Francuski przekład trzeciej część autobiograficznej powieści byłego więźnia obozu, Augusta Kowalczyka, która ukazała się kilka lat temu w j. polskim jako Refren kolczastego drutu.

Część pierwsza przedstawia obozowe losy Augusta Kowalczyka, od osadzenia w KL Auschwitz do dramatycznej ucieczki z obozu. W „Okruchach z dna” — części drugiej — autor zebrał garść wspomnień
z Auschwitz, tworzących mozaikę obozowego życia. Część trzecia to powroty pamięcią do wydarzeń sprzed lat, gdzie jawa przeplata się z „tamtym”...

Jak pisze sam autor:

„Co znaczy „16 powrotów"? Dokąd?
Do K.L. Auschwitzu...
We śnie — powroty wariantowe: nie poznają mnie, poznają, ale uciekam, poznają i idę do gazu, a raz prosto do pieca... Powroty, w których „tamto", przemieszane, zgodnie z „sennym działaniem"
i rzeczywistością lat późniejszych, tworzy autonomiczną rzeczywistość „zamkniętych oczu"...! Rzeczywistość powtarzających się rekwizytów, krajobrazów, budowli, ludzi.

Na przestrzeni lat czterdziestu przeszło, „tamto" łączy się z tym, co przed 15 laty albo z tym, co przed 30 laty. Są też powroty w rzeczywistość ściśle sprzed lat 42, ale przy nasileniu niebezpieczeństwa czuwam, wiem już, że to sen i kiedy przyjdzie najgorsze, obudzę się. Więc kontynuuję, aż do krzyku...!

Są też powroty na jawie. Profesjonalne przeważnie. Aktorstwo — filmowe — wtedy właśnie dochodzi do głosu — tajemnica...”