie wywieziony do getta w Theresienstadt. 12 października 1944 r. został deportowany do Auschwitz, gdzie po selekcji został zamordowany w komorze gazowej.

Józef Kropiński – „Tęsknota”

Józef Kropiński (ur. 1913), polski muzyk, kompozytor, dyrygent, nauczyciel i aranżer. Ukończył liceum handlowe w Bydgoszczy oraz prywatną szkołę muzyczną im. Leona Jaworskiego, a następnie studiował w Bydgoskim Konserwatorium Muzycznym. W latach 1937-1938 odbył służbę wojskową, którą ukończył w stopniu podporucznika rezerwy. We wrześniu 1939 r. dostał się do niemieckiej niewoli, z której uciekł. W maju 1940 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu, a w listopadzie 1941 r. – został deportowany do Auschwitz. Grał w męskiej orkiestrze obozowej, w której został mianowany pierwszym skrzypkiem oraz zajmował się kopiowaniem nut. Zdołał nielegalnie skomponować około 10 utworów. W marcu 1943 r. został przeniesiony do obozu w Buchenwaldzie, gdzie nadal grał w orkiestrze obozowej i nielegalnie komponował. Wyzwolony w kwietniu 1945 r. przez wojska amerykańskie, w sierpniu tego samego roku wrócił do Bydgoszczy. Nigdy już nie zajmował się muzyką – pracował jako ekonomista we Wrocławiu. Zmarł w 1970 r.

Gideon Klein – „Kołysanka

Gideon Klein (ur. 1909), czeski kompozytor i pianista pochodzenia żydowskiego. Uczył się w konserwatorium muzycznym w Pradze, jednocześnie ukończył szkołę średnią. Natomiast studia na Uniwersytecie Karola musiał przerwać z powodu zamknięcia przez Niemców uczelni wyższych w Protektoracie Czech i Moraw. W grudniu 1941 r. został deportowany do getta Theresienstadt, gdzie nielegalnie kontynuował działalność kompozytorską; od czasu do czasu występował też solo, grając na fortepianie. W październiku 1944 r. został deportowany do Auschwitz, a stamtąd do podobozu Fürstengrube, gdzie zginął w styczniu 1945 r.

Szymon Laks – 3 kwartet smyczkowy na Tematy Polskie, 2 część

Szymon Laks  (ur. 1901 r), polski kompozytor, muzyk i tłumacz pochodzenia żydowskiego. W latach 1919–21 studiował matematykę na uniwersytecie w Wilnie. W latach 1921–24 ukończył konserwatorium muzyczne w Warszawie. Równocześnie był wolnym słuchaczem na Uniwersytecie Warszawskim (matematyka i filozofia). W 1926 r. wyjechał do Paryża, gdzie uzupełniał wykształcenie muzyczne i dużo komponował. W 1941 r. został aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne i w 1942 r. deportowany do Auschwitz, gdzie przez dwa lata był członkiem, a następnie dyrygentem, męskiej orkiestry obozowej. Jesienią 1944 r. przeniesiony do obozu Dachau, gdzie został wyzwolony. W maju 1945 r. wrócił do Paryża. Po wojnie komponował i pisał artykuły do prasy muzycznej oraz książki (m.in. „Gry oświęcimskie). Zmarł w 1983 r.

Wykonawcy:

Kwartet klarnetowy: Grzegorz Tobis, Piotr Wybraniec, Waldemar Żarów i Tomasz Żymła