IG Farben

Historia jego powstania wiąże się z inicjatywą niemieckiego koncernu chemicznego IG Farbenindustrie A.G. wybudowania już trzeciej dużej fabryki kauczuku syntetycznego i paliw płynnych, tym razem znajdującej się na Śląsku, poza zasięgiem ówczesnych bombowców alianckich.

Spośród kilku rozpatrywanych lokalizacji (w grudniu i styczniu 1940/1941 r.) wybór padł ostatecznie na równinę położoną pomiędzy wschodnią częścią Oświęcimia, a wsiami Dwory i Monowice. Decyzję uzasadniono korzystnymi warunkami geologicznymi, dostępem do linii kolejowych, źródeł zaopatrzenia w wodę (z Wisły), oraz złóż surowców: węgla kamiennego (kopalnie w Libiążu, Jawiszowicach, i Jaworznie), wapienia (Krzeszowice) i soli (Wieliczka). Niebagatelne, a być może nawet decydujące znaczenie przy ocenie projektu było również przekonanie o możliwości zatrudnienia przez firmę więźniów pobliskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz.

Ostateczne rozstrzygnięcia zapadły pomiędzy lutym a kwietniem 1941 roku: polskich właścicieli gruntów wywłaszczono bez odszkodowania (ich ziemię IG Farben zakupiła od skarbu państwa po obniżonej cenie), zburzono ich domy i wysiedlono, Równocześnie wywieziono z Oświęcimia Żydów (do Sosnowca i Chrzanowa) i po części Polaków: domy ich podobnie: skonfiskowano i sprzedano IG Farben dla zakwaterowania pracowników firmy sprowadzanych z Niemiec. Wreszcie przedstawiciele IG Farben zawarli umowę z komendanturą obozu koncentracyjnego w sprawie wynajmu więźniów, przy zastosowaniu preferencyjnych stawek w wysokości 3-4 marek za dniówkę pracy pomocnika budowlanego lub fachowca. Podsumowując wynik negocjacji jeden z dyrektorów IG Otto Ambros w liście do kolegów napisał, że: „nasza nowa przyjaźń z SS jest bardzo owocna”.